بررسی مقایسه‌ای تحلیل محتوای کیفی و روش هرمنوتیک
محورهای موضوعی : جامعه شناسی
1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، استادیار گروه علوم اجتماعی؛ تهران- ایران.
2 - دانشجوی دکترای تخصصی جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز، تهران- ایران.
کلید واژه: تحلیل محتوای کیفی, تحلیل هرمنوتیک, هستی‌شناسی تحلیلی, روش‌شناسی تحلیلی, معرفت‌شناسی تحلیلی,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر با عنوان بررسی مقایسه‌ای تحلیل محتوای کیفی و روش هرمنوتیک تدوین شده و در آن تلاش شده است ضمن مقایسه دو روش تحلیلی فوق با همدیگر، اشتراک‌ها و تفاوت‌های آن ها با همدیگر در قالبی مقایسه‌ای مشخص و بازنمود یابد. این مقاله یک مقاله موردی- انتقادی است که با روش اسنادی انجام شده و نتایج آن نشان می‌دهد که این دو روش به رغم تشابه در اصل کار خود که همانا پرداختن به محتوای متن به صورت کیفی است، هم از نظر هستی شناختی، و روش شناختی و هم از نظر هستی شناختی تفاوت‌های معنی دار و قابل ملاحظه‌ای با هم دارند، به گونه‌ای که در تحلیل محتوای کیفی تلاش می‌شود با اتخاذ یک رویکرد تجزیه‌ای- سازه‌ای به استفاده از روشهای کمی‌گرایانه و مرحله به مرحله محتواهای آشکار و پنهان متن کشف و بازنمود یابد، اما در هرمنوتیک تلاش می‌شود با اتخاذ یک رویکرد کل نگر- ترکیبی و استفاده از استدلال‌های گزاره پردازانه محتوای پنهان متن پیام کشف و بازنمود یابد.
This paper is a comparative study of qualitative content analysis and hermeneutics in which it is tried to compare these two analytical methods and find similarities and differences in a specified comparative format. This study is a case criticism carried by documents and the results of it show that, despite the similarities of the two methods, there are significant differences between them both from ontological and methodological points of view. In qualitative content analysis, there is an attempt to adopt an analytical-constructive approach to using qualitative and phased methods by which overt and covert contents of a text to be discovered. But in hermeneutics, there is an attempt to adopt a holistic-combinatory approach and using propositional arguments by which the hidden content of a text to be discovered.
ادیب حاجباقری، م؛ و همکاران. (1386). روشهای تحقیق کیفی. انتشارات بشری.
اکبری، ا. (1392). مقدمه‌ای بر تحلیل محتوا، جزوه درسی دانشگاه آزاد اسلامی.
ایمان، م، ت؛ و دیگری. (1390). تحلیل محتوای کیفی. نشریه پژوهش. سال سوم، شماره دوم، صص 44-15.
بلزی، ک. (1379). عمل نقد. ترجمه: ع، مخبر. تهران: نشر قصه.
بیرو، آ. (1370). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه: ب، ساروخانی. تهران: کیهان.
خسرو پناه، ع، ا. (1381). زیرساختهای قرائت‌پذیر‌انگاری دین. قبسات. شماره 23، بهار.
رضائی، ع؛ و دیگران. (1393). تحلیل محتوای کیفی نظریه ارتباطگرایی و ارائه الگوی مفهومی طراحی زیستبومهای یادگیری. مجله علمی پژوهشی یادگیری الکترونیکی (مدیا). دوره 5، شماره 1، صص 45-33.
کریپندورف، ک. (1378). تحلیل محتوا. ترجمه: ه، نایبی. تهران: انتشارات روش.
گال مردیت، و، ا؛ و دیگری. (1386). روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی. جلد دوم. مترجمان: ا، ر، نصر و دیگران. تهران: انتشارات سمت با همکاری دانشگاه شهید بهشتی.
میرزایی، خ. (1390). شیوه عملی مقاله نویسی. تهران: جامعهشناسان.
نصری، ع. (1390). راز متن: فلسفه و دین، نقد ادبی، هرمنوتیک. تهران: سروش.
هولستی، ا. (1373). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی. ترجمه: ن، سالارزاده امیری. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
Barrosso, J. (1997). "Social Support and Long- term survivors of Aids". Western Journal of Nursing Research. vol 19, oct, P.p. 554-582.
Berleson, B. (1952). Content Analysis in Communication Research. Glencoe, Illinois, The Free press.
Hermeneutics. (2004). The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. Columbia University Press، New York.
Jensen, K. B. & W. Jankowski. N. (2002). A Handbook of Qualitative Meth odologies for mass communication research: Routledge.
Krippendorff, Klaus, H. (2004). Content Analysis: an Introduction toits methodology. Th-ousand Oaks, Calif: Sage Publications, Inc.
Mayring, Philipp. (2000). "Qualitative Content Analysis". Forum: qualitative socialresea-rch. (1-2). Art 20. P.p. 1-11.
Rader, s. (2007). Qnalitative Methods of Data Analysis: swiss- Federal Institute of Technology. Zurich.
Weber, R. P. (1991). Basic Content Analysis.Newbury Park, CA: Sage Publications.