تبیین سبک مدیریت تعارض مدیران مدارس بر اساس فرسودگی شغلی و استرس شغلی آنان در مناطق آموزش و پرورش شهرستان‌های خوی و چایپاره

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

بهنام طالبی ¹ , احد خلیل‌زاده ²

1 - گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز- ایران (نویسنده مسئول).
2 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز- ایران.

تاریخ دریافت : 1396/01/15 تاریخ پذیرش : 1396/01/15 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: سبک مدیریت تعارض, استرس شغلی و فرسودگی شغلی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر تبیین سبک مدیریت تعارض مدیران مدارس بر اساس فرسودگی شغلی و استرس شغلی آنان بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه مدیران مدارس شهرستان های خوی و چایپاره در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل داده است که مجموعاً 370 نفر بودند. حجم نمونه آماری 173 نفر محاسبه و برای انتخاب نمونه از روش تصادفی طبقه ای نسبی استفاده شده است. در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های مدیریت تعارض رابینز ، استرس شغلی (ESH) و فرسودگی شغلی مسلچ استفاده شد. پس از بررسی مفروضه های آزمون همبستگی، جهت تبیین سبک مدیریت تعارض بر اساس استرس شغلی و فرسودگی شغلی، با توجه به بر آورد میزان پیش بینی، از آزمون رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد بر اساس استرس شغلی مدیران، می‌توان سبک‌های مدیریت تعارض شامل همکاری، اجتناب، سازش و مصالحه را پیش‌بینی نمود. اما چون مقدار F به دست آمده برای سبک‌ مدیریت تعارض رقابت (07/0) از لحاظ آماری معنادار نمی‌باشد (P≥0/05)؛ لذا نمی‌توان بر اساس استرس شغلی مدیران، سبک‌ مدیریت تعارض رقابت را پیش‌بینی نمود. ضریب بتا نشان می دهد به ازای هر واحد افزایش در استرس شغلی مدیران، سبک مدیریت تعارض همکاری در مدیران به مقدار 33 درصد کاهش، سبک اجتناب به مقدار 28 درصد افزایش، سبک سازش به مقدار 34 درصد کاهش و سبک مصالحه به مقدار 47 درصد کاهش می‌یابد. بر اساس فرسودگی شغلی مدیران، می‌توان سبک‌های مدیریت تعارض همکاری، سازش و مصالحه را پیش‌بینی نمود. اما چون مقدار F به دست آمده برای سبک‌ مدیریت تعارض رقابت (04/0) و اجتناب (14/3) از لحاظ آماری معنادار نمی‌باشد (P≥0/05)؛ لذا نمی‌توان بر اساس فرسودگی شغلی مدیران، سبک‌ مدیریت تعارض رقابت و اجتناب را پیش‌بینی نمود. ضریب بتا نشان می‌دهد به ازای هر واحد افزایش در فرسودگی شغلی مدیران، سبک مدیریت تعارض همکاری در مدیران به مقدار 34 درصد کاهش، سبک سازش به مقدار 40 درصد کاهش و سبک مصالحه به مقدار 40 درصد کاهش می‌یابد

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to explain school principals’ conflict management based on their job burnout and stress. The study population included all school principals in Chaypareh and Khoy in the academic year of 1395-1394 and the sample size was 173 people that were selected by stratified random sampling method. To gather the data questionnaires of Rabin’s conflict management and Meselch’s job stress and burnout were used. Correlation and regression analysis were used to analyze the data. Results indicate that based on principals’ job stress, conflict management style can predict co-operation, avoidance and compromise. But because the amount of F obtained for conflict management style of competition (0/07) is not statistically significant (P≥0 / 05); it cannot be predicted based on principals’ job stress. Beta coefficient indicates that, per unit increase in stress management, conflict management style of cooperation decreases at 33 percent, avoided style increases at 28 percent; concession style decreases at 34 percent and compromise style decreases at 47 percent.

منابع و مأخذ:

آزاد مرزآبادی، اسفندیار؛ غلامی، فشارکی. (1389). بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه استرس شغلی HSE. مجله علوم رفتاری. دوره 4، شماره 4، صص 291-279.

آقاجانپورمیری، سمانه؛ باب­الحواجی، فهیمه. (1390).   بررسی بین سبک­های  مدیریت  تعارض  و  استرس  شغلی کتابداران کتابخانه­های دانشگاه­های دولتی شهر تهران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات. شماره 98، صص 46-34.

احمدی، مسیب؛ عاجلو، بهناز و قربانی، محمود. (1385). بررسی رابطه سبک­های مدیریرت تعارض و میزان استرس شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی ورامین-پیشوا. فصلنامه پژوهش­های تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد. شماره هفتم، صص 97-79.

اسحاقی، اعظم؛ جهانیان، رمضان. (1391). بررسی رابطه بین سبک­های مدیریت تعارض و میزان استرس شغلی کارکنان به منظور اعمال سبک مناسب مدیریت. فصلنامه پژوهش­های مدیریت. سال بیست و سوم، شماره 97، صص 85-75.

افروز، غلامعلی؛ صالح، علیرضا. (1387). استرس در محیط­های شغلی و روش­های مقابله. تهران: دانشگاه الزهرا.

اکبری، رامین؛ غفارثمر، رضا؛ کیانی، غلام­رضا و اقتصادی، احمدرضا. (1390). اعتبار و روایی و عاملی و ویژگی­های روان سنجی پرسشنامه فرسودگی شغلی (مسلش). فصلنامه دانش و تندرستی. دوره6، شماره 3، صص 8-1.

ایران­زاده، سلیمان؛ سببی­پور اصل، گلناز و ضیائی حاجی پیرلو، مصطفی. (1392). مدیریت تعارض. تبریز: افق دانش.

بابلی، عزیزاله. (1385). بررسی میزان فرسودگی شغلی مدیران دبیرستان­های پسرانه شهر تهران و رابطه آن با روش­های مقابله­ای آن­ها. فصلنامه مدیریت آموزش و پرورش. دوره چهارم، شماره 2، صص 42-30. 

برزویی، محمدرضا؛ عباسی، رضا و شقاقی، مهدی. (1390). تاثیر رضامندی و استرس شغلی در شیوه به کارگیری راهبردهای مدیریت تعارض کتابداران نهاد کتابخانه­های عمومی کشور. ویژه­نامه تحقیقات اطلاع­ رسانی و کتابخانه­های عمومی. شماره هفدهم، صص 70-53.

جرفی، ادیبه. (1394). فرسودگی شغلی و راهکارهای آن. اولین همایش بین­المللی حسابداری حسابرسی مدیریت و اقتصاد. اصفهان.http://www.civilica.com/Paper-CAAME0CAAME01_207.html

جهانیان، رمضان؛ شایسته، محمدعلی. (1392). بررسی رابطه بین سبک­های مدیریت تعارض و خلاقیت مدیران مدارس متوسطه شهر تهران. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. دوره سوم شماره 1­، صص 126-111.

حیدری­نژاد، صدیقه؛ مهرابی­زاده هنرمند، مهناز؛ داودی، ایران و پاینده، مهرانگیز. (1389). ارتباط میان ویژگی­های شخصیتی و راهبرد­های مدیریت تعارض مدیران تربیت بدنی استان خوزستان. فصلنامه علمی پژوهشی شاهد. سال سوم، شماره 5، صص 59-42.  

خلیلی، سهراب. (1386). فرهنگ فراگیری دانش مدیریت. تهران­: انتشارات یادواره.

رابینز، استیفن پی. (1387). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمه: ع، پارسائیان و س، اعرابی. تهران: رشد.

ساعتچی، محمود. (1386). روان­شناسی کار (کاربرد روان­شناسی در کار،سازمان و مدیریت). تهران: ویرایش.  

ساعتچی، محمود. (1382). عوامل درون سازمانی مرتبط با فرسودگی شغلی کارگران نساجی تهران. همایش موسسه کار و امور اجتماعی.

سعادتمند، افسانه. (1382). بررسی رابطه سبک­های رهبری مدیران گروه­های آموزشی و فرسودگی شغلی هیات علمی دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه اصفهان.       

طالبی، بهنام؛ آذر، سرقینی. (۱۳۹۴). استرس شغلی و نقش آن در سلامت روان. اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روان­شناسی، جامعه­شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران. تهران: انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین. http://www.civilica.com/Paper-EPCONF01-EPCONF01_295.html

عطاری، مسعود؛ فتحی­زاده، علیرضا. (۱۳۹۴). عوامل موثر بر فرسودگی شغلی کارکنان. کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در مدیریت و مهندسی صنایع. تهران. 

http://www.civilica.com/Paper-ICMNGCONF01-ICMNGCONF01_311.htmL

کاظم­پور، مهرداد. (1384). مدیریت تعارض. ماهنامه راهکار مدیریت. 3، صص 34-21.

کر، سلیمه؛ گرجی، محمدباقر. (1393). بررسی رابطه بین تعارض سازمانی با فرسودگی شغلی در مدیریت درمان سازمان تامین اجتماعی.  سومین همایش علوم مدیریت نوین. گرگان.

کریمی، یوسف. (1382). روان­شناسی اجتماعی: نظریه مفاهیم و کاربرد­ها. تهران: ارسباران.

کریمیان، پوغفار؛ کرمی، آزادالله و نصرتی، امید. (1393). مقایسه سبک­های مدیریت تعارض مدیران مدارس دولتی و غیر­انتفاعی. دومین کنفرانس بین­المللی مدیریت چالش­ها و راهکارها. شیراز. www.ICM2015.ir

گل­پرور، محسن؛ واثقی، زهرا؛ مصاحبی، محمدرضا و جوادیان، زهرا. (1390). کارکرد­های تعارض بین ­فردی و مدیریت تعارض در پیوند میان استرس و فرسودگی با پرخاشگری. فصلنامه روان­شناسی معاصر. دانشگاه آزاد خوارسگان، 7 (2)، صص 72-61.

ﻣﺸﺒﻜﻲ، اصغر. (1379). ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ. ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﺗﺮﻣﻪ.

وکیل، امیر مسعود. (1386). مدیریت تعارض. فصلنامه مدیریت. دانشگاه آزاد سلامی واحد علوم و تحقیقات. دوره چهارم، صص 97-82.

وین ک، هوی؛ سیسیل ج، میسکل. (1387). تئوری تحقیق و عمل در مدیریت آموزشی. ترجمه: محمد، عباس­زاده. ارومیه: دانشگاه ارومیه.

هادسن، کرستین. (1389). روان­شناسی و کار. ترجمه: ش، نقش تبریزی. تهران: ققنوس.

Vivar, C., G. (2006). putting conflict management in to practive. Journal of nursing management. Vol. 14, P.p: 201-206.