• صفحه اصلی
  • تحلیل تجربه رفتار پرخطر در میان نوجوانان با تاکید بر تعارض فرزندان با والدین
کد مقاله : JSS-2306-1562 (R1) بازدید : 351 PDF XML

نوع مقاله: پژوهشی

تحلیل تجربه رفتار پرخطر در میان نوجوانان با تاکید بر تعارض فرزندان با والدین

سپیده نصیری 1 ( دانشجوی دکترای روان شناسی تربیتی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی،، سمنان- ایران )
نعمت ستوده اصل 2 ( دانشیارگروه روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. (نویسنده مسئول) E-mail: sotodeh2@semums.ac.ir )
علی اصغر فیروزجائیان 3 ( دانشیار گروه علوم اجتماعی،دانشگاه مازندران، بابلسر،‌ ایران. )
فائزه جهان 4 ( استادیار گروه روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. )

تاریخ ارسال : 1402/03/11 تاریخ تایید : 1402/04/17

کلید واژه: آمل, رفتارهای پرخطر, دانش آموزان دوره متوسطه, تعارض با والدین,

چکیده مقاله :

رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان یکی از آسیبهای اجتماعی شایع جامعه امروز است. بر همین اساس پرداختن به عوامل موثر بر آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.هدف این تحقیق بررسی تاثیر تعارض فرزندان با والدین بر تجربه رفتارهای پرخطر در میان دانش آموزان می باشد.این تحقیق به روش پیمایش صورت گرفت.جامعه آماری تحقیق دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه دوم می باشند.اطلاعات تحقیق به روش پرسشنامه از میان 385 نفر ار دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای گردآوری گردید.یافته ها نشان می دهد که آزمون همبستگی میان تعارض فرزندان با والدین(تعارض با مادر و پدر) و تجربه رفتار پرخطر آنان معنی دار با جهت مثبت می باشد.همچنین آزمون مدل نشان از برازش مدل تجربی تحقیق دارد(.). آزمون مدل نظری نشان می دهد که تعارض فرزندان با والدین تاثیری معنی دار و مثبت با تجربه رفتار پرخطر دانش اموزان دارد .(Beta=-0.37)بنابراین در خانواده هایی که تعارضات ولد-فرزندی بیشتر باشد فرزندان بیشتر در معرض رفتارهای پرخطر قرار میگیرند.در همین راستا پرداختن به بحث مهارت اجتماعی خانواده و افزایش مهارتهای خودمراقبتی در میان دانش آموزان از اهمیت بالائی در حهت پیشگیری از آسیب های رفتار پرخطر برخوردار می باشد.

چکیده انگلیسی :

High risk behaviors among youths are current social harms in today's societies.so studying of its effective factors is too crucial. The purpose of this study was to investigate the effect of adolescent conflict with family on high-risk behaviors among high school students.it was don with survey method. Data were obtained using a researcher-made questionnaire on high-risk behavior, parent-child conflict scale (Robin and Foster, 1989) from 385 students with the cluster random sampling method. findings indicated meaningful and positive correlation between adolescent conflict with family (conflict with mother and father) and experience of student risky behavior. Test of theoretical model show that effect of conflict with family on risky behavior is positive and meaningful (Beta=-0.37). also, model is fit).).so the more parent -child conflict, more high risky behavior among youths.it is so important to enhance self- treating skills among students and family social skill to prevent risky behavior among youths.

منابع و مأخذ:


  1. Aazad, T.Sharifi, M,H.(2011).Sociological explanation of anomic sexual relations in Iran . Journal of Family Research, 28(4)pp:436-464.
    2.
  2. Ahmadi, H., & Moeini, M. (2015). An Investigation of the Relationship between Social Skills and High Risk Behaviors among the Youth: the Case of Shiraz City. Strategic Research on Social Problems in Iran, 4(1), 1-24.
    3.
  3. Arabnejad, S., Mafahkeri, A., & Ranjbar, M. J. (2018). The role of family cohesion and self-worth in predicting tendency towards risky behavior in adolescents. Journal of Psychological Studies, 14(1), 147-162. doi: 10.22051/psy.2018.8915.1108
    4.
  4. Barikani A.(2008). High Risk Behaviors in Adolescent Students in Tehran. IJPCP; 14 (2) :192-198..URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-471-fa.html
    5.


  1. Bolland, j.m.(2003). hopeless and risk behavior among adolescents living in poverty inner city neibourhood, journal of adolescence, 26(2): 146-158
    2.


  1. Campbell R, Wright C, Hickman M, Kipping RR, Smith M, Pouliou T, Heron J.(2020) Multiple risk behaviour in adolescence is associated with substantial adverse health and social outcomes in early adulthood: Findings from a prospective birth cohort study. Prev Med. 2020 Sep;138:106157. doi: 10.1016/j.ypmed.2020.106157. Epub 2020 May 28. PMID: 32473267; PMCID: PMC7378566.
    2.
  2. Fatemi, D., Rahimi, A., Saadati, M., & Abbaszadeh, M. (2016). The Survey of Family’s Role in Delinquency of Teenagers (Case Study: Zanjan City’s Teenagers). Strategic Research on Social Problems in Iran, 5(3), 35-50. doi: 10.22108/ssoss.2016.20960
    3.
  3. Fathi,U.Zakeripour,G. (2013).Recognizing of phycological tendency cusses of youths to risky behavior, Journal of Research in Police Science.20,pp:95-126.
    4.
  4. Feizolahi A, bapiri O.(2022). Investigating the Causes, Areas and Consequences of Drug Use Among Adolescents (Case study of adolescents in Ilam). etiadpajohi; 15 (62) :141-165.URL: http://etiadpajohi.ir/article-1-2572-fa.html
    5.
  5. Ghazinejad, M. Savalanpor, E.(2008)Survey of relation between social exclusion and preparation for addiction. Journal of Social Problems of Iran.63,pp: 139-180.
    6.
  6. Gorbani, A., Amani, A. (2015). Explanatory theoretical Model for Parenting Styles, Attachment Styles and Differentiation of couples. Counseling Culture and Psycotherapy, 6(21), 67-86. doi: 10.22054/qccpc.2015.4188
    7.


  1. Guassi M, Telzer E,H. (2018). Family conflict shapes how adolescents take risks when their family is affected. Dev Sci. 2018 Jul;21(4):e12611. doi: 10.1111/desc.12611. Epub 2017 Oct 4. PMID: 28975678; PMCID: PMC5882608
    2.
  2. Hair, E.C. Moore, K.A. Garrett, S.B.; Ling, T. & Cleveland, K. (2008). The continued importance of quality parent-adolescent relationships during late adolescence. Journal of Research on Adolescence, 18(1) : 187–200
    3.
  3. H,,Donna. .(2014). Consequences of Parenting on Adolescent Outcomes, Societies , 4: 506–531.
    4.


  1. Karami,M. Mohamadkhani,S.(2019).Educating of life skill on decreasing parent-child conflict among Shirvan students. Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan, 13(2), 127-151. doi: 10.22034/fakh.2019.93119
    2.
  2. Kerlinger,F,N.(2005). Multiple Regression in behavioral research. Translated by Hasan saraiy.Tehran.Samt press.
    3.
  3. Khajenori,B.Dehghani,R.(2015). Study the relationship between family conflicts and aggressive behavior in adolescents. Social Science Quarterly, 9(28), 91-120.
    4.


  1. Killianova T. (2013) Risky Behavior. In: Gellman M.D., Turner J.R. (eds) Encyclopedia of Behavioral Medicine. Springer, New York, NY
    2.
  2. Liu L, Wang N and Tian L (2019) The Parent-Adolescent Relationship and Risk-Taking Behaviors Among Chinese Adolescents: The Moderating Role of Self-Control.Front. Psychol. 10:542.doi: 10.3389/fpsyg.2019.00542
    3.


  1. Mohamadkhani,S.Nori,R.(2013) Primary prevention of addiction with emphasis on family. Teharan. Organization of fighting with narcotic.
    2.
  2. Moidfar,S.Dabouri,H.(2011). Analyzing Life Quality of Retired Elderly in Tehran (Focusing on formal and informal social support). Social Development & Welfare Planning, 3(7), 67-98.
    3.


  1. Morelli, N.M., Hong, K., & Garcia, J. (2023). Everyday Conflict in Families at Risk for Violence Exposure: Examining Unique, Bidirectional Associations with Children’s Anxious- and Withdrawn-Depressed Symptoms. Res Child Adolesc Psychopathol 51, 317–330 (2023). https://doi.org/10.1007/s10802-022-00966-6
    2.


  1. Miri, M.(2010) relation of risky behavior with perceived educational styles and relation with God. Ma thesis in phycology. university of Tehran.
    2.


  1. Packard Thomas(2017). Tactics for successful organizational change in a youth and family services agency.Children Youth Serv Rev.81:129–138. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2017.07.028.
    2.


  1. Potard, C., Courtois, R. & Rusch, E.(2008)'The influence of peers on risky sexual behaviour duringadolescence',The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care,13:3,264 - 270
    2.
  2. Rahmani, M., Ghasemi, V., & Hashemianfar, A. (2016). Investigation of the Effect of Social Relations on High-Risk Behaviors of Adolescents of Bojnourd City, Iran. Journal of Applied Sociology, 27(1), 1-26. doi: 10.22108/jas.2016.20478.
    3.
  3. Ramezani, H., Rafie, H., Khodaie, M., Karbalaie Nori, A., & Hoseinzade, S. (2012). Determining the efficacy of social skills training in treatment of drug addiction in patients refering to Tehran Clinic. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine, 1(1), 63-72. doi: 10.22037/jrm.2012.1100046.
    4.


  1. Robin, A.L. & Foster, S.L. (1989) Negotiating parent–adolescent conflict: A behavioral‐family systems approach. New York: Guilford Press.
    2.


  1. Sharapova, S., Reyes-Guzman, C., Singh, T., Phillips, E., Marynak, K. L., & Agaku, I. (2018). Age of tobacco use initiation and association with current use and nicotine dependence among US middle and high school students, 2014–2016. In Tobacco Control . 29(1), pp: 49–54.
    2.


  1. Smokowski, P. Bacallao, M. Cotter, K.& Evans, C. R. (2015) The Effects of Positive and Negative Parenting Practices on Adolescent Mental Health Outcomes in a Multicultural Sample of Rural Youth, Child Psychiatry Hum Dev 46:333–345.
    2.


  1. Soleymani nia L, Jazayeri A,& Mohamad khani P. (2006). The Role of Positive and Negative Mental Health in Adolescent's Health Risk Behaviors. refahj. 5(19), 75-90. URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1948-fa.html
    2.


  1. Terzian,M. Andrews,K. & Anderson, K .(2011).Preventing Multiple Risky Behaviors among Adolescents: Seven Strategies, Child Trends
    2.


  1. Tomé, G. M. Q., Camacho, I. N. M., Simões, C., & Matos, M. G. D. (2012) How can peer group influence the behavior of adolescents: explanatory model. Global journal of health science, 4(2):26-35.
    2.
  2. Williams, J. E. H. (1982) “Criminology and Criminal Justice”. London: Butterworth
    3.


  1. Yang, Y, Yan. Qiong, Zhang, Zhe, QI, Y, & Luo, C.(2020) Characteristics and trends of adolescents health risk behaviors in Shanghai from 2004 to 2019[J].Chinede Journal of school health , 43(8): 1148-1151. doi: 10.16835/j.cnki.1000-9817.2022.08.007
    2.


  1. Yun, H. J., Cui, M., & Blair, B. L. (2016). The mediating roles of adolescent disclosure and parental knowledge in the association between parental warmth and delinquency among Korean adolescents. J. Child Fam. Stud. 25, 2395–2404. doi: 10.1007/s10826-016-0425-6
    2.
  2. Zarei, A., Mahdavi, M., & Akbari, H. (2015). Studying the Effects of Family and Friends on the Students’ Violence. Journal of Social Sciences Ferdowsi University of Mashhad, 12(1), 251-276. doi: 10.22067/jss.v12i1.20580
    3.

 

_||_

  1. Aazad, T.Sharifi, M,H.(2011).Sociological explanation of anomic sexual relations in Iran . Journal of Family Research, 28(4)pp:436-464.
    2.
  2. Ahmadi, H., & Moeini, M. (2015). An Investigation of the Relationship between Social Skills and High Risk Behaviors among the Youth: the Case of Shiraz City. Strategic Research on Social Problems in Iran, 4(1), 1-24.
    3.
  3. Arabnejad, S., Mafahkeri, A., & Ranjbar, M. J. (2018). The role of family cohesion and self-worth in predicting tendency towards risky behavior in adolescents. Journal of Psychological Studies, 14(1), 147-162. doi: 10.22051/psy.2018.8915.1108
    4.
  4. Barikani A.(2008). High Risk Behaviors in Adolescent Students in Tehran. IJPCP; 14 (2) :192-198..URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-471-fa.html
    5.


  1. Bolland, j.m.(2003). hopeless and risk behavior among adolescents living in poverty inner city neibourhood, journal of adolescence, 26(2): 146-158
    2.


  1. Campbell R, Wright C, Hickman M, Kipping RR, Smith M, Pouliou T, Heron J.(2020) Multiple risk behaviour in adolescence is associated with substantial adverse health and social outcomes in early adulthood: Findings from a prospective birth cohort study. Prev Med. 2020 Sep;138:106157. doi: 10.1016/j.ypmed.2020.106157. Epub 2020 May 28. PMID: 32473267; PMCID: PMC7378566.
    2.
  2. Fatemi, D., Rahimi, A., Saadati, M., & Abbaszadeh, M. (2016). The Survey of Family’s Role in Delinquency of Teenagers (Case Study: Zanjan City’s Teenagers). Strategic Research on Social Problems in Iran, 5(3), 35-50. doi: 10.22108/ssoss.2016.20960
    3.
  3. Fathi,U.Zakeripour,G. (2013).Recognizing of phycological tendency cusses of youths to risky behavior, Journal of Research in Police Science.20,pp:95-126.
    4.
  4. Feizolahi A, bapiri O.(2022). Investigating the Causes, Areas and Consequences of Drug Use Among Adolescents (Case study of adolescents in Ilam). etiadpajohi; 15 (62) :141-165.URL: http://etiadpajohi.ir/article-1-2572-fa.html
    5.
  5. Ghazinejad, M. Savalanpor, E.(2008)Survey of relation between social exclusion and preparation for addiction. Journal of Social Problems of Iran.63,pp: 139-180.
    6.
  6. Gorbani, A., Amani, A. (2015). Explanatory theoretical Model for Parenting Styles, Attachment Styles and Differentiation of couples. Counseling Culture and Psycotherapy, 6(21), 67-86. doi: 10.22054/qccpc.2015.4188
    7.


  1. Guassi M, Telzer E,H. (2018). Family conflict shapes how adolescents take risks when their family is affected. Dev Sci. 2018 Jul;21(4):e12611. doi: 10.1111/desc.12611. Epub 2017 Oct 4. PMID: 28975678; PMCID: PMC5882608
    2.
  2. Hair, E.C. Moore, K.A. Garrett, S.B.; Ling, T. & Cleveland, K. (2008). The continued importance of quality parent-adolescent relationships during late adolescence. Journal of Research on Adolescence, 18(1) : 187–200
    3.
  3. H,,Donna. .(2014). Consequences of Parenting on Adolescent Outcomes, Societies , 4: 506–531.
    4.


  1. Karami,M. Mohamadkhani,S.(2019).Educating of life skill on decreasing parent-child conflict among Shirvan students. Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan, 13(2), 127-151. doi: 10.22034/fakh.2019.93119
    2.
  2. Kerlinger,F,N.(2005). Multiple Regression in behavioral research. Translated by Hasan saraiy.Tehran.Samt press.
    3.
  3. Khajenori,B.Dehghani,R.(2015). Study the relationship between family conflicts and aggressive behavior in adolescents. Social Science Quarterly, 9(28), 91-120.
    4.


  1. Killianova T. (2013) Risky Behavior. In: Gellman M.D., Turner J.R. (eds) Encyclopedia of Behavioral Medicine. Springer, New York, NY
    2.
  2. Liu L, Wang N and Tian L (2019) The Parent-Adolescent Relationship and Risk-Taking Behaviors Among Chinese Adolescents: The Moderating Role of Self-Control.Front. Psychol. 10:542.doi: 10.3389/fpsyg.2019.00542
    3.


  1. Mohamadkhani,S.Nori,R.(2013) Primary prevention of addiction with emphasis on family. Teharan. Organization of fighting with narcotic.
    2.
  2. Moidfar,S.Dabouri,H.(2011). Analyzing Life Quality of Retired Elderly in Tehran (Focusing on formal and informal social support). Social Development & Welfare Planning, 3(7), 67-98.
    3.


  1. Morelli, N.M., Hong, K., & Garcia, J. (2023). Everyday Conflict in Families at Risk for Violence Exposure: Examining Unique, Bidirectional Associations with Children’s Anxious- and Withdrawn-Depressed Symptoms. Res Child Adolesc Psychopathol 51, 317–330 (2023). https://doi.org/10.1007/s10802-022-00966-6
    2.


  1. Miri, M.(2010) relation of risky behavior with perceived educational styles and relation with God. Ma thesis in phycology. university of Tehran.
    2.


  1. Packard Thomas(2017). Tactics for successful organizational change in a youth and family services agency.Children Youth Serv Rev.81:129–138. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2017.07.028.
    2.


  1. Potard, C., Courtois, R. & Rusch, E.(2008)'The influence of peers on risky sexual behaviour duringadolescence',The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care,13:3,264 - 270
    2.
  2. Rahmani, M., Ghasemi, V., & Hashemianfar, A. (2016). Investigation of the Effect of Social Relations on High-Risk Behaviors of Adolescents of Bojnourd City, Iran. Journal of Applied Sociology, 27(1), 1-26. doi: 10.22108/jas.2016.20478.
    3.
  3. Ramezani, H., Rafie, H., Khodaie, M., Karbalaie Nori, A., & Hoseinzade, S. (2012). Determining the efficacy of social skills training in treatment of drug addiction in patients refering to Tehran Clinic. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine, 1(1), 63-72. doi: 10.22037/jrm.2012.1100046.
    4.


  1. Robin, A.L. & Foster, S.L. (1989) Negotiating parent–adolescent conflict: A behavioral‐family systems approach. New York: Guilford Press.
    2.


  1. Sharapova, S., Reyes-Guzman, C., Singh, T., Phillips, E., Marynak, K. L., & Agaku, I. (2018). Age of tobacco use initiation and association with current use and nicotine dependence among US middle and high school students, 2014–2016. In Tobacco Control . 29(1), pp: 49–54.
    2.


  1. Smokowski, P. Bacallao, M. Cotter, K.& Evans, C. R. (2015) The Effects of Positive and Negative Parenting Practices on Adolescent Mental Health Outcomes in a Multicultural Sample of Rural Youth, Child Psychiatry Hum Dev 46:333–345.
    2.


  1. Soleymani nia L, Jazayeri A,& Mohamad khani P. (2006). The Role of Positive and Negative Mental Health in Adolescent's Health Risk Behaviors. refahj. 5(19), 75-90. URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1948-fa.html
    2.


  1. Terzian,M. Andrews,K. & Anderson, K .(2011).Preventing Multiple Risky Behaviors among Adolescents: Seven Strategies, Child Trends
    2.


  1. Tomé, G. M. Q., Camacho, I. N. M., Simões, C., & Matos, M. G. D. (2012) How can peer group influence the behavior of adolescents: explanatory model. Global journal of health science, 4(2):26-35.
    2.
  2. Williams, J. E. H. (1982) “Criminology and Criminal Justice”. London: Butterworth
    3.


  1. Yang, Y, Yan. Qiong, Zhang, Zhe, QI, Y, & Luo, C.(2020) Characteristics and trends of adolescents health risk behaviors in Shanghai from 2004 to 2019[J].Chinede Journal of school health , 43(8): 1148-1151. doi: 10.16835/j.cnki.1000-9817.2022.08.007
    2.


  1. Yun, H. J., Cui, M., & Blair, B. L. (2016). The mediating roles of adolescent disclosure and parental knowledge in the association between parental warmth and delinquency among Korean adolescents. J. Child Fam. Stud. 25, 2395–2404. doi: 10.1007/s10826-016-0425-6
    2.
  2. Zarei, A., Mahdavi, M., & Akbari, H. (2015). Studying the Effects of Family and Friends on the Students’ Violence. Journal of Social Sciences Ferdowsi University of Mashhad, 12(1), 251-276. doi: 10.22067/jss.v12i1.20580
    3.

 
متن کامل:


"Research author"

Analysis of high-risk behavior experience among youths with emphasis on parent-child conflict

 

abstract

High risk behaviors among youths are current social harms in today's societies.so studying of its effective factors is too crucial. The purpose of this study was to investigate the effect of adolescent conflict with family on high-risk behaviors among high school students.it was don with survey method. Data were obtained using a researcher-made questionnaire on high-risk behavior, parent-child conflict scale (Robin and Foster, 1989) from 385 students with the cluster random sampling method. findings indicated meaningful and positive correlation between adolescent conflict with family (conflict with mother and father) and experience of student risky behavior. Test of theoretical model show that effect of conflict with family on risky behavior is positive and meaningful (Beta=-0.37). also, model is fit)..) so the more parent -child conflict, more high risky behavior among youths.it is so important to enhance self- treating skills among students and family social skill to prevent risky behavior among youths.

 

Conflict of Interest:

According to authors. The article did not have any conflict of Interest

Keywords:  High risk behaviors, conflict with parent, high school Students, Amol

 

 

 

 

 

 

"مقاله پژوهشی"

تحلیل تجربه رفتار پرخطر در میان نوجوانان با تاکید بر تعارض فرزندان با والدین

 

 

چکیده:

رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان یکی از آسیبهای اجتماعی شایع جامعه امروز است. بر همین اساس پرداختن به عوامل موثر بر آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.هدف این تحقیق بررسی تاثیر تعارض فرزندان با والدین بر تجربه رفتارهای پرخطر در میان دانش آموزان می باشد.این تحقیق به روش پیمایش صورت گرفت.جامعه آماری تحقیق دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه دوم می باشند.اطلاعات تحقیق به روش پرسشنامه از میان 385 نفر ار دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای گردآوری گردید.یافته ها نشان می دهد که آزمون همبستگی میان تعارض فرزندان با والدین(تعارض با مادر و پدر) و تجربه رفتار پرخطر آنان معنی دار با جهت مثبت می باشد.همچنین آزمون مدل نشان از برازش مدل تجربی تحقیق دارد(. ). آزمون مدل نظری نشان می دهد که تعارض فرزندان با والدین تاثیری معنی دار و مثبت با تجربه رفتار پرخطر دانش اموزان دارد .(Beta=-0.37)بنابراین در خانواده هایی که تعارضات ولد-فرزندی بیشتر باشد فرزندان بیشتر در معرض رفتارهای پرخطر قرار میگیرند.در همین راستا پرداختن به بحث مهارت اجتماعی خانواده و افزایش مهارتهای خودمراقبتی در میان دانش آموزان از اهمیت بالائی در حهت پیشگیری از آسیب های رفتار پرخطر برخوردار می باشد.

واژه های کلیدی:   رفتارهای پرخطر،تعارض با والدین،دانش آموزان دوره متوسطه، آمل

طرح مساله

آسیبهای اجتماعی به اشکال مختلف گروه های اجتماعی را به خود درگیر کرده است.به طوری که برخی از این آسیب ها به دلیل گسترش بالا و تاثیرات مخرب آن به مساله اجتماعی بدل می شوند..یکی از این آسیب های اجتماعی رفتار های پرخطر1 می باشد که در سالهای اخیر انواعی از آن شیوع بالایی بخصوص در میان نوجوانان و جوانان یافته است به طوری که پیامدهای ناگوار آنها تاثیرات مخربی در جامعه برجای گذاشته است.

    تعاریف مختلفی از رفتار پرخطر ارائه شده است.رفتارهای پرخطر رفتاری با ریسک بالا است که به لحاظ اجتماعی غیر قابل پذیرش بوده و نتایج منفی به دنبال دارد و در آن اقدامات احتیاطی صورت نمی گیرد، مانند رانندگی پرسرعت،نوشیدن الکل،مصرف مواد مخدر،سکس بدون محافظ(17). رفتارهاي پرخطر سنين جواني و نوجواني عمدتاً در شش مقوله قرار مي گيرند كه عبارتند از: استعمال دخانيات، اعتياد و سوءمصرف مواد، رفتارهاي جنسي ناسالم، كم تحركي جسمي، تغذيه ناسالم و رفتارهاي مرتبط با صدمات و جراحات(3). سطح شیوع هر کدام از این رفتارها بر حسب سن، جنسیت و همچنین نوع جامعه ای که فرد زندگی می کند متفاوت است.

    پژوهش های انجام شده نشان می دهد بروز رفتارهای پر خطر در میان نوجوانان در ایران رو به افزایش است.بررسی ادبیات خارجی نشان می دهد که هم تنوع تجربه رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان در جهان بیشتر شده است و هم میزان درگیری نوجوانان در انواعی از رفتارهای پرخطر(34).این در حالی است که سن اولین درگیری در انواعی از رفتارهای پرخطر پایین گزارش شده است.مثلا نتایج  تحقیق شارپووا2 و همکاران(27) در میان دانش آموزان متوسطه در آمریکا نشان می دهد که میانگین سنی وزنی برای اولین استفاده 12.6 سال برای سیگار، 13.8 سال برای سیگار برگ، 13.4 سال برای تنباکوی بدون دود، 14.1 سال برای قلیان و 14.1 سال برای سیگار الکترونیکی بوده است.در تحقیقات داخلی نیز انواعی از رفتارهای پرخطر در میان جوانان گزارش شده است.از جمله این موارد می توان به اعتیاد (9)،  افزایش روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران که در تحقیقات محمد خانی(19) و آزاد ارمکی و همکاران (1)گزارش شده است. باریکانی(4) سن شروع کشیدن سیگار را 14 سالگی و سن نوشیدن الکل را 17 سالگی گزارش نموده است.رحمانی و همکاران(24) مصرف قلیان را دارای بیشترین استفاده در میان جوانان 15تا 19 ساله گزارش کرده اند.سلیمانی نیا و همکاران (29) شیوع رفتار های پر خطردر میان پاسخگویان را 44/7 درصد گزارش کرده اند.

    رفتارهای پرخطر تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد.یکی از متغیرهای تاثیرگزار در این زمینه تعارض نوجوانان با والدین می باشد.شیوه تعامل فرزندان با والدین می توان مستقیما در چگونگی مواجهه آنها با آسیبهای اجتماعی تاثیر داشته باشد.در واقع محیط هایی که با چالش مواجه هستند رفتار پرخطر بیشتری توسط افراد در انها تجربه می شود. ترزیان و همکاران3(30) در یافته ای اثرات مضر مواجهه با خشونت اجتماعی برای برخی از نوجوانان که در محله‌های پرخطر زندگی می‌کنند، تائید کرده اند. در تحقیق دیگری تفاوت اثربخشی شیوه‌های فرزندپروری براساس شرایط محله و زمینه‌های اجتماعی آشکار شد(13). همچنین رابطه معناداری بین کیفیت ارتباط و فرآیندهای خانوادگی با سلامت رفتاری نوجوانان یافت شد(12). در تحقیق که توسط اسموکفسکی و همکارانش بر روی نمونه ای از جوانان روستایی انجام شده است تاثیر کیفیت روابط والدین و فرزندان بر پیامدهای رشد نوجوان، به ویژه سلامت روانی آنها تائید شده است(28).

    شیوع در حال گسترش انواع رفتارهای پرخطر به خصوص در میان نوجوانان در سالهای اخیر یکی از چالش های جدی در حوزه پرورش و سلامت جسمی و روانی انها می باشد.اطلاعات نشان می دهد که امروزه دانش آموزان چه در مدرسه و چه در بیرون آن با مخاطرات و آسیبهای مختلف رو برو می باشند.مواجهه با قلدری و خشونت در مدرسه و بیرون مدرسه،آسیبهای جنسی،در معرض انواع مواد مخدر و مشروبات الکلی بودن نمونه هایی از مخاطرات و آسیب هایی است که دانش آموزان با آنها مواجه اند.این نوع رفتارها به دلیل آسیب زا بودن بخصوص در شرایط بلوغ و رشد از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.در این میان نقش خانواده به خصوص والدین و نوع تعاملاتی که آنان با فرزندان خود دارند بر خودمراقبتی آنان در برابر انواع رفتارهای پرخطر از اهمیت بالائی برخوردار می باشد.به نظر می رسد فقدان روابط سازنده و همراه با تعارض فرزندان با والدین نقش مهمی در گرایش جوانان به انواعی از رفتارهای پرخطر دارد و ممکن است در ادامه آنها را درگیر برخی از رفتارهای پرخطر کند.بر همین اساس در این تحقیق تلاش می شود به بررسی تاثیر تعارض فرزندان با والدین بر تجربه رفتار پرخطر دانش آموزان دوره متوسطه شهر آمل بپردازیم.

 

 

ادبیات تحقیق و ارائه مدل

  در رابطه با رفتار پرخطر و عوامل موثر بر آن در ادبیات خارجی تحقیقات مختلفی بخصوص در سالهای اخیر صورت گرفته است.این تحقیقات یا در مورد میزان شیوع انواع رفتارهای پرخطر درمیان جوانان و نوجوانان(33) و (27) یا عوامل موثر بر این نوع از رفتارها(34) و (23) یا پیامدهای این نوع رفتارها در میان نوجوانان و جوانان (28) و (5) پرداخته اند.که در ادامه به توضیح چند نمونه مرتبط با نقش تعارضات در خانواده بر رفتار پرخطر در میان نوجوانان می پردازیم.

    یکی از نظریه پردازانی که در مورد نقش خانواده بر انحراف و بزهکاری فرزندان نظریه پردازی کرد ویلیامز هال4(32) می باشد.به نظر او وقتی خانواده با یک از پنج وضعیت زیر مواجه می شود امکان بزهکاری فرزندان بیشتر می شود.:الف) خانواده گسسته شده.ب) كشش يا فشار خانواده.ج) انضباط و روابط خانواده.د) مجرميت در خانواده.هـ) اهمال و غفلت.نکته کلیدی در همه این وضعیت ها فقدان روابط گرم و صمیمی میان والدین و همچنین میان والدین و فرزندان می باشد.این موضوع به خصوص در وضعیت فشار همراه با انواعی از چالش های روانی از جمله تعارضات و پرخاشگری میان اعضای خانواده می باشد که پیامد آنها آسیب پذیری و بزهکاری فرزندان می باشد.تحقیقات مختلف نظریه هال را تائید کرده اند.

مثلا تحقیق مورلی و همکاران5(21) نشان می دهد که تعارضات میان والدین و همچنین میان فرزندان و والدین در سنین پایین موجب افزایش اضطراب و چالش های روانی دیگر در کودکان می شود.این افراد ساده تر از دیگران در معرض رفتارهای پرخطر قرار میگیرند.همچنین تحقیق لیو و همکارانش6(18)‌در میان نوجوانان چینی نشان می دهد که رابطه بازدارنده ای میان حمایت خانواده و تجربه رفتار پرخطر وجود دارد در حالی که تعارض والد-فرزندی نقش تقویت کنندگی در رفتار پرخطر نوجوانان دارد.در عین حال خودکنترلی به عنوان متغیری تاثیرگزار و بازدارنده در این رابطه می تواند نقش بازی کند.گاسی و تلزر7(11)‌به بررسی نقش زمینه اجتماعی یا محوریت خانواده بر گرایش نوجوانان به رفتار پرخطر پرداختند.نتایج تحقیق نشان می دهد که در خانواده هایی که تعارضات کمتری مشاهده شده است بچه ها تصمیم کمتری نسبت به خانواده های دارای تعارضات بیشتر در تجربه رفتارهای پرخطر داشته اند.

    همچنین در مطالعات داخلی نیز تحقیقات مختلف به بررسی رفتارهای پرخطر پرداخته اند.هرچند تحقیقات موجود کمتر به نقش تعارضات فرزندان با والدین بر تجربه رفتار پرخطر در میان نوجوانان پرداخته اند.در تحقیق که در شهر تهران انجام شده است وجود تعارض میان فرزندان و والدین تائید شده است.بیشترین حوزه تعارض میان فرزندان و والدین در حوزه سبک زندگی،دوستی ختر با پسر،سیگار کشیدن و مصرف مشروبات الکی بوده است.تغییر سریع هنجارهای و ارزش های فرهنگی در نتیجه فردگرایی و مدرنیته از دلائل ایجاد تعارض میان والدین و فرزندان بوده است(20). از طرف دیگر عوامل اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی نقش مهمی در سوگیری رفتاری افراد به عهده دارند. اغلب نوجوانان با خانواده، جامعه و بستگان دچار چالش هستند و ممکن است فشار این مشکلات، نوجوان را در مرحله تصمیم گیری به سمت رفتارهای پرخطر بکشانند(7).در تحقیق که توسط خواجه نوری و دهقانی(16) در میان 1250 نفر از دانش آمووزان شهر شیراز انجام شد رابطه تعارضات خانوادگی و رفتارهای تهاجمی نوجوانان تائید شده است. دراین تحقیق تعارضات والدین در خانه و خارج از خانه با فرزندان موجب رفتارهای پرخطری چون دعوا،خشونت و ایجاد مزاحمت توسط فرزندان شده است.چرا که ساخت و فضاي خانواده، نقش مهمي در عملکرد و رفتار افراد ايفا مي کند. والدين از آن جهت حائز اهميت هستند که خانواده اولين منبع منشأ اجتماعي شدن8 محسوب می شود و نیز عقايد والدين مي تواند پیام های آموزشي برنامه های پيشگيري را تقويت یا تضعيف کند و شواهد به دست آمده از تحقیقات تجربی نشان می دهند که خانواده ها و والدین نقش اساسی در جلوگیری از مصرف مواد و الکل در کودکان دارند. زمانی که عوامل چندگانه با هم ترکیب می شوند، به نظر می رسد در صورت شکست خانواده در ایفای نقش محافظت کننده خود، احتمال سوء مصرف مواد در نوجوانان به طور جدی افزایش می یابد(19).همچنین فاطمی و همکاران(6) در تحقیق خود به بررسی نقش خانواده در بزهکاری فرزندان به بررسی نقش نظارت والدین و دلبستگی به خانواده در کاهش بزهکاری نوجوانان پرداختند.در تحقیق فیض الهی و باپیری(8) که به روش کیفی صورت گرفته است در میان عوامل مختلف زمینه ساز گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر به نقش فرزندپروری آسیب‌زا و مدیریت ناتوان خانواده اشاره شده است.در مجموع می توان گفت که به تعبیر هال وضعیت نامناسب خانواده که به اشکال مختلف نمایان می شود مستقیما بر آسیبهای مرتبط نوجوان تاثیر دارد.درهمین رابطه می توان گفت که هرچه تعارضات والدین(پدر و مادر) با فرزندان بیشتر باشد انان احتمال بیشتری دارد تا درگیر رفتار های پرخطر قرار گیرد.

 

مدل تحقیق

در این تحقیق با توجه به ادبیات تحقیق مدل زیر جهت بررسی رفتار پرخطر دانش آموزان طراحی گردید .بر اساس مدل زیر سازه تعارض با والدین با دو بعد (تعارض با پدر و تعارض با مادر) بر تجربه رفتار پرخطر دانش آموران تاثیر دارد.

 

 

 

img0 

مدل شماره(1): مدل نظری تحقیق

 

فرضیه اصلی

تعارض با والدین بر تجربه رفتار پرخطر دانش آموزان تاثیر مثبت و معنی داری دارد.

فرضیات فرعی

1.       تعارض با پدر با تجربه رفتار پرخطر دانش آموزان رابطه مثبت و معنی داری دارد.

2.       تعارض با مادر با تجربه رفتار پرخطر دانش اموزان رابطه مثبت و معنی داری دارد.

3.       تعارض با والدین(کل) با تجربه رفتار پرخطر دانش اموزان رابطه مثبت و معنی داری دارد.

روش پژوهش

  این تحقیق با رویکردی کمی و با تاکید بر راهبرد پيمايش9 انجام شده است. پژوهش پیمایشی به درنظرگرفتن فرضیه ها و آزمون آنها و بررسی روابط بین متغیرها، بدون دستکاری مبتنی است. این نوع تحقیق با انتخاب و مطالعه نمونه های انتخاب شده از جامعه آماری به بررسی میزان شیوع، توزیع و روابط متقابل بین متغیرها می پردازد (15). جامعه آماری در این تحقیق دانش آموزان دبیرستانی شهر آمل در پایه های یازدهم و دوازدهم در سال تحصیلی 98-99می باشند.تعداد نمونه در این تحقیق براساس فرمول کوکران 385 نفر انتخاب گردید.

در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای برای انتخاب نمونه استفاده شده است. بدین منظور ابتدا دبیرستانهای شهر به چهار خوشه متناسب با جغرافیا،جمعیت و سطح فرهنگی اقتصادی شهر تقسیم شده اند.در ادامه از هر خوشه دو مدرسه (یکی دخترانه و دیگری پسرانه)انتخاب گردید.بعد از انتخاب مدارس نمونه با درنظر گرفتن سال تحصیلی(یازدهم و دوازدهم) تعداد کلاس هر پایه و در نهایت کلاس مورد نظر و افراد مورد نظر انتخاب شده است.

ابزار گردآوری اطلاعات

با توجه به ماهیت موضوع تحقیق و مفاهیم و متغیرهای آن، داده های مورد نیاز تحقیق از طریق ابزار پرسشنامه به روش میدانی جمع آوری شده است.سوالات مربوط به متغیر وابسته(رفتار پرخطر)‌توسط محقق طراحی گردید. کنش و رفتار پرخطر مجموعه رفتارهایی است که فرد بطور اگاهانه انتخاب و انجام می دهد که نتیجه آن می تواند سلامت روانی،جسمی و اجتماعی فرد و اطرافیان او را با خطر مواجه کند. دراین تحقیق تلاش شده است متناسب با ابعاد گرایش به رفتار پرخطر مصادیق رفتار پرخطر از دانش آموز سوال گردد. هدف این سوالات سنجش تجربه رفتار پرخطر دانش آموز می باشد. این متغیر با پاسخ های دو گزینه ای بلی و خیر در قالب 9 تجربه خطرناک (گزارش شده در جدول شماره 1)از دانش آموز سوال شد. بنابراین بیشترین نمره 9 و کمترین آن صفر می باشد. مقدار آلفای بدست آمده از این مقیاس نیز 79/0 بوده است.

   در عین حال برای سنجش متغیر تعارض یا والدین از مقیاس استاندارد تعارض والدین و فرزندان رابین و فاستر10 (26) استفاده شده است. این پرسشنامه دارای 20 سوال بصورت جداگانه برای پدر و مادر می باشد که فرد باید به انها بصورت بلی یا خیر پاسخ گوید. در این تحقیق بررسی ضریب الفای نمرات برای پدر عدد 87/0 و برای مادر نیز عدد 85/0 را نشان می دهد.در هر بعد بالاترین نمره فرد 20 (بیشترین تعارض)و کمترین نمره صفر(کمترین تعارض) می باشد.

 

یافته ها

توصیف اجمالی نمونه تحقیق

همانگونه که آمد این تحقیق در میان 385 نفر از دانش آموزان متوسط دوم( سال یازدهم و دوازدهم)‌انجام شده است.بر اساس یافته های تحقیق 4/50 درصد پاسخ دهندگان دختر و 6/49 درصد از آنها پسر بوده اند.همچنین 26 درصد پایه یازدهم و 74 درصد نیز پایه دوازدهم بوده اند.هرچند نمونه از مدارس شهری انتخاب گردید اما 19 درصد از پاسخگویان دارای محل سکونت روستا و 81 دررصددیگر از شهر بوده اند.به لحاظ سنی نیز 3/12 درصد در سن 16 سالگی،7/55 درصد در سن 17 سالگی و 32 درصد در سن 18 سالگی بوده اند.

توصیف متغیر وابسته و مستقل

جدول شماره (1):توصیف متغیر وابسته(کنش ها پرخطر) بر حسب انواع آن

انواع کنشهای پرخطر

بلی

(فراوانی)

بلی

(درصد)

خیر

(فراوانی)

خیر

(درصد)

دوستی با جنس مخالف

218

6/56

167

4/43

رابطه جنسی با جنس مخالف

83

6/21

298

4/77

کشیدن سیگار

93

2/24

288

8/74

مصرف قلیان

146

9/37

235

0/61

مصرف مشروبات الکلی

92

9/23

291

6/75

مصرف برخی از مواد مخدر(گل,شیشه، ماری جوانا و..)

24

2/6

361

8/93

خشونت و دعوا یا دیگران

220

1/57

161

8/41

تخریب اموال عمومی(در مدرسه یا بیرون...)

55

3/14

330

7/85

رابطه با افراد غریبه در فضای مجازی

164

6/42

219

9/56

 

بر اساس اطلاعات بیش از نیمی از دانش آموزان تجربه خشونت و دعوا با دیگران را گزارش گرده اند. بعد از آن دوستی با جنس مخالف بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. در واقع بیش از نیمی از دانش آموزان خودمراقبتی کمتری در رابطه با دوستی با جنس مخالف از خود نشان می دهند.همچنین نزدیک به نیمی از دانش آموزان با افراد غریبه در فضای مجازی رابطه دارند. یکی از دلائل این موضوع دسترسی آسان و کم هزینه و فاقد کنترل فضای مجازی در میان دانش اموزان می باشد. مصرف قلیان یکی دیگرا از مواردی است که در مدارس در میان دانش آموزان شیوع دارد هرچند پایینتر از میانگین می باشد. هرچند مصرف دخانیات از جمله قلیان و درمرحله بعد سیگار توسط دانش اموزان قابل توجه گزارش شده است اما مصرف مواد مخدر در پایین ترین سطح در میان رفتارهای پرخطر گزارش شده است.

     بررسی متغیر مستقل (تعارض با والدین) نشان داد که میانگین سطح تضاد نوجوانان با والدین نسبتا پایین می باشد هرچند سطح تعارض پاسخ دهندگان با پدر با میانگین 72/4( دامنه 0-17)بیشتراز مادر با میانگین 26/4( دامنه 0-18) می باشد. بیشترین تعارض برای والدین مربوط به پرخاشگری می باشد. نگرانی و حق به جانب بودن والدین یکی دیگر از موارد تضاد میان فرزندان و والدین می باشد. اما کمترین میزان تعارض مربوط به حمایت والدین از فرزندان در زمان مشکل می باشد.

آزمون فرضیات

در اين تحقيق جهت توصیف و همچنین آزمون فرضیات دو متغیره از نرم افزار SPSS استفاده شده است.همچنین بر اساس نرم افزار AMOS مدل نظری تحقیق آزمون گردید.

 

جدول شماره( 2): آزمون تفاوت میانگین های رفتار پرخطر بر حسب جنسیت ، نوع مدرسه و پایه تحصیلی

متغیرها

میانگین

انحراف معیار

میزان T

سطح معناداری

 

جنسیت

دختر

71/37

82/9

 

50/12

 

10/5

 

00/0

 

000/0

 

پسر

67/57

50/17

 

نوع مدرسه

 

غر انتفاعی

28/54

11/18

دولتی

39/44

98/15

 

پایه تحصیلی

یازدهم

38

07/11

10/6

00/0

دوازدهم

17/51

89/17

 

جدول فوق بیانگر آزمون تفاوت میانگین های رفتار پرخطر برحسب جنسیت و نوع مدرسه  و پایه تحصیلی می باشد . همانگونه که از ازمون بر می آید میانگین رفتار پرخطر پسران بیشتر از میانگین دانش آموزان دختر می باشد. سطح معنی داری هم معنی دار بودن این تفاوت را نشان می دهد.همچنین جدول بررسی تفاوت رفتار پرخطر دانش آموزان به لحاظ نوع مدرسه را نیز نشان می دهد.دانش آموزانی که در مدارس غیر انتفاعی هستند دارای تجربه رفتار پرخطر بیشتری نسبت به دانش اموزان در مدارس دولتی می باشند. همچنین دانش آموزان پایه دوازدهم دارای رفتار پرخطر بیشتری نسبت به دانش آموزان پایه یازدهم می باشند. چرا که میانگین حاصل شده بسیار بیشتر از میانگین دانش آموزان پایه یازدهم می باشد. طبعا سطح معنی داری نیز بیانگر معنی داری تفاوت میانگین این دو گروه می باشد.

 

جدول شماره(3): آزمون همبستگی میان متغیر مستقل و رفتار پرخطر

تعارض با والدین

میزان همبستگی

معنی داری

تعارض با پدر

18/0

00/0

تعارض با مادر

31/0

00/0

کل

25/0

00/0

 

جدول فوق بیانگر ازمون همبستگی میان تعارض والدین و تجربه رفتار پرخطر دانش اموزان می باشد.همانگونه که از جدول بر می آید میزان همبستگی و سطح معنی داری روابط میان تعارض با پدر و مادر بیانگر معنی داری و مثبت بودن رابطه است.همبستگی تعارض با والذین(کل) نیز معنی دارد می باشد.بدین معنی که هرچه تعارض دانش اموزان با والدین بیشتر باشد تجربه رفتار پرخطر آنها نیز بیشتر خواهد بود.

فرضیه اصلی تحقیق

تعارض با والدین بر  رفتار پرخطر در میان دانش آموزان تاثیر دارد.

   

img0 

DF= 1 CFI= 0/98 NFI= 0/97 CMIN/DF = 2/62   sig=0/10 RMSEA=0.06

مدل شماره(2): آزمون تجربی تاثیر تعارض با والدین بر رفتار پرخطر

 

مدل فوق بیانگر ازمون تجربی تاثیر تعارض با والدین بر رفتار پرخطر می باشد. همانگونه که از مدل بر می آید ضریب تعین مدل برابر می باشد. تعارض با والدین تاثیر مثبت و معنی داری بر گرایش به رفتار پرخطر دارد .(Beta=0.34)بدین معنی که هرچه تعارض با خانواده بیشتر باشد رفتار خودمراقبتی دانش اموزان نیز کمتر بوده و انها رفتار پرخطر بیشتری از خود نشان می دهند.

    بررسی انواع شاخصهای برازش مشخص می شود که مدل ما از برازش قابل قبولی برخوردار است.شاخصهای برازش مطلق که مبتنی بر تفاوت دو ماتریس بوده در حد قابل قبول می باشند. چرا که آماری کای اسکوئر معنی دار نبوده و نسبت کای اسکوئر به درجه ازادی در محدوده قابل قبولی قرار دارد. (CMIN/DF = 2/62 ). همچنین شاخص برازش تطبیقی (CFI=.98)هم بیانگر مناسب بودن مدل می باشند.در نهایت شاخصهای برازش مقتصد که در رابطه با درجه آزادی است نیز در حد قابل قبول می باشند. چرا که آماره ریشه دوم میانگین مربعات خطای برآوردRMSEA=0.06) ) بیانگر برازش قابل قبول مدل مسیر می باشد.کلاٌ این آماره ها نشان می دهند که مدل نظری ما توسط داده ها نمونه ای مورد حمایت قرار گرفته است.

 

بحث و نتیجه گیری

امروزه نوجوانان و جوانان در معرض انواعی از اسیبهای اجتماعی قرار دارند.این مساله صرفا مربوط به جامعه خاص نیست بلکه نوجوانان در همه جوامع برخی از اسیبهای اجتماعی از جمله رفتارهای پرخطر را تجربه می کنند.رفتارهای پرخطر به دلیل تاثیرات مخرب جسمانی و روانی بر نوجوانان از اهمیت بالایی برخوردار می باشد به ویژه زمانی که افراد در سنین پایین درگیر این نوع از رفتارها می شوند.رفتار پرخطر در میان نوجوانان تحت تاثیر متغیرهای مختلف قرار دارد.یکی از مهمترین این متغیرها تعارض فرزندان با والدین می باشد.بر همین اساس در این تحقیق تلاش شده است به بررسی نقش تعارض دانش اموزان دوره متوسطه با والدین در تجربه رفتار پرخطر آن بپردازیم.

     همانگونه که آمد انواعی از رفتار های پرخطر در میان دانش آموزان رایج است که دوستی با جنس مخالف، خشونت و دعوا با دیگران و رابطه با غریبه ها در فضای مجازی بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.هرچند تعارض میان فرزندان و والدین پایین گزارش شده است اما پرخاشگری و حق به جانب بودن والدین در تعاملات میان فرزندارن و والدین شایع می باشد.همچنین بر اساس نتایج این تحقیق رفتار های پرخطر در میان دانش اموزان پسر بیشتر از دختران می باشد.رفتارهای پرخطر در میان دانش اموزان مدارس غیر انتفاعی بیشتر از مدارس دولتی و در میان دانش اموزان پایه های دوازدهم بیشتر از پایه یازدهم گزارش شده است.

     بر اساس نتیجه حاصله دراین تحقیق تعارض میان فرزند و والدین رفتار و تمایلات مخاطره آمیزی را موجب می شود.در واقع هرچه تعارضات میان فرزندان با والدین بیشتر باشد تجربه رفتار پرخطر فرزندان بیشتر خواهد شد.جهت تحلیل این نتیجه باید توجه داشت که حمایت و نظارت خانواده عنصری مهم در امنیت و حفاظت فرزندان می باشد.تحقیقات مختلفی به نقش مثبت نظارت والدین در محافظت در برابر رفتار پرخطر تاکید داشته اند.مثلا تحقیقی که توسط زارعی و همکاران(35) در میان دانش آموزان دبیرستانی صورت گرفت است بر نقش تعارض و بدرفتاری والدین با فرزندان بر رفتار خشونت آمیز آنان تاکید شده است. ابر اساس مطالعات پیشین(10) و (11) نظارت والدین بر فرزندان در صورتی می تواند تاثیر مثبت در کاهش آسیبهای اجتماعی داشته باشد که به شیوه افراطی نباشد.و در صورت افراطی بودن تاثیری معکوس خواهد داشت.از منظر دیگر شیوه تعامل والدین و فرزندان اگر همراه با سخت گیری غیر منطقی باشد طبعا موجب تعارض بیشتر شده و واگرایی بیشتری را میان دوطرف موجب خواهد شد.این مساله موجب گرایش بیشتر فرزندان به دوستان بزهکار و درعین حال به رفتارهای پرخطر خواهد شد. به نظر مورلی و همکاران(21) تعارضات والدین و فرزندران در سنین پایین تاثیرات منفی شخصیتی و روانی در سنین بزرگسالی به بار آورده و فرزندان را بیشتر در معرض رفتارهای پرخطر قرار می دهد.این موضوع با تاکید گاسی و تلزر(11) مبنی بر نقش زمینه اجتماعی خانواده در گرایش فرزندران به رفتار پرخطر تائید می شود.نتایج تحقیق اسموکوسکی و همکاران(28)نشان داد که تعارض بین والدین و فرزندان با شیوه های فرزندپروری منفی( خانواده های کنترل گر و اقتدارگرا، اجبار، عدم صمیمیت) ممکن است عامل خطر اصلی برای مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و رفتار تهاجمی باشد.همچنین تحقیق احمدی(2) نشان داد که سختگیری و تعارض والدین موجب گرایش بیشتر فرزندان به رفتارهای جنسی خطر خواهد شد. به نظر تومی و همکاران11  (31) والدینی خشن فرزندان را در معرض استفاده از دخانیات، مصرف الکل و رفتارهای جنسی خطرناک قرار می دهد. همچنین شیوه تعامل و نظارت سهلگیرانه تر نیز به همان نتیجه روابط سختگیرانه منتهی خواهد شد.سبک فرزند پروری سهلگیرانه همراه با تعارض و درگیری میان فرزندان و والدین موجب افزایش گرایش دانش آموزان به رفتارهای پرخطر خواهد شد.بنابراین تحقیقات مختلف به نوعی بر اهمیت نقش خانواده بر سلامت جسمی و روانی فرزندان تاکید دارند.

    در مجموع می توان گفت که خانواده به عنوان مهمترین نهاد جامعه پذیری در جامعه نقش کلیدی در آموزش و پرورش کودکان بازی می کند.بر همین اساس نوع تعاملات والدین و فرزندان می تواند مسیری برای سلامت فرزندان و یا آسیب پذیری آنان باشد.در واقع خانواده ها بجای تعارض و برخوردهای افراطی با فرزندان باید تعامل منطقی همراه با احترام متقابل را در پیش گیرند.در این مسیر آموزش مهارتهای زندگی به والدین در جهت کاهش تعارض والد- فرزند(14)،توان بخشی و افزایش مهارت اجتماعی والدین بسیار مهم می باشد.تربیت و پرورش فرزندان نیازمند مهارت و توانایی خاصی می باشد که والدین می توانند در دوره های مشاوره ای بخصوص با کمک مدارس از آنها بهره مند شوند.افزایش مهارتهای اجتماعی به فرزندان در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی(25) و تکنیکهای خودمراقبتی در میان دانش آموزان به کمک مدارس و همچنین خانواده ها می تواند در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی به خصوص تجربه رفتارهای پرخطر در میان دانش آموزان موثر باشد.

 

 

تعارض منافع

" بنا بر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هر گونه تعارض منافع بوده است"

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع

1.       Aazad, T.Sharifi, M,H.(2011).Sociological explanation of anomic sexual relations in Iran . Journal of Family Research, 28(4)pp:436-464.

2.       Ahmadi, H., & Moeini, M. (2015). An Investigation of the Relationship between Social Skills and High Risk Behaviors among the Youth: the Case of Shiraz City. Strategic Research on Social Problems in Iran, 4(1), 1-24.

3.       Arabnejad, S., Mafahkeri, A., & Ranjbar, M. J. (2018). The role of family cohesion and self-worth in predicting tendency towards risky behavior in adolescents. Journal of Psychological Studies, 14(1), 147-162. doi: 10.22051/psy.2018.8915.1108

4.       Barikani A.(2008). High Risk Behaviors in Adolescent Students in Tehran. IJPCP; 14 (2) :192-198..URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-471-fa.html

5.       Bolland, j.m.(2003). hopeless and risk behavior among adolescents living in poverty inner city neibourhood, journal of adolescence, 26(2): 146-158

6.       Fatemi, D., Rahimi, A., Saadati, M., & Abbaszadeh, M. (2016). The Survey of Family’s Role in Delinquency of Teenagers (Case Study: Zanjan City’s Teenagers). Strategic Research on Social Problems in Iran, 5(3), 35-50. doi: 10.22108/ssoss.2016.20960

7.       Fathi,U.Zakeripour,G. (2013).Recognizing of phycological tendency cusses of youths to risky behavior, Journal of Research in Police Science.20,pp:95-126.

8.       Feizolahi A, bapiri O.(2022). Investigating the Causes, Areas and Consequences of Drug Use Among Adolescents (Case study of adolescents in Ilam). etiadpajohi; 15 (62) :141-165.URL: http://etiadpajohi.ir/article-1-2572-fa.html

9.       Ghazinejad, M. Savalanpor, E.(2008)Survey of relation between social exclusion and preparation for addiction. Journal of Social Problems of Iran.63,pp: 139-180.

10.       Gorbani, A., Amani, A. (2015). Explanatory theoretical Model for Parenting Styles, Attachment Styles and Differentiation of couples. Counseling Culture and Psycotherapy, 6(21), 67-86. doi: 10.22054/qccpc.2015.4188

11.               Guassi M, Telzer E,H. (2018). Family conflict shapes how adolescents take risks when their family is affected. Dev Sci. 2018 Jul;21(4):e12611. doi: 10.1111/desc.12611. Epub 2017 Oct 4. PMID: 28975678; PMCID: PMC5882608

12.       Hair, E.C. Moore, K.A. Garrett, S.B.; Ling, T. & Cleveland, K. (2008). The continued importance of quality parent-adolescent relationships during late adolescence. Journal of Research on Adolescence, 18(1) : 187–200

13.       Hoskins. H,,Donna. .(2014). Consequences of Parenting on Adolescent Outcomes, Societies , 4: 506–531.        

14.       Karami,M. Mohamadkhani,S.(2019).Educating of life skill on decreasing parent-child conflict among Shirvan students. Scientific Quarterly of Social-Cultural Studies of Khorasan, 13(2), 127-151. doi: 10.22034/fakh.2019.93119

15.       Kerlinger,F,N.(2005). Multiple Regression in behavioral research. Translated by Hasan saraiy.Tehran.Samt press.

16.       Khajenori,B.Dehghani,R.(2015). Study the relationship between family conflicts and aggressive behavior in adolescents. Social Science Quarterly, 9(28), 91-120.

17.       Killianova T. (2013) Risky Behavior. In: Gellman M.D., Turner J.R. (eds) Encyclopedia of Behavioral Medicine. Springer, New York, NY

18.       Liu L, Wang N and Tian L (2019) The Parent-Adolescent Relationship and Risk-Taking Behaviors Among Chinese Adolescents: The Moderating Role of Self-Control.Front. Psychol. 10:542.doi: 10.3389/fpsyg.2019.00542

19.       Mohamadkhani,S.Nori,R.(2013) Primary prevention of addiction with emphasis on family. Teharan. Organization of fighting with narcotic.

20.       Moidfar,S.Dabouri,H.(2011). Analyzing Life Quality of Retired Elderly in Tehran (Focusing on formal and informal social support). Social Development & Welfare Planning, 3(7), 67-98.

21.       Morelli, N.M., Hong, K., & Garcia, J. (2023). Everyday Conflict in Families at Risk for Violence Exposure: Examining Unique, Bidirectional Associations with Children’s Anxious- and Withdrawn-Depressed Symptoms. Res Child Adolesc Psychopathol 51, 317–330 (2023). https://doi.org/10.1007/s10802-022-00966-6

22.       Miri, M.(2010) relation of risky behavior with perceived educational styles and relation with God. Ma thesis in phycology. university of Tehran.

23.       Potard, C., Courtois, R. & Rusch, E.(2008)'The influence of peers on risky sexual behaviour duringadolescence',The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care,13:3,264 - 270

24.       Rahmani, M., Ghasemi, V., & Hashemianfar, A. (2016). Investigation of the Effect of Social Relations on High-Risk Behaviors of Adolescents of Bojnourd City, Iran. Journal of Applied Sociology, 27(1), 1-26. doi: 10.22108/jas.2016.20478.

25.       Ramezani, H., Rafie, H., Khodaie, M., Karbalaie Nori, A., & Hoseinzade, S. (2012). Determining the efficacy of social skills training in treatment of drug addiction in patients refering to Tehran Clinic. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine, 1(1), 63-72. doi: 10.22037/jrm.2012.1100046.

26.       Robin, A.L. & Foster, S.L. (1989) Negotiating parent–adolescent conflict: A behavioral‐family systems approach. New York: Guilford Press.

27.       Sharapova, S., Reyes-Guzman, C., Singh, T., Phillips, E., Marynak, K. L., & Agaku, I. (2018). Age of tobacco use initiation and association with current use and nicotine dependence among US middle and high school students, 2014–2016. In Tobacco Control . 29(1), pp: 49–54.

28.       Smokowski, P. Bacallao, M. Cotter, K.& Evans, C. R. (2015) The Effects of Positive and Negative Parenting Practices on Adolescent Mental Health Outcomes in a Multicultural Sample of Rural Youth, Child Psychiatry Hum Dev 46:333–345.

29.       Soleymani nia L, Jazayeri A,& Mohamad khani P. (2006). The Role of Positive and Negative Mental Health in Adolescent's Health Risk Behaviors. refahj. 5(19), 75-90. URL: http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1948-fa.html

30.       Terzian,M. Andrews,K. & Anderson, K .(2011).Preventing Multiple Risky Behaviors among Adolescents: Seven Strategies, Child Trends

31.       Tomé, G. M. Q., Camacho, I. N. M., Simões, C., & Matos, M. G. D. (2012) How can peer group influence the behavior of adolescents: explanatory model. Global journal of health science, 4(2):26-35.

32.       Williams, J. E. H. (1982) “Criminology and Criminal Justice”. London: Butterworth

33.       Yang, Y, Yan. Qiong, Zhang, Zhe, QI, Y, & Luo, C.(2020) Characteristics and trends of adolescents health risk behaviors in Shanghai from 2004 to 2019[J].Chinede Journal of school health , 43(8): 1148-1151. doi: 10.16835/j.cnki.1000-9817.2022.08.007

34.       Yun, H. J., Cui, M., & Blair, B. L. (2016). The mediating roles of adolescent disclosure and parental knowledge in the association between parental warmth and delinquency among Korean adolescents. J. Child Fam. Stud. 25, 2395–2404. doi: 10.1007/s10826-016-0425-6

35.       Zarei, A., Mahdavi, M., & Akbari, H. (2015). Studying the Effects of Family and Friends on the Students’ Violence. Journal of Social Sciences Ferdowsi University of Mashhad, 12(1), 251-276. doi: 10.22067/jss.v12i1.20580

 

 

 

 

 

 

[1]   High risk behavior

[2]  Sharapova

[3]  - Terzian et al

[4]  - Willams hall

[5]  - Morelli & etc

[6]  - Liu & etc

[7]  - Guassi & Telzer

[8] 1-Socialization

[9] Survey

[10]  Robin & Foster

[11]  -Tome


مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]