مطالعه جامعه‌شناختی بیماری‌های سبک زندگی از نظر پیدایش و پیامدها و نحوۀ پیش‌گیری؛ مطالعه به روش تلفیقی

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

حسین قربانی‌زاد شیران ¹ , صمد عابدینی ² , صمد رسول زاده ³

1 - دانشجوی دکتری ، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدخلخال، اردبیل، ایران
2 - استادیار، گروه جامعه شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال، اردبیل، ایران
3 - دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان شرقی، آذربایجان ، ایران

تاریخ دریافت : 1398/12/04 تاریخ پذیرش : 1399/03/09 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: سبک زندگی سلامت‌محور, بیماری‌های غیرواگیر, بیماری‌های سبک زندگی, بیماری‌های قلبی‌عروقی, روش تلفیقی,

چکیده مقاله :

بیماری‌های سبک زندگی سالانه 41 میلیون نفر از جمعیت جهان را نابود می‌کنند؛ سال 2016 در ایران 82% مرگ‌ومیرها ناشی از این بیماری‌ها و 43% آن ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی بود؛ بر اساس مطالعات، چهار عامل‌خطر تغذیۀ نامناسب، سوءمصرف مواد، بی‌تحرکی و استرس باعث ناسالم شدن سبک‌های زندگی و بروز این بیماری‌ها می‌گردند. این تحقیق با هدف تبیین آمار بالای بیماری‌های سبک زندگی در ایران و تدوین مدل راهبردی جهت پیش‌گیری از آنها انجام گردید. روش: تلفیقی متوالی کمّی_کیفی (پیمایش-نظریه‌بنیاد) بود. ابتدا 220 بیمار قلبی‌عروقی به شیوۀ در دسترس با پرسشنامه پیمایش و بعد نتایج آن در مصاحبه با 14 خبرۀ منتخب بصورت هدفمند، آسیب‌شناسی گردید؛ داده‌های کمّی با SPSS-V23 و کیفی با مقایسۀ مستمر و کدگذاری نظری در قالب پارادایم اشتراوس-کوربین تحلیل گردید. روایی تحقیق با ارجاع یافته‌ها به داده‌ها و پایایی آن با ارجاع نتایج به متخصصین تأمین شد. یافته‌ها: کمّی: سبک زندگی 5/0% از افراد سالم، 7/92% در وضعیت هشدار و 8/6% در وضعیت خطر می‌باشد(01/0>P). کیفی: آسیب‌شناسی سبک‌های زندگی ایرانیان نشان داد جامعه در برقراری سبک‌های زندگی سلامت‌‌محور در 10 مقولۀ "تحقیق‌گری، تعلیم‌گری، تربیت‌گری، تبلیغ‌گری، تأمین‌گری، تسهیل‌گری، تجویزگری، تحصیل‌گری، تمکین‌گری و تضمین‌گری" واجد نقاط ضعف می‌باشد که 8 مورد به ساختارها، 1 مورد به خانواده‌ها و 1 مورد به عوامل انسانی مربوط می‌باشد. نتیجه‌گیری: سبک زندگی سلامت‌محور یک پدیدۀ چندعاملی است و تحقق آن مستلزم توجه توأمان به ابعاد ساختاری و عاملیتی آن می‌باشد. پیشنهاد تحقیق، تشکیل سازمانی مشخص جهت پایش و سنجش سطح سلامت سبک زندگی ایرانیان می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Background and Aim: Lifestyle diseases kill 41 million people yearly, equivalent to 71% of all deaths globally; In Iran in 2016, 82% of deaths were due to lifestyle diseases and 43% of them were from cardio-vascular disease. Researches shows that increasing level of four riskfactors of inappropriate nutrition, substance abuse, inactivity and stress in modern lifestyles underlies these diseases Gradually. The research aim was to explain unhealthy of lifestyle in Iran and develop a strategic model to prevention.Methodology: The research method was sequential integrated(Survey-Grounded theory); First, 220 cardiovascular patients were surveyed by questionnaire, and the results were pathologically analyzed in interviews with 14 selected experts; Quantitative and qualitative data were analyzed by SPSS-V23 and continuous comparison and theoretical coding in the Strauss-Corbin paradigm. Its validity and reliability were obtained by referring the findings to data and the results to specialists.Results: Quantitative research showed that 0.5% of the subjects were at the healthy level, 92.7%. were at the alert and 6.8% were at the danger condition(P=0.000>0.01). Qualitative research by pathology of Iranian lifestyles showed that 10 weaknesses of society in establishing healthy lifestyles in dimensions of “Research, Education, Upbringing, Propagation, Financing, Facilitation, Prescription, Gathering, Obedience, and Assurance, that eight cases relate to structures, one to families and one to human factors.Conclusion: Healthy lifestyle is a multifactorial phenomenon and its realization requires simultaneous attention to its structural and agential dimensions. The research proposal is to establish a specific organization to measure and monitor the health status of Iranian lifestyles.