بررسی تطبیقی انواع خشونت¬های خانگی در استان گلستان

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

امید صارمی ¹ , محمدرضا نعیمی ^{2 *} , صدیقه امینیان ³ , علیرضا اسماعیلی ⁴ , شهرزاد بذرافشان ⁵

1 - دانشجوی دکتری جامعه¬شناسی مسایل اجتماعی ایران، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران.
2 - استادیار، گروه جامعه¬شناسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران (نویسنده مسئول).
3 - استادیار، جامعه¬شناسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
4 - . استادیار، جامعه¬شناسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران.
5 - استادیار، جامعه¬شناسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/07/09 تاریخ پذیرش : 1404/02/10 تاریخ انتشار : 1404/04/31

کلید واژه: خشونت خانگی, خشونت عاطفی, خشونت کلامی, خشونت جنسی,

چکیده مقاله :

خشونت خانگی به عنوان یکی از موضوعات بسیار مهمی است که امروزه در اکثر نقاط کشور ایران و حتی در سطح جهانی از اهمیت برخوردار بوده و راهکارهای مختلفی نیز در این زمینه ارائه گردیده است و از آن جا که موضوع پژوهش حاضر تنها استان گلستان را در بر دارد می­بایست بررسی گردد که انواع خشونت­های خانگی در استان گلستان چیست؟ که در پاسخ به این مسئله می­بایست به بررسی کتابخانه­ای-میدانی و آماری و خبری این موضوع در استان گلستان اشاره داشت و راهکارهای متناسب را اتخاذ نمود. با توجه به قومیت­های متنوعی که در استان گلستان از جمله فارس­ها، سیستانی­ها، بلوچ­ها، ترکمن­ها، ترک­ها، کردها، افاغنه، قزاق ها و ... وجود دارد، میزان خشونت­های خانگی بنا به عوامل مختلفی که وجود دارد به انواع خشونت­های عاطفی، کلامی، مالی، جسمی، اجتماعی، جنسی، فرهنگی و شغلی تقسیم می­شوند. به طور کلی هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی انواع خشونت­های خانگی در استان گلستان با روش تحلیلی- توصیفی و میدانی است. پژوهش حاضر با هدف  تبیین جامعه­شناختی خشونت علیه زنان و مردان در استان گلستان انجام شده است. روش انجام تحقیق پیمایش و  ابزار گردآوری اطلاعات  پرسشنامه  محقق ساخته بوده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه افراد متاهل استان گلستان تشکیل می­دهند که از بین آن­ها با بهره­گیری از نرم­افزار G-Power، 311 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای دو مرحله­ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند که یافته پژوهش حاضر را می­توان چنین عنوان داشت که خشونت­های خانگی در استان گلستان با توجه به تنوع قومیتی به اقسام مختلفی تقسیم­بندی می­گردد که راهکار مبارزه با هر یک نیز متفاوت است. %13.5

از ­این ­رو در مطالعات میدانی با توجه به پرسشنامه­های تنظیمی، ملاحظه گردید که (%13.5) پاسخگویان معتقدند که همسرشان بر آنان خشونت فیزیکی داشته­اند و (%18) خشونت روانی و (%21.5) خشونت اقتصادی و (%25.7) خشونت اجتماعی و (%21.2) از پاسخگویان، معتقد هستند که همسرشان بر علیه آن­ها به میزان متوسط و زیاد خشونت جنسی داشته ­اند.

چکیده انگلیسی:

Domestic violence is considered as one of the most significant social issues both nationally across Iran and globally. Various solutions have been proposed to address this phenomenon. Given that this study focuses exclusively on Golestan Province, it aims to investigate the different types of domestic violence specific to this region. To answer this question, the research utilizes library resources, fieldwork, statistical data, and news sources related to Golestan. Due to the province’s ethnic diversity-including parses, Sistani, Baloch, Turkmen, Turks, Kurds, Afghans, Kazakhs, and others- the forms of domestic violence vary and include emotional, verbal, financial, physical, social, sexual, cultural, and occupational abuse.

The overall objective of this research is to provide a comparative analysis of the types of domestic violence in Golestan Province using a descriptive-analytical and field approach. The study also seeks to offer a sociological explanation of violence against both women and men. The research method is survey-based, and data was collected using a researcher-made questionnaire. The statistical population includes all married individuals in Golestan Province. Using the G-Power software, a sample size of 311 was selected through a two-stage cluster random sampling method. Findings suggest that, domestic violence in Golestan is shaped by ethnic diversity and takes multiple forms, each requiring specific solutions. Field results based on the questionnaires revealed that, 13.5% of respondents reported experiencing physical violence, 18.0% psychological violence, 21.5% economic violence, 25.7% social violence, and 21.2% stated they were subject to moderate or high levels of sexual violence from their spouse.

منابع و مأخذ:

1. آذری، هاجر؛ بابازاده، زهرا، 1398، حمایت از زنان بزه دیده ی خشونت جنسی خانگی در نظام عدالت کیفری ایران، مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، دوره49، ش2.
2. احمدی، حمید؛ مزرعی، خسرو؛ 1391، توسعه آموزشی و کارآمدی حکومت (میزان بهره مندی اقوام استان گلستان)، مطالعات سیاسی، دوره 4، ش 16.
3. امان¬اللهی بهاروند، سکندر، 1384، بررسی علل گوناگونی قومی در ایران از دیدگاه انسان شناسی، تهران، انتشارات تمدن ایرانی.
4. بسنده، نسیم؛ حاجی تبار فیروز جائی، حسن؛ فروغی نیا، حسین، 1400، سازوکارهاي مقابله با ابعاد اقتصادي خشونت خانگی علیه زنان، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادي، س3، ش4.
5. پورقاز، عبدالوهاب؛ رقیبی، مهوش، 1383، بررسی نوع و عوامل خشونت خانگی علیه زنان در بین قبایل ترکمن استان گلستان، مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، دوره1، ش1.
6. تقوایی، مسعود؛ بای، ناصر، 1391، سنجش میزان بهره مندی شهرستان های استان گلستان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، س27، ش3.
7. جلائی پور، حمید رضا؛ نظرعباسی، صدیقه، 1391، ناسیونالیسم قومی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: دانشجویان ترکمن استان گلستان)، مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دوره1، ش1.
8. حاج نصیری، حمیده؛ قانعی قشلاق، رضا؛ کرمی، مریم؛ طاهرپور، مریم؛ خاتونی، مرضیه؛ سایه میری، کورش، 1395، خشونت های جسمی، جنسی و عاطفی در میان زنان ایرانی: مرور سیستماتیک و متاآنالیز، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ش6.
9. خاکی هلاله، دلسوز؛ سید موسی، کافی؛ شهلا، معظمی؛ جواد، طهماسبی، 1399، اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی برکاهش خشونت روانی و کلامی در زنان قربانی خشونت خانگی شهرکرج، پژوهش های انتظامی - اجتماعی زنان و خانواده، دوره8، ش2.
10. دانش، پروانه؛ شربتیان، محمدحسن؛ طوافی، پویا، 1396، تحلیل جامعه شناختی خشونت خانگی علیه زنان و رابطه آن با احساس امنیت در خانه(مطالعه موردی زنان 81-45 سال شهرمیانه)، س6، ش16.
11. رشیدی، جاسم؛ شاملو، باقر، 1395، نقش رسانه در پیشگیری از خشونت های خانگی (مطالعه موردی مراجعه کنندگان به کلانتری 164 قایم تهران 1391)، کنفرانس بین المللی آینده پژوهی، علوم انسانی و توسعه اهر.
12. رضایی، احمد؛ ریاحی، محمد اسماعیل؛ سخاوتی فر، نورمحمد، 1386، گرایش به هویت ملی و قومی در ترکمن های ایران، نشریه مطالعات ملی، دوره 8، ش4.
13. سیدعلیرضا، افشانی؛ الهه، پور رحیمیان، 1396، الگوسازی معادلات ساختاری تأثیر سرمایه فرهنگی بر خشونت خانگی علیه زنان، پژوهش های مشاوره (تازه ها و پژوهش های مشاوره)، دوره16، ش63.
14. شربتیان، محمد حسن؛ دانش، پروانه، طوافی، پویا، 1396، تحلیل جامعه‌شناختی خشونت خانگی علیه زنان و رابطة آن با احساس امنیت در خانه (مطالعه موردی زنان 18- 54 سال شهر میانه)، پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی، دوره6، ش1.
15. فیروزی، گلناز، 1388، خشونت خانوادگی: خشونت خانوادگی و رفتارهای خشونت آمیز علیه کودکان، پگاه حوزه، ش266، ص3.
16. کار، مهرانگیز، 1381، پژوهش درباره خشونت علیه زنان در ایران، تهران، روشنگران.
17. محمدخانی، میترا؛ عباسی دولت آبادی، زهرا، 1398، پیامدهای روانی خشونت عاطفی بر زنان، هشتمین کنفرانس بین المللی سلامت زنان.
18. مصطفی، السان، 1385، جرم شناسی خشونت جنسی علیه زنان، رفاه اجتماعی، دوره5، ش21.
19. مهراب، سهراب زاده؛ راوندی فاطمه، منصوریان، 1396، تجربه زیسته زنان از خشونت کلامی در خانواده (مطالعه موردی: زنان شهر کاشان)، زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، دوره9، ش2.
20. نفیسه، نصیرزاده؛ مهران، نظرپرور؛ داوود، محمودی؛ امیرعلی، عالیش زاده؛ وحید، میرزایی، 1400، بررسی عوامل فردی و شغلی مؤثر در بروز خشونت شغلی کارکنان در صنایع، دوره8، ش1
2) خارجی
1. Swan, S. C. & Sullivan, T. P. (2009) “The Resource Utilozation of Women Whouse Violence Inintimate Relationship”, Journal of Interpersonal Violence.