ارزیابی آلودگی و ریسک بوم شناختی گردوغبار آلوده به عناصر بالقوه سمی (مورد مطالعه: مجتمع های مسکونی کلان شهر اصفهان)

محورهای موضوعی : محیط زیست

مکیه عبدالحسین حمود ¹ , عاطفه چمنی ² , سهیل سبحان اردکانی ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم و مهندسی محیط ‌زیست، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
2 - دانشیار گروه علوم و مهندسی محیط ‌زیست، مرکز تحقیقات ‌پسماند و پساب، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
3 - استاد گروه علوم و مهندسی محیط ‌زیست، دانشکده علوم پایه، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/20 تاریخ پذیرش : 1402/06/13 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: مجتمع های مسکونی, اصفهان, گردوغبار داخلی, عناصر بالقوه سمی,

چکیده مقاله :

آلودگی هوا باعث بیماری‌های مزمن تنفسی و قلبی عروقی می‌شود و تخمین زده می‌شود سالانه بین 2/6 تا 4/8 میلیون مرگ زودرس به این علت اتفاق می افتد. هدف از این مطالعه، تعیین غلظت عناصر بالقوه سمی در گردوغبار داخلی مجتمع‌های مسکونی شهر اصفهان در زمستان 1401 بود. بدین منظور، مجتمع‌های مسکونی در 31 نقطه از شهر اصفهان به گونه ای انتخاب شدند که کل شهر را پوشش دهند. با استفاده از برس پلاستیکی تمیز، گردوغبار از سطوح داخلی طبقه همکف یا اول مجتمع‌های مسکونی به جز فضاهای مشاع، جمع آوری و در مجموع 93 نمونه به آزمایشگاه منتقل و غلظـت کـل عناصر آرسنیک، کادمیوم، نیکل، منگنز، کبالت، سرب و وانادیوم با استفاده از دستگاه ICP-OES مدل Optima 83 اندازه گیری شد. میانگین غلظت آرسنیک، کادمیوم، نیکل، منگنز، کبالت، سرب و وانادیوم به ترتیب 5/55، 0/95، 32/6، 241، 3/87، 300 و 30/6 میلی‌گرم بر کیلوگرم گزارش شد. طبق نتایج فاکتور غنی‌شدگی، غلظت سرب و کادمیوم در همه ایستگاه‌ها به جز علامه امینی دارای منشا غیرطبیعی و انسان ساخت است. میان شاخص غنی‌شدگی سرب و شاخص ارزیابی خطر با شاخص ترافیکی، همبستگی مثبت معنی‌دار به ترتیب در سطح 95 درصد(r=0/369، Pvalue=0/021)و 99 درصد (r=0/619، Pvalue=0/0) وجود دارد. بدین معنی که حجم ترافیک دارای تاثیر عمده بر غلظت عناصر بالقوه سمی مورد مطالعه در ایستگاه‌های نمونه برداری است.

چکیده انگلیسی:

Air pollution is a major contributor to chronic respiratory and cardiovascular diseases, resulting in an estimated annual premature death toll of 6.2 to 8.4 million individuals. The objective of this study is to investigate the concentration of potentially toxic elements in dust collected from residential complex in Isfahan during the winter (2022-2023). To ensure comprehensive coverage, 31 residential residential complex were chosen across the entire Isfahan City. Dust samples were collected in triplicate (totaling 93 samples) from from the internal surfaces of the ground or first floor of residential complexes, except for common spaces. The samples were transferred to the laboratory and the concentrations of Lead, Cadmium, Arsenic, Zinc, Cobalt, Nickel, Copper, Chromium, and Vanadium were then measured using an ICP-OES device, model Optima 83. The average concentrations of Arsenic, Cadmium, Nickel, Manganese, Cobalt, Lead, and Vanadium in the collected samples were found to be 5.55, 0.95, 32.6, 241, 3.87, 300, and 30.6 mg/kg, respectively. According to the enrichment factor analysis, the concentrations of Lead and Cadmium were of non-natural and anthropogenic sources in all sampling stations except for West Allameh Amini. A notable positive correlation was observed between the Lead enrichment factor and the traffic index at a 95% confidence level (p-value=0.021, r= 0.369). Similarly, a significant strong positive correlation was found at a 99% confidence level between the ecological risk assessment index and the traffic index (Pvalue=0.00, r= 0. 619). This suggests that traffic has a major impact on the concentration of potentially toxic elements at the sampling stations.