حکایت های تمثیلی با تکیه بر احادیث در حدیقه الحقیقه سنایی
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
طاهره زینال پوراصل
1
,
ماه نظری
2
,
فاطمه حیدری
3
,
زهرا دری
4
1 - دانشجو دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
کلید واژه: تمثیل, حدﻳﻘﮥ الحقیقه, احادیث, سنایی,
چکیده مقاله :
عرفا برای اقناع مخاطبان یا برای بیان و انتقال مفاهیم عرفانی خویش، از ابزارهای زبانی و ادبی مختلفی بهــره برده اند، که یکی از شیوه های تاثیر گذار و همراه کردن مخاطبان ، بهره گیری از تمثیل است. از سوی دیگر اغلب شعرا برای تحکیم بخشیدن به سخنان خویش، ازآیات قرآنی،احادیث و سخنان بزرگان دینی غفلت نورزیده اند . سنایی به عنوان نخستین کسی که به طور رسمی عرفان را وارد شعر فارسی کرد، با مقبولیت قرآن و حدیث نزد مسلمانان، هر جا که لازم می بیند در موضوعات دینی و اخلاقی برای اثبات گفتار خویش و اقناع و تایید مخاطب خود، به آیات و احادیث متوسل می شود. و از این طریق به راحتی کلام خود را برای مخاطب قابل پذیرش می سازد. وی در داستان های تمثیلی با بهره گیری از احادیث به مفاهیمی چون، حرص وآز و اجتناب از دنیا دوستی ، رزق و روزی، صفا و اخلاص، نقص دنیا، فی سلوک الطریق الاخره، اندر چشم نگاه داشتن، پرداخته است. این جستار، با روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. ضرورت این تحقیق ایجاب می کند که به چند پرسش بنیادین از جمله، جایگاه تمثیل در ادبیات عرفانی، و اینکه سنایی تا چه حد ازشیوه تمثیلی در انتقال و ادراک مفاهیم انتزاعی موفق بوده -است؟ پاسخ داده شود.
To convince the audience or to express and convey their mystical concepts, mystics have used various linguistic and literary tools, which is one of the most effective ways to engage the audience is to use allegory. On the other hand, most of the poets have not neglected Quranic verses, hadiths, and the words of religious elders to strengthen their words. As the first person who officially introduced mysticism into Persian poetry, with the acceptance of the Quran and hadith among Muslims, Sana'i used verses and hadiths wherever he saw it necessary in religious and moral issues to prove his speech and convince and approve his audience and in this way, he easily makes his speech acceptable to the audience. In allegorical stories, using hadiths, he has dealt with concepts such as greed and avoidance of worldly friendship, sustenance, and sustenance, purity and sincerity, and imperfections of the world, keeping in mind the path of the hereafter. This essay was compiled by descriptive-analytical method and using library studies. And also to answer some fundamental questions, including the place of allegory in mystical literature, and to what extent Sana'i has used the allegorical method to convey and understand abstract concepts. It has reminded the value and capability of allegory in expressing one or more mystical or moral concepts.
_||_