بررسی و تبیین جلوه های تمثیلی داستان ماهی سیاه کوچولوبر اساس نظریه ی ناسازگاری های شناختی لئون فستینگر

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

فرشته ناصری ¹

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/01/22 تاریخ پذیرش : 1401/05/07 تاریخ انتشار : 1401/04/01

کلید واژه: لئون فستینگر, ماهی سیاه کوچولو, صمد بهرنگی, روانشناسی, تمثیل,

چکیده مقاله :

داستان ماهی سیاه کوچولو، به جهت برخورداری از مناسبات متعدد بیانی وتمثیلی، بستر مناسبی را جهت نقد وتحلیل افکار و اندیشه‌های شخصیت های متعدد انسانی با بهره گیری از روابط و ویژگی‌های رفتاری حیوانات، فراهم می آورد. با عنایت به این امر پژوهش حاضر به بیان جلوه‌های تمثیلی این داستان بر اساس نظریه‌ی لئون فستینگر، روان شناس مبانی اجتماعی، به شیوه‌ی توصیفی - تحلیلی وبه روش کتاب خانه‌ای (مطالعات کتاب‌ها و پایان نامه‌ها) پرداخته است .هدف پزوهش حاضرانعکاس مبانی جامعه‌ی یک دوران وشناخت ارزش های متعدد آن در افکار ،اندیشه ها وفرهنگ مردم یک دوره است. ضرورت پرداختن به چنین پژوهش‌هایی، بهره وری از شیوه های بیانی ادبیات تمثیلی به عنوان یکی از اصلی ترین مباحث انتقال روابط ومناسبات تاریخی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و... در آثار متعدد است. مساله‌ی اصلی این پژوهش جستجوی تمهیداتی است که صمد بهرنگی جهت بیان مقاصد درونی خویش بر اساس دغدغه های حاکم در جامعه، از آن بهره برده است.تاکنون پژوهش های گسترده ای پیرامون این داستان صورت پذیرفته ولی تحقیق مستقلی در خصوص تبیین روابط و مناسبات داستانی آن بر اساس عقاید فستینگر انجام نگرفته است. سوال مورد بحث در پژوهش حاضر این است که داستان ماهی سیاه کوچولو بر مبنای اصول ناسازگاری اجتماعی فستینگر تا چه حد قابل نقد و بررسی است؟ نتایج پژوهش بیانگر آن است که این داستان به دلیل انعکاس مبانی متعدد رفتاری و اجتماعی، دارای روابط و مناسباتی است که بر مبنای اصول فکری سه گانه‌ی فستینگر به شکل عملیاتی و کاربردی، قابلیت نقد و بررسی دارد.

چکیده انگلیسی:

The story of the little black fish, due to its various expressive and allegorical relationships, provides a suitable platform for critique and analysis of the thoughts and ideas of various human characters using the relationships and behavioral characteristics of animals. With regard to this, the present study has expressed the allegorical effects of this story based on the theory of Leon Festinger, psychologist of social principles, in a descriptive-analytical manner and in a library method (studies of books and dissertations). The present is a photographer of the foundations of a society of a period and recognizes its various values ​​in the thoughts, ideas and culture of the people of a period, Political, moral, etc. in many works. The main issue of this research is the search for measures that Samad Behrangi has used to express his inner goals based on the prevailing concerns in society. So far, extensive research on this story. Has been done but no independent research has been done to explain its fictional relationships based on Festinger's ideas. The question discussed in the present study is to what extent the story of the little black fish can be examined on the basis of Festinger's principles of social incompatibility? Festinger's trivial thinking can be critically and practically examined.

منابع و مأخذ:

1. آریان پور، عباس ؛ کاشانی ،منوچهر،(۱۳۸۶)، فرهنگ انگلیسی به فارسی، تهران: امیر کبیر،چ چهل وسوم


2. انوشه، حسن، (۱۳۷۵)، دانشنامه ی ادب فارسی، تهران: موسسه ی فرهنگی و انتشاراتی دانشنامه، چ سوم


3. بازیار، صادق؛ دهقانی، یوسف (1394)، تاثیر برنامه‌ی آموزش مهارت های زندگی بر کاهش ناسازگاری اجتماعی وپرخاشگری نوجوانان دختر،تهران:کنفرانس ملی آینده پژوهی علوم انسانی وتوسعه


4. بدار،ل؛ دزیل، ژ؛ لامارش، ل (1381)، روانشناسی اجتماعی، ترجمه‌ی حمزه گنجی، تهران: نشر ساوالان ، چ دوم


5. بهرنگی، صمد، (۱۳۸۷)، قصه های بهرنگی، تهران: سرایش،چ هشتم


6. بهرنگی،صمد ،(1346)،ماهی سیاه کوچولو،تهران :کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان،چ اول


7. بهزاد پور،سمانه ؛ – مطهری،زهراسادات ؛ سهرابی،فرامرز (1394)،پیش بینی نشخوار فکری بر اساس ناسازگاری اجتماعی وهیجانی در بیماران مبتلا به وسواس فکری،تهران :دانشگاه شهید بهشتی ،دوره ی 16 ،شماره4،(پیاپی 62 )


8. تقوی، محمد، (۱۳۷۶)، حکایت های حیوانات در ادب فارسی، تهران: روزنه ،چ اول


9. جابری،ناصر ،(1396)، مطالعه ی بینامتنی تمثیل در معارف بهاء ولد ومثنوی مولانا، شیراز، شعر پژوهی (بوستان ادب)، دوره ی نهم ،شماره ی 3 (پیاپی33)


10. جعفری، ناهید؛ بخشی پیش کناری، زهرا (1396)، رویکرد نظامی گنجوی به تمثیل حیوانات از دیدگاه تعلیمی،دهاقان،پژوهشنامه ی ادبیات تعلیمی دوره ی نهم ،شماره ی 33.


11. داد، سیما، (۱۳۸۳)، فرهنگ اصطلاحات ادبی - واژه نامه مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی تطبیقی و توضیحی)، (ویرایش جدید)، تهران: مروارید، چ دوم.


12. درویشیان، علی اشرف ،( ۱۳۷۷)، برگزیده‌ی آثار صمد بهرنگی، تهران: کتاب و فرهنگ.


13. سپانلو، محمد علی، (۱۳۶۶)، نویسندگان پیشرو ایران، تهران: نگاه ،چ دوم.


14. سورین، و، تانکارد، ج، (1381)، نظریه‌ی ارتباطات، ترجمه ی علیرضا دهقان، تهران: دانشگاه تهران.


15. شیری، قهرمان، (۱۳۸۷)، مکتب های داستان نویسی در ایران، تهران: چشمه.


16. قاسمی پور، قدرت؛ آذر پناه، آرش، (1393) داستان کوتاه تمثیلی در ادبیات معاصر ایران، تهران: پژوهش های ادبی ،سال دوازدهم،شماره ی 47.


17. میر صادقی، جمال، (۱۳۷۶)، عناصر داستانی، تهران: سخن.


18. میرعابدینی، حسن، (۱۳۸۷)، صد سال داستان نویسی در ایران، تهران: چشمه ،چ سوم.


19. Samelson, Franz, (2000), little tolerance for boredm


20. American National Biography  Online

1. Arianpour, Abbas; Kashani, Manouchehr, (2007), English to Persian Dictionary, Tehran, Amir Kabir, forty-third.(In Persian)


2. Anousheh, Hassan, (1996), Encyclopedia of Persian Literature, Tehran, Encyclopedia Cultural and Publishing Institute, Ch III.(In Persian)


3. Baziar, Sadegh; Dehghani, Yousef (2015), The effect of life skills training program on reducing social maladaptation and aggression in female adolescents, Tehran, National Conference on Humanities Future Studies and Development.(In Persian)


4. Bedar, L.; Dezil, J.; Lamaresh, L. (2002), Social Psychology, translated by Hamzeh Ganji, Tehran: Savalan Publishing, Ch II.(In Persian)


5. Behrangi, Samad, (2008), Behrangi Stories, Tehran, composition, Ch 8. (In Persian)


6. Bahrangi, Samad, (1346), Little Black Fish, Tehran, Children and Adolescents Intellectual Development Center, Vol.(In Persian)


7. Behzadpour, Samaneh; - Motahari, Zahrasadat; Sohrabi, Faramarz (2015), Prediction of rumination based on social and emotional maladaptation in patients with obsessive-compulsive disorder, Tehran, Shahid Beheshti University, Volume 16, Number 4 (62) .(In Persian)


8. Taqavi, Mohammad, (1997), Animal Stories in Persian Literature, Tehran, Rozaneh, Vol. .(In Persian)


9. Jaberi, Nasser, (2017), An intertextual study of allegory in the teachings of Bahا'u'll ولh's Masnavi, Shiraz, Poetry Research (Bustan Adab), Volume 9, Number 3 (33) .(In Persian)


10. Jafari, Nahid; Bakhshi Pishnari, Zahra (2017), Ganjavi's military approach to allegory of animals from an educational perspective, Peasants, Journal of Educational Literature, Ninth Volume, No. 33.(In Persian)


11. Dad, Sima, (2004), Dictionary of Literary Terms - Glossary of Persian and European Literary Concepts and Terms (Comparative and Explanatory), (new edition), Tehran, Morvarid, Ch II.(In Persian)


12. Darvishian, Ali Ashraf, (1998), Selected Works of Samad Behrangi, Tehran, Book and Culture, Vol .(In Persian)


13. Spanloo, Mohammad Ali, (1987), Leading Iranian Writers, Tehran, Negah, Ch II.(In Persian)


14. Surin, V, Tankard, J., (2002), Theory of Communication, translated by Alireza Dehghan, Tehran, University of Tehran, Vol. (In Persian)


15. Shiri, Ghahraman, (2008), Schools of Story Writing in Iran, Tehran, Cheshmeh.(In Persian)


16. Ghasemipoor, power; Azarpanah, Arash, (2014) Allegorical Short Story in Contemporary Iranian Literature, Tehran, Literary Studies, Twelfth Year, No. 47.(In Persian)


17. Mir Sadeghi, Jamal, (1997), Fictional Elements, Tehran, Sokhan, Ch.(In Persian)


18. Mir Abedini, Hassan, (2008), One Hundred Years of Story Writing in Iran, Tehran, Cheshmeh, Ch III.(In Persian)


19. Samelson, Franz, (2000), little tolerance for boredm


20. American National Biography Online