واکاوی جامعه‌شناختی ظهور طالبان در افغانستان
محورهای موضوعی : مجله پژوهش های سیاسی و بین المللیعلی محسنی مشتقین 1 , احمد سهرابی حقیقت 2 , محمدحسین الهی منش 3
1 -
2 - دانشجوی علوم سیاسی، دانشگاه آزاد قم، قم، قم، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی قم، علوم سیاسی، قم ایران
کلید واژه: طالبان, افغانستان, پشتون, دخالت خارجی, حوزه جامعه‌شناختی,
چکیده مقاله :
امارت اسلامی طالبان در افغانستان در دو دوره در تاریخ سیاسی افغانستان به قدرت رسیدند. طالبان یک سازمان مذهبی نظامی و جنبش اسلام‌گرای بنیادگرایانه دیوبندی سنی حنفی و در تاریخ 200 ساله افغانستان و در جامعه قومی پشتونی است. دوران مجاهدین متأثر از شرایط گوناگون توانسته حکومت افغانستان را در دست بگیرد. این جنبش توسط عمده نهادهای بین‌المللی و دولت‌های جهان، تروریستی قلمداد شده است. آنچه طالبان را از سایر گروه‌های افغانستانی متمایز می‌کند. حوزه اندیشه خاص دینی، قومیت حکومت درونی پشتون والی و نظام عصبیت قومی سنتی آن است. بررسی علل جامعه‌شناختی و تاریخی پدیداری طالبان، پیامدهای اجتماعی و در سطوح داخلی و بین‌المللی در افغانستان از اهداف این مقاله است. در این نوشتار طالبان مرکز ثقل و در حوزه جامعه‌شناختی مورد بررسی قرار می‌گیرد. طالبان پدیده‌ای است در درون جامعه افغانستان که نه یک امر اجتماعی، بلکه از منظر جامعه‌شناختی از ساحت مختلف می‌توان به آن پرداخت؛ که مهم‌ترین مبحث آن پیامدهای جامعه‌شناختی خصوصاً در پیرامون وضعیت آینده و شرایط اجتماعی و توسعه این کشور خواهد بود. این تحقیق تلاش دارد با بررسی چرایی ظهور طالبان در کشور افغانستان، دموکراسی و توسعه را مورد کنکاش قرار دهد. پیشینه حکومت مستقل و چند صدساله افغانستان و همچنین ویژگی‌های خاص این کشور هیچ‌گاه نتوانسته به دلایل مختلف، حکومت دموکراتیک و توسعه را در زمینه‌های مختلف تجربه کند.
The Taliban Islamic Emirate came to power in Afghanistan in two periods in the political history of Afghanistan. The Taliban is a military religious organization and fundamentalist Islamist movement of Deobandi Sunni Hanafi and in the 200-year history of Afghanistan and in the Pashtun ethnic community. The Mojahedin era, affected by various circumstances, managed to take over the government of Afghanistan. This movement has been considered terrorist by most of the international organizations and governments of the world. What distinguishes the Taliban from other Afghan groups. The area of special religious thought is the ethnicity of the Pashtun Governorate's internal government and its traditional ethnic nervousness system. The purpose of this article is to examine the sociological and historical causes of the emergence of the Taliban, its social consequences at the domestic and international levels in Afghanistan. In this article, the center of gravity of the Taliban is examined in the sociological field. The Taliban is a phenomenon within the Afghan society that can be addressed from different aspects, not a social issue, but from a sociological point of view. The most important topic will be its sociological consequences, especially around the future situation and social conditions and development of this country.
منابع
احدی، انورالحق، عربستان سعودی، ایران و جنگ در افغانستان، افغانستان طالبان و سیاستهای جهانی
اسپوزیتو، جان. ال، انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ترجمه محسن مدیر شانه‌چی، چاپ اول، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، ۱۳۸۲، ص ۲۰۵ -۲۰۴
بی نام. مواضع متفاوت عربستان در قبال مسائل افغانستان؛ واکنشی متأثر از تحولات و رقبای منطقه‌ای، سایت تحلیلی کلکین. ۱۴۰۱
جمالی، غلام حیدر، نصب. عبدالرحمن خان بر اریکة قدرت و قیام هزاره‌ها. اول زمستان 1378
رفیعی محمد طاهر، طالبان قم دارالاعلام، 1397
سجادی سید عبدالقیوم ، طالبان؛ ایران و پاکستان مطالعه سیاست خارجى ایران، پاکستان و عربستان در باره افغانستان از سقوط مزار تاکنون، فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، دوه 1، شماره دوم، 1387، صص 268-247
سجادی، عبد القیوم، جامعه شناسی سیاسی افغانستان: قوم، مذهب و حکومت، انتشارات تبلیغات اسلامی، 1380. ص 120)
سجادی، عبدالقیوم، طالبان ; ایران و پاکستان؛ مطالعه سیاست خارجی ایران، پاکستان و عربستان در باره افغانستان از سقوط مزار تاکنون منبع: فصلنامه علوم سیاسی، شماره 2
سیکل، امین، دولت ربانی ۱۹۹۶-۱۹۹۲، افغانستان طالبان و سیاستهای جهانی، ص۶۵.
شفیعی، اسماعیل و عیدوزایی، نعیم، نقش حمایت خارجی در احیای طالبان در افغانستان، مطالعات شبه قاره سال پنجم پاییز 1392 شماره 16
طنین، داوود، «چرا نظام دموکراسی در افغانستان فروپاشید؟ آسیب‌شناسی زوال برق‌آسای دموکراسی نوپای افغانستان»، روزنامه۸ مشاهده در تاریخ ۱۸ آذرماه ۱۴۰۰،
ظاهر، طنین، افغانستان در قرن بيستم، مرکز نشراتى میوند، 1384
عارفی، محمد اکرم، مبانی مذهبی و قومی طالبان، مجله علوم سیاسی ، بهار 1378 ، شماره 4
عصمت الهی، محمد‌هاشم و وحید بینش، محمد قاسم، جریان پرشتاب طالبان
قراگوزلو؛ محمد، «افغانستان؛ پايان همايش بنيادگرايان»؛ اطلاعات سیاسی و اقتصادی 1380 شماره 173 و 174
کاکر، محمدحسن، سفری به وطن طالبان و بنیادگرایی اسلامی،
کریمی جهرمی، مازیار ، طالبان، خاستگاه و مبانی فکری، کانون اندیشه جوان،1392
مژده، وحید، افغانستان و پنج سال سلطه طالبان.
مژده، وحید، افغانستان و مداخلات خارجی، میرآقاحق جو، نشر مجلسی، قم، 1380
میلی، ویلیام، افغانستان، طالبان و سیاستهای جهانی، ترجمه عبدالغفار محقق، مشهد، 1377، نشر ترانه، ص 11
هانتینگتون ، ساموئل، مایرون واینر، درک سیاسی،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
هانتینگتون، ساموئل. موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم، احمد شهسا، تهران، روزنه: 1381)