بررسی شاخص تغذیه نیتروژن، شاخصسبزینگی، غلظت نیتروژن وعملکرد گندم در رژیم‌های مختلف تغذیه‌ای

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

اکرم معینی راد ¹ , ابراهیم زینلی ² , افشین سلطانی ³ , سراله گالشی ⁴

1 - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
2 - استاد گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
3 - استاد گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، گرگان، ایران
4 - دانشیار گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

تاریخ دریافت : 1395/10/19 تاریخ پذیرش : 1397/07/01 تاریخ انتشار : 1398/04/01

کلید واژه: عملکرد, شاخص تغذیه نیتروژن, کلروفیل‌متر, فسفر و نیتروژن,

چکیده مقاله :

نیتروژن و فسفر از عناصر معدنی پر‌مصرف مورد نیاز گیاهان هستند . به منظور بررسی عملکرد، شاخص تغذیه نیتروژن، شاخص سبزینگی و غلظت نیتروژن تحت رژیمهای مختلف تغذیه‌ای در گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در شرایط مزرعه در گلستان طی دو سال زراعی 1393- 1394 و 1394- 1395 اجرا شد.عامل اول مقدار نیتروژن کودی (صفر، 75 و150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و عامل دوم مقدار فسفر کودی (0،20،40،60 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار)بود . نتایج نشان داد که صفات مورد مطالعه در هر سه مرحله اندازه‌گیری شده از مدل رگرسیونی خطی ساده تبعیت کرد، به‌طوری‌که در هر سطح نیتروژن از سطوح مختلف فسفر، با افزایش مقدار فسفر مصرفی صفات مورد بررسی از روند افزایشی برخوردار بود و حداکثر مقدار آن در میزان فسفر خالص مصرفی 80 کیلوگرم در هکتار حاصل شد که با مقدار فسفر خالص مصرفی 60 کیلوگرم در هکتار، عملکرد اختلاف معنی‌دار نشان نداد. همچنین نتایج این آزمایش نشان‌دهنده رابطه‌ی بسیار قوی بین شاخص تغذیه نیتروژن، شاخص سبزینگی و نیتروژن موجود در اندام‌های هوایی گیاه می‌باشد . لذا از آنجا که اندازه‌گیری غلظت نیتروژن بوته‌ها بسیار پر‌هزینه، وقت‌گیر و مستلزم تجهیزات گران‌قیمت می‌باشد می‌توان از دستگاه کلروفیل‌متر برای ارزیابی وضعیت تغذیه کودی گیاه استفاده نمود و در مدیریت کودی علاوه بر نیتروژن، فسفر نیز باید مد نظر قرار گیرد و پیشنهاد می شود جهت حصول حداکثر عملکرد 60 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص نیز مصرف شود.

چکیده انگلیسی:

Nitrogen and phosphorus are much in demand in plant and is known as elements limiting growth and yield in crops. In order to study yield, nitrogen nutrition index (NNI), Chlorophyll index and nitrogen concentration under different regimes nutrition in wheat, a factorial experiment based on a randomized complete blocks design with four replications was done on the research field of Golestan province during growing seasons 2014-2015 and 2015-2016. The experimental factors were there net nitrogen fertilizer rates of 0, 75 and 150 kg N ha-1 and five net phosphorus fertilizer rates of 0, 20, 40, 60 and 80 kg P ha-1 .According to the results, traits under study in each three stage follow from simple linear regression model, as in each level nitrogen from different levels phosphorus, with increase rate of consumed phosphorus, traits under study were prospered from increasing trend and the maximum traits were recorded with 80 kg P ha-1 that yield was not showed significantly difference analysis with consumption of 60 kg P ha-1. Also The results this experiment showed that very strong relation is between nitrogen nutrition index(NNI), chlorophyll index and nitrogen available to plant, In view of the fact that measurement concentration nitrogen is very costly, take up time and need to expensive equipment, so measurement chlorophyll index by hand chlorophyll meter and transportable is very comfortable. in addition on nitrogen, phosphorus must be considered, also in order to reach to maximum yield consumption of 60 kg P net ha-1 is recommended.

منابع و مأخذ:

بخشنده، ا.، ف. اسدی.، ف. خاوری و ا. زینلی. 1392. بهبود مدیریت نیتروژن با استفاده از پارامتر شاخص تغذیه نیتروژن و دستگاه کلروفیل متر در مزارع گندم.دومین کنفرانس بین المللی مدلسازی گیاه، آب، خاک و هوا. 1-13. 

زینلی، ا. تغذیه نیتروژنی گندم در گرگان ؛ جنبه‌های زراعی، فیزیولوژیکی و زیست محیطی. 1388.  پایان نامه دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 201 صفحه. 

سپهر، ا.، م. ج. ملکوتی.، ب, خلد برین.، ن. کریمیان.، ع. صمدی.، ح. رسولی.، ف. نورقلی پور و ز. خادمی. 1388. بررسی کارایی ارقام مختلف غلات از لحاظ جذب فسفر. مجله پژوهش های خاک. جلد23. شماره 2: 125-134,

سلطانی، 1. 1386. کاربرد نرم افزار آماری SAS. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 182 صفحه.

عارفی، ا.، م, کافی.، ح. ر. خزاعی و م. بنایان اول. 1391. بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر عملکرد، فتوسنتز و پیگمانت‌های فتوسنتزی، کلروفیل و غلظت نیتروژن اجزای گیاه داروئی و صنعتی موسیر. مجله بوم شناسی کشاورزی. جلد 4. شماره 3: 207-214.

غازان شاهی، ج. 1385. آنالیز خاک و گیاه. انتشارات جهاد دانشگاهی تهران. 247 صفحه.

مارکاریان، ش.، ن. ا. نجفی.، ن. ع. اصغرزاد و ش. اوستان. 1394. اثر باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی و فسفر برشاخص کلروفیل برگ، غلظت نیتروژن و فسفر ریشه و بخش هوایی یونجه در شرلیط تنش خشکی. مجله دانش آب و خاک. جلد 25، شماره 4: 27-45.     

Ashiono, G. B., T. E. Akuja., T. E. Gatulku, and P. Mwangi. 2005. Effect of nitrogen and phosphorus application on growth and yield of dual purpose sorghum in the dry high-lands of Kenya.  Asian J. Plant Sci. 4(4): 379-382.

Aulakh, M. S. and S. S. Malhi. 2005. Interactions of nitrogen with other nutrients and water: Effect on crop yield and quality, nutrient use efficiency, carbon sequestration, and environmental pollution. Adv. Agron. J. 86:341–409.

Baligar, V. C. N. K. Fageria, and Z. L. He. 2001. Nutrient use efficiency in plants, Communications in  Science and Plant Analysis. 32:921–950.

Fageria, N. K. 2014. Nitrogen management in crop production. Boca Raton. 418 pages,

FAO. WWW. FAO, Org. 2015. (Food and Agriculture Organization of the United Nations),

Justes, E., B. Mary, J. M. Meynard, J. M. Machet, L. Theleir-Huches.1994. Determination of a critical nitrogen dilution curve for winter wheat crops. Ann,Bot. 74: 397-407,

Kaiser, D. E. and  K. I. Kim. 2013. Soybean response to sulfur fertilizer applied as a broadcast or starter using  replicated strip trials., Agro. J. 105:1189–1198.

Lamarie, G. F. Gastal. and J. Sallette. 1989. Analysis of the effect of N nutrition on dry matter yield of a sward by reference to potential yield and optimum N content, Proceeding XVI International Grassland Congress, Nice France. 179-180.

Le Bail, M. M. H. Jeffory. C. Bouchard. and A. Barbottin. 2005. It is possible to forecast the grain quality and yield of differences varieties of winter wheat from Minolta by SPAD meter measurements? Euro. J. Agron. 23: 379-391. 

Lopez Belido, R. J. C. E. Shepherd. and P. B. Barraclough. 2004. Predicting post-anthesis N requirements of bread wheat with a Minolta SPAD meter. Eur. J.Agron. 20: 313-320.

Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants, 2^nd edition, New YORK, Acadmic Press.

Poblaciones, M. A. J. L. Lopez-Bellido. J. Rafel. 2009. Field estimation of technological bread-making quality in wheat in wheat. Filed. Crop. Res.112: 253-259.

Skudra, I. and A. Skudra. 2004. Phosphorus concentration in soil and in winter wheat plants. Aust. Socity. Agron. 1: 1-6,

Saseendran, S.  A. D. S. Nielsen, L. Ma, L. R.  Ahuja.  and A. D. Halvorson. 2004. Modeling nitrogen.

Wilkinson, S. R. D. L. Grunes. and M. E. Sumner. 2014. Nutrient interactions in soil and plant nutrition, In:  Handbook of Soil Science, ed, M, E, Sumner, pp, 89–111, Boca Raton, Florida: CRC Press.