شیوع آلودگی و الگوی پراکنش نماتودهای برخی ماهیان رودخانه‌های هراز، بابل‌رود، تجن و تالار در استان مازندران
محورهای موضوعی : نشریه فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری
کلید واژه: ایران, پراکنش جغرافیایی, ماهیان, نماتودها, واژه‌های کلیدی: شیوع آلودگی,
چکیده مقاله :
چکیدهرودخانه های هراز، بابل رود، تجن و تالار جزء مهمترین رودخانه های حوضه آبریز دریای خزر در استان مازندران بشمار می آیند که مسیر مهاجرت بسیاری از ماهیان با ارزش شیلاتی می باشند. شناسایی و بررسی میزان شیوع آلودگی به نماتودها در بین برخی ماهیان ساکن در این رودخانه ها و بررسی پراکنش جغرافیایی انگل های یافت شده در بین رودخانه های مذکور، هدف اصلی تحقیق حاضر می باشد. تعداد 161 نمونه ماهی خیاطه، سیاه ماهی معمولی، سفید رودخانه ای و گاوماهی در طی تابستان 1396 از رودخانه های هراز، بابل رود، تجن و تالار، صید و به صورت زنده به آزمایشگاه انگل شناسی منتقل شده و پس از کشتن به روش انسانی و ثبت برخی متغیرهای زیست سنجی، جهت تشخیص حضور نماتودها مورد بررسی قرار گرفتند. اندازه گیری متغیرهای تشخیصی نماتودها، با استفاده از نرمافزار Axiovision بروی تصاویر ثبت شده توسط دوربین دیجیتال انجام و داده ها و نتایج بررسی های زیست سنجی و انگل‌شناسی هر گونه از ماهیان، در نرم افزارExcel ثبت شده ورسم نمودارها و انجام محاسبات آماری با استفاده از نرم افزارهای Excel و SPSS ویرایش 20 انجام ومعنی داری برای تمامی آزمون ها در سطح 05/0P< مورد قضاوت آماری قرار گرفت. جهت توصیف جمعیت انگل ها، میزان و درصد شیوع آلودگی به نماتودها در بین ماهیان محاسبه گردیده و نقشه های پراکنش نماتودها در بین رودخانه های مورد بررسی با استفاده از نرم افزار ArcGIS Desktop ویرایش 2/10 شرکت Esri ترسیم شدند. در مجموع سه گونه نماتود شامل رابدوکونا دنوداتا، رابدوکونا فورچوناتووی ورابدوکونا هلیچی از روده ماهیان جدا شدند. فراوانترین گونه رابدوکونا دنوداتا بوده (درصد شیوع 36 درصد) که در تمامی گونه های ماهیان و تمامی رودخانه های مورد بررسی یافت شده است. این در حالی است که دو گونه رابدوکونا فورچوناتووی ورابدوکونا هلیچی به‌ترتیب درصد شیوعی برابر با 5/9 و 34 درصد در رودخانه های تالار و تجن، داشته اند. بعلاوه بیشترین میزان شیوع انگل در ماهیان خیاطه (36 درصد) مشاهده شده و ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای طول کل ماهیان با میزان آلودگی به گونه های مختلف نماتدآ یافت شده نشان می دهد که با بزرگ شدن اندازه میزبان میزان شیوع آلودگی به انگل افزایش می یابد. مطالعات در زمینه پراکنش جغرافیایی انگل های ماهیان، وضعیت گسترش بیماری های انگلی در سرتاسر مناطق مختلف جغرافیایی را بیان نموده و مناطق پرخطر را مشخص می نماید. بنابراین GIS ابزاری مفید برای پایش سلامت جانداران آبزی به منظور تعیین رخداد یا پراکنش گونه های انگلی و نیز تغییرات در میزان و درصد شیوع انگل ها می باشد.
AbstractThe rivers of Haraz, Babelrood, Tajan and Talar are among the most important rivers of the Caspian Basin in Mazandaran province which are the migration route of many valuable fish. The aim of this study was to identify and determine the prevalence rate of nematodes among some fish species in these rivers and to define the distribution pattern of the found parasites among these rivers.The field investigations were conducted during the summer of 2018 and approximately, 161 fish specimens including Alburnoides bipunctatus, Capoeta capoeta, Squalius cephalusand Neogobius pallasiwere cuath and transferred alive to the laboratory. Then fish were killed humanlly and after recording some biometrical variables they were examined to detect the presence of nematodes.Measurement of diagnostic variables of nematodes was performed using Axiovision software on images recorded by digital camera and data and results of biometric and parasitological surveys of each fish were recorded in Excel software.The prevalence of nematode species, were used to describe the parasite populations andthe statistical analysis was performed using IBM SPSS Statistics version 20.0 and significance for all tests was judged at P< 0.05. ArcGIS Desktop program version 10.2 used to create the geographical information system database. Three species of nematodes including Rhabdochona denudata, Rh. Fortunatowi and Rh. Hellichiwere isolated from fish intestine. The most abundant species was Rhabdochona denudata (36% prevalence), which was found in all fish species and in all studied rivers. The two species, Rhabdochona unatowi and Rh. Hellichi, had a prevalence of 9.5% and 34% in the Talar and Tajan rivers, respectively. In addition, the highest prevalence of parasites was observed among Alburnoides bipunctatus(36%). Also, Pearson's correlation coefficient between total fish length and infection rate of different nematode species showed that as the host size increased, the prevalence of parasite infection increased. Studies on the distribution patttern of fish parasites reveal the prevalence of parasitic diseases across different geographic regions and identify high risk areas. Therefore, GIS is a useful tool for monitoring the health of aquatic organisms to determine the occurrence or distribution of parasitic species, as well as changes in the rate and prevalence of them.
_||_