بررسی تأثیر فلز پرکننده بر خواص مکانیکی و متالورژیکی اتصال ترکیبی جوشکاری- لحیم-کاری آلومینیم به فولاد گالوانیزه

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی - پژوهشی مواد نوین

مهدی ضرونی ¹ , رضا اسلامی فارسانی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی و علم مواد، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران
2 - دانشیار، دانشکده مهندسی و علم مواد، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران

تاریخ دریافت : 1395/07/18 تاریخ پذیرش : 1395/07/18 تاریخ انتشار : 1395/07/01

کلید واژه: حرارت ورودی جوش, فلز پرکننده, جوشکاری- لحیم کاری, لایه ترکیب بین فلزی,

چکیده مقاله :

در مطالعه حاضر، ورق­های آلیاژ آلومینیم 5083 به وسیله روش ترکیبی جوشکاری- لحیم­کاری با به کار بردن پرکننده‌های سیمی­ 4043 و 4047 به ورق­های فولاد گالوانیزه متصل شدند. اندازه حرارت ورودی جوش و نوع فلز پر­کننده روی خواص ریز ساختاری و مکانیکی اتصال حاصل شده موثر­اند. نتایج بدست آمده از مشاهده­‌های ریز­ساختاری نشان داد که در حرارت ورودی مشابه، ضخامت لایه ترکیب بین فلزی ترد برای اتصال ایجاد شده با فلز پرکننده 4047 تقریباً نصف ضخامت این لایه در اتصال ایجاد شده با فلز پرکننده 4043 است. نتایج آنالیز طیف­سنجی پراش انرژی پرتو ایکس نشان داد که ­لایه ترکیب بین فلزی شکل گرفته در فصل مشترک فولاد- فلز جوش در طرف فولادی شامل فاز آهن- (آلومینیم، سیلیسیم) با نسبت اتمی 1/3 و در طرف فلز جوش شامل فاز آهن- آلومینیم- سیلیسیم با نسبت اتمی 17/73/10 می­باشد. مشاهده شد که اتصال ایجاد شده با فلز پرکننده 4047 استحکام مکانیکی بالاتری را (170 مگاپاسکال) نسبت به اتصال مشابه ایجاد شده با فلز پرکننده 4043 (120مگا­پاسکال) از خود نشان داد. نتایج آنالیز پراش پرتو ایکس بر سطح شکست نمونه­ها، حضور فاز آهن- آلومینیم- سیلیسیم با نسبت اتمی 6/1/1 را نشان داد. افزون بر آن، در اتصال­های ایجاد شده با فلز پرکننده 4047 فاز آهن- سیلیسیم با نسبت اتمی1/2 که ناشی از فوق اشباع شدن سیلیسیم در ترکیب بین فلزی است، مشاهده گردید.

چکیده انگلیسی:

In the present study, 5083 aluminium alloy sheets by tungsten inert gas welding­-­brazing were joined to galvanized steel sheets with 4043 and 4047 filler wires. The amount of the weld heat and filler metal type influence the­ mechanical and microstructural properties of the resultant joint. The results obtained from microstructural observation showed that with equal weld heat input the thickness of brittle intermetallic compound layer for the joint produced with 4047 filler metal was approximately half of that for joint produced with 4043 filler metal. Energy­ dispersive x-­ray spectrometry analysis results­ showed that the IMCs layer formed in interface of steel-weld seam consisted of Fe­(Al, Si)₃ phase­ in side of steel and Al_7.3Fe_1.7 Si phase in side of welded seam. ­It was found that the joint produced with 4047­ filler metal exhibit­ed higher mechanical resistance of 170 MPa than that produced with 4043­ of 120 MPa. The results of­ x-ray diffraction analysis conducted on the fracture plane showed the presence of Al_0.5Fe₃Si_0.5 phase. Moreover, for joints produced with 4047 filler metal, the FeSi₂ phase­­ created from enriching of Si atoms in IMCs layer was seen.

منابع و مأخذ:

 1-        H. Dong, L. ­Yang, C. Dong, S. Kou, "Improving arc joining of Al to steel and­ Al to stainless steel", Materials Science and Engineering A, No. 534, pp. 424–­ 435, 2012.

2‌‌-         J. L. Song, S. B. Lin, C. L. Yang, G. C. Ma, H. Liu, "Spreading behavior and microstructure characteristics of dissimilar metals TIG welding–brazing of aluminum alloy to stainless steel",­ Materials Science

and Engineering A, No. 509, pp. 31–40, 2009.

3-         H. Zhang, J. Liu, "Microstructure characteristics and mechanical property of aluminum alloy/stainless steel lap joints fabricated by MIG welding– brazing

 

 

 

process"­, Materials Science and Engineering A, No. 528, pp. 6179–6185, 2011.

4-         H. Dong, L. ­Yang, C. Dong, S. Kou, "Arc joining of aluminum alloy to stainless steel with flux-cored Zn-based filler metal", Materials Science and Engineering A, No. 527, pp. 7151–­ 7154, 2010.

5- C. Dharmendra,­ L. Rao, J. Wilden,­ S. Reich, "Study on laser welding–brazing of zinc coated steel to aluminum alloy with azinc based filler", Materials Science and Engineering A, No. 528, pp. 1497–1503, 2011.

6- ف. غروی، ک. امینی، ف. فدائی فرد،"بررسی استعداد به خوردگی مرز­دانه ای مقطع جوشکاری شده آلیاژ آلومینیم 6061 به روش جوشکاری اصطکاکی اغتشاشی"، مجله مواد نوین، جلد 5، شماره 3، ص 135-150­، بهار 1394.

7- S. B. Lin, J. L. Song, C.L. Yang, C. L. Fan, D.W. Zhang, "Brazability of dissimilar metals tungsten inert gas buttwelding–brazingbetween aluminum alloy and stainless steel with Al–Cu filler metal", Materials and Design, No. 31, pp. 2637–2642, 2010.

8- H. T. Zhang, J. C. Feng, P. He, H. Hackl," Interfacial microstructure and mechanical properties of aluminium–zinc-coated steel joints made by a modifiedmetal inert gas welding–brazing process", Materials Characterization, No. 58, pp. 588–592, 2007.

9- H. Dong, W. Hu, Y. Duan, X. Wang, C. Dong, "Dissimilar metal joining of aluminum alloy to galvanized steel with Al–Si, Al–Cu,Al–Si–Cu and Zn–Al filler wires", Journal of Materials Processing Technology, No. 212, pp. 458– 464, 2012.

10- C. K. Lee, S. P.­ Chiew, J. Jiang," Residual stress study of welded high strength steel thin-walled plate-to-plate joints part2: Numerical modeling­", Thin-Walled Structures, No. 59, pp. 120-131, 2012.

11-ASM Handbook, Alloy Phase Diagrams, ­Vol 3, 8 Edition, 1998.

12- H. G. Dong, W. J. Hu, X. C. Zhang, "Detachment of interfacial layers during arc-brazing of aluminium alloy to carbon steel with filler wire",­ Trans. Nonferrous Met. Soc. China, No. 23, pp. 1583-1588, 2013.

13- J. Fan, C. Thomy, F. Vollertsen, "Effect of thermal cycle on the formation of intermetallic compounds in laser welding of aluminium-steel overlap joints", Phys. Procedia, No. 12, pp. 134-141, 2011.

14- J. L. Song, S. B. Lin, C. L. Yang, C.L. Fan, "Effects of Si additions on intermetallic compound layer of aluminum–steel TIG welding–brazing joint"­, Journal of Alloys and Compounds, No. 488, pp. 217–222, 2009.