ارزیابی ریسک زیست محیطی بهره برداری از دریاچه منطقه 22 شهرداری تهران با استفاده از روش تصمیم گیری چند شاخصه (MADM)
محورهای موضوعی : آلودگی آبمریم حیدری 1 , سحر رضایان 2 , رویا نزاکتی 3
1 - گروه منابع طبیعی، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - گروه محیط زیست، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاداسلامی واحد شاهرود
3 - گروه محیط زیست، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
کلید واژه: TOPSIS, فرایند تحلیل سلسله مراتبی, ارزیابی ریسک, FMEA,
چکیده مقاله :
دریاچه مصنوعی شهدای خلیج فارس در منطقه 22 واقع در شمال غرب تهران، با حجم 10 میلیون متر مکعب، مساحت 224 هکتار و عمق متوسط 10 متر به عنوان بزرگترین دریاچه انسان ساخت ایران محسوب می گردد. این مطالعه به ارزیابی ریسک های زیست محیطی ناشی از دریاچه شهدای خلیج فارس در فاز بهره برداری با استفاده از روش تصمیم گیری چند شاخصه MADM پرداخته است. بدین منظور ابتدا ریسک های ناشی از بهره برداری با استفاده از روش پرسش نامه و تحلیل روش TOPSIS و همچنین نرم افزار SPSS انتخاب شدند، روش تلفیقی TOPSISو AHPبه طبقه بندی و تعیین اولویت های ریسک زیست محیطی ناشی از بهره برداری دریاچه کمک می کند. در روش تحلیل سلسله مراتبی پس از ایجاد ساختار سلسله مراتبی ریسک های ناشی از دریاچه خلیج فارس، ماتریس های مقایسه زوجی برای مقایسه دو به دو هر یک از معیار ها وگزینه ها نسبت به یکدیگر تشکیل شده است. در نهایت از نرم افزار Expert Choice برای تعیین احتمال وقوع هر ریسک استفاده گردید .یکی از روش های مناسب ارزیابی ریسک که در بسیاری از ارزیابی ها در مدیریت کیفیت و ریسک استفاده می شود تکنیک FMEA است. در این تحقیق نیز به منظور تعیین شدت وگستره آلودگی و همچنین محاسبه مقدار عددی ریسک از روش تجزیه و تحلیل عوامل شکست و تاثیر آن بر محیط زیست (EFMEA)استفاده گردید .بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد که در محیط فیزیکی و شیمایی تاثیر بر آب زیرزمینی و سپس رسوبگذاری به عنوان مهم ترین ریسک و در بخش بیولوژیک، افزایش مواد غذایی و بعد از آن رشد و تجمع حشرات به عنوان مهم ترین ریسک مطرح می باشند.
Synthetic man-made Persian Gulf Martyrs Lake in the North-West of Tehran, in the 22nd region, with a volume of 10 million cubic meters, an area of 224 hectares and an average depth of 10 meters, is the largest man-made lake in Iran. In this study to assess the risks arising from the exploitation phase of Persian Gulf Martyrs Lake, multi-criteria decision making, MADM, was used. In this regard, the risks of exploitation using questionnaire, were also analyzed using SPSS software and TOPSIS method. For the risk factors and prioritization of the risks of the lake, Analytical Hierarchy Process (AHP) was used. In this method, for the hierarchical structure analysis of the risks of the lake, matrix pair comparison was performed using pairwise comparison of each of the criteria options and in relation to each other. Finally, to determine the probability of occurrence of each risk, Expert Choice software was used; also using FMEA logic, the results were assessed. Based on the results, it was found that in the physical & chemical environment, impact on ground water and sedimentation was the most important risk factor and eutrophication was identified as the most important biological risk.