ارزیابی ریسک زیست محیطی سد آزاد با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند شاخصه
محورهای موضوعی : آلودگی آبرضا ارجمندی 1 , سعید ملماسی 2 , رویا نزاکتی 3 , زهرا اله داد 4
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه مدیریت محیط زیست، تهران، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، گروه مهندسی منابع طبیعی ـ محیط زیست، تهران، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، گروه مهندسی منابع طبیعی ـ محیط زیست، تهران، ایران
4 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه مدیریت محیط زیست، تهران، ایران
کلید واژه: روش دلفی, مدل TOPSIS, ارزیابی ریسک زیست محیطی, روش تصمیم‌گیری چند معیاره, روش انتروپی, سد آزاد,
چکیده مقاله :
سد مخزنی آزاد بر روی رودخانه کوماسی در فاصله حدود 37 کیلومتری غرب سنندج و 39 کیلومتری جنوب شرق مریوان در غرب استان کردستان واقع شده است. ارزیابی ریسک در راستای کاهش مخاطرات ناشی از فعالیت‌های فازساختمانی و بهره‌برداری از طرح مورد مطالعه با استفاده از یکی از روش‌های زیر مجموعه روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره به نام روش تصمیم‌گیری چند شاخصه، انجام شده است. به این ترتیب با شناسایی عوامل ریسک و تعیین اهمیت، شدت و احتمال وقوع ریسک با استفاده از روش پرسشنامه‌ای دلفی به تحلیل نتایج در محیط نرم افزارSPSS پرداخته شده است. همچنین با استفاده از روش انتروپی کلیه شاخص‌های در نظر گرفته ریسک زیست محیطی وزن دهی گردیده و با استفاده از مدل TOPSIS که از زیر مجموعه‌های مدل تصمیم‌گیری چند شاخصه می‌باشد همه ریسک‌های زیست محیطی اولویت‌بندی گردید. از این رو مهمترین ریسک‌های ناشی از فعالیت‌ها ی این سد، خطرآلودگی خاک و تخریب پوشش گیاهی منطقه با امتیاز 895/0، آلودگی آب رودخانه کوماسی با امتیاز 667/0،کاهش شدید مواد آلی و بار مغذی در جریان رودخانه کوماسی در پایین دست سد با امتیاز 597/0 می‌باشند. به این ترتیب، در نهایت برنامه مدیریت زیست محیطی جهت کاهش یا پیشگیری از ایجاد ریسک‌های بدست آمده ارائه گردیده است.
Azad Dam, in the western areas of Kordestan province, is located on KomasiRiver in the distance of 37 kilometers at the west of Sanandaj and 39 kilometers at the south-east of Marivan. In this research, risk assessments of activities during construction phases of the dam have been studied in order to mitigate the probable risks. To reach this goal, one of the multiple criteria decision making methods by the name of multiple Attribute Decision Making has been used. Firstly, the risk factors have been recognized and ranked based on their importance, intensity and probable occurrence using Delphi questionnaire Method. Results were analyzed using SPSS software. In the next stage, the whole risk factors of Azad Dam were weighted and their priorities were determined applying Entropy method. Finally, environmental risks were ranked using TOPSIS Model. Results declare that the most important risks of the plan include the risk of soil pollution and land-cover destruction with the score of 0.895, Komasi River water contamination with the score of 0.667, intense reduction of organic matters and nutrients in Komasi River flow at down side of the dam with a score of 0.597. At the end of this research, an environmental management program was presented to mitigate or control the probable risks of the project.