مضمون‌شناسی گناه شهریار در اساطیر زرتشتی و متون پهلوی
شکوه السادات تابش
1
(
دانشگاه اصفهان
)
کلید واژه: مضمون‌شناسی, گناه شهریار آرمانی, جمشید, فریدون, کیکاووس .,
چکیده مقاله :
مضمون شناسی به‌عنوان یکی از رویکردهای جذاب و مهم ادبیات تطبیقی، به واکاوی و بررسی تحول یک الگو یا مضمون در چند متن روایی ـ ادبی می‌پردازد. یکی از مضامین اساسی در فرهنگ‌های گوناگون، مضمون گناه است که ریشه در باور و اعتقادات فرهنگی ملل مختلف دارد و به‌عنوان یک تجربه شناختی، عاطفی، یک بحران اجتماعی یا دینی موضوعی دیرینه است که می‌توان نشانه‌های حضور آن را در آثار تمدن بشری یافت. در این پژوهش به تحقیق و تحلیل بزه سه شهریار ایرانی-جمشید، فریدون و کاوس- از منظر مضمون شناسی پرداخته می‌شود تا از این طریق بتوان توجیهی برای از دست دادن نامیرایی و جاودانگی این شهریاران و تبدیل‌شدنشان به میرایان به دلیل ارتکاب گناهی به دست داد. این مقاله مفهوم گناه را در متون زرتشتی و پهلوی در مواجهه با هنجارهای اجتماعی و همچنین در تقابل با مفاهیم قدسی و الوهی موردبررسی قرار داده است تا از این طریق لایه‌های پنهان و ناخودآگاه موجود در متون موردبحث را در حوزه گناه آشکار کند. پژوهش حاضر بر پایۀ نظریه ساختار تکرار مضامین و با روش تحلیلی ـ تطبیقی انجام‌شده است.
چکیده انگلیسی :
Themeology, as one of the attractive and important approaches of comparative literature, examines the evolution of a pattern or theme in several narrative-literary texts. One of the basic themes in various cultures is the theme of sin, which can be found in the works of human civilization. In this research, the research and analysis of three Iranian Shahriars - Jamshid, Fereydoun and Kaus - from the thematic point of view, an attempt was made to justify the loss of immortality and immortality of these Shahriars. This article examines the concept of sin in Zoroastrian and Pahlavi texts in the face of social norms as well as in opposition to the concepts of holiness and divine in order to reveal the hidden and unconscious layers in the discussed texts in the field of sin. Pahlavi texts are the most manifestation of the expansion of the theme of sin, which has been expanded or regenerated according to the time conditions and the needs of the society. Since the concept of sin in the present study was defined in opposition to the two concepts of norm and sacred concepts, the sin of the discussed mythical princes was contrasted with these two definitions. Finally, the current research, which is based on the theory of the structure of repetition of themes and carried out with an analytical-comparative method, shows that the traditions accepted by the society and the holy and divine laws in Iranian society are in the same category.