شناسایی مولفه های فرهنگی و اجتماعی تحکیم خانواده در راستای پیشگیری از طلاق

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

حامد محمدی ¹ (دکترای جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
مهرداد نوابخش ² (استاد جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).)
محمدصادق مهدوی ³ (دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/08/12 تاریخ پذیرش : 1401/02/04 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: دختران در آستانه ازدواج, نا همسان گزین, پسران در آستانه ازدواج, همسان گزین, تحکیم خانواده,

چکیده مقاله :

خانواده در نظام جمهوری اسلامی ایران و در سایر نظام های اجتماعی از جایگاه بی بدیلی برخوردار است. بر همین اساس در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور همواره بر خانواده و تعالی و تحکیم آن تاکید شده است. اما مشاهدات و پژوهش های علمی صورت گرفته نشانگر این مهم است که مسیری را که این نهاد اجتماعی طی سنوات اخیر در ایران طی نموده است مورد انتظار برنامه ریزان توسعه نبوده است. بر این اساس پژوهش حاضر با این فرض که "بین مولفه های واقعی تحکیم خانواده و مولفه های مورد برنامه ریزان توسعه اجتماعی فاصله وجود دارد" آغاز به کار نمود. تحقیق حاضر با استفاده از روش اسنادی و میدانی و تکنیک پرسشنامه و برای 390 نفر از جوانان در آستانه ازدواج به اجرا در آمده است. نتایج این پژوهش نشان دهنده این است که متاسفانه حدود نیمی از دختران و پسران در آستانه ازدواج تمایلی به ازدواج ندارند و زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی برای تامین نیازهای اساسی یک زندگی برای ایشان متناسب با الگوها و ساختار های امروز جامعه ایران فراهم نشده است. از دیگر سو تغییرات جدی در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی کشور ضمن ایجاد تغییرات ژرف در ساختارهای اجتماع- اقتصادی کشور، موجبات بروز تغییرات اساسی در جنس و نوع مناسبات اجتماعی از جمله در نحوه گزینش همسر از همسان گزین به سمت نا همسان گزین شده است و این امر در ترکیب با سایر مولفه های کلان و خرد اجتماعی موجب بروز چالش های جدی برای بقا و تعالی خانواده های ایرانی شده است. در نهایت با بررسی فرضیه های مطرح شده پژوهش حاضر، رابطه بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی، اعتقادات مذهبی و حمایت های اجتماعی با تحکیم بنیان خانواده تایید شد.

چکیده انگلیسی:

The family has an unparalleled position in the system of the Islamic Republic of Iran and in other social systems. Accordingly, in the economic, social and cultural development programs of the country, the family and its excellence and consolidation have always been emphasized. However, scientific observations and researches show that it is important that the path that this social institution has taken in recent years in Iran has not been expected by development planners. Accordingly, the present study began with the assumption that "there is a gap between the real components of family consolidation and the components of social development planners."The present study was conducted using documentary and field methods and questionnaire technique for 390 young people on the verge of marriage. The results of this study show that unfortunately about half of the girls and boys on the verge of marriage are reluctant to marry and the social and economic infrastructure to meet the basic needs of a life for them in accordance with the patterns and structures of today's Iranian society is not provided. This, in combination with other macro and micro components of society, has caused serious challenges for the survival and excellence of Iranian families. Finally, by examining the hypotheses of the present study, the relationship between socio-economic status, religious beliefs and social support with strengthening the foundation of the family was confirmed.