توسعه راهکارهای جامعه شناختی رفع موانع و مشکلات فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی ازدواج جوانان در استان اردبیل
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
1 - دانشگاه پیام نور
کلید واژه: جوانان, موانع اقتصادی, موانع اجتماعی, کلید واژه: ازدواج, موانع فرهنگی,
چکیده مقاله :
ازدواج یک پدیده ی عمومی و اجتماعی است که همزاد بشر عمر دارد.موضوع ازدواج و تشکیل خانواده از جمله مسائلی است که مورد بحث ادیان و مذاهب، فلاسفه، جامعه شناسان، روانشناسان، علمای تعلیم و تربیت، شعرا و نویسندگان و هنرمندان قرار گرفته است.با توجه به این امر مهم ،هدف پژوهش حاضر ،بررسی موانع و مشکلات ازدواج جوانان ارائه راهکار می باشد،از آنجا که جوانان امروزه برای ازدواج با موانع و مشکلات فراوانی روبرو هستند،این مطالعه درصدد شناسایی و بررسی موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر سر راه ازدواج جوانان برآمده است. این پژوهش پیمایشی در شهر اردبیل بوده وابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. جامعه آماری آن جوانان مستعد ازدواج می باشد که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطیاستفاده شده است.نتایج پژوهش نشان می دهد موانع اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی در به تأخیر افتادن سن جوانان از دیدگاه پاسخگویان مؤثر بوده است.بدین معنی که با افزایش این موانع و مؤلفه های آن ،سن جوانان نیز برای ازدواج افزایش می یابد.
Marriage is a common and social phenomenon which is as old as human beings. The subject of marriage and family formation has been one of the controversial issues for religions, philosophers, sociologists, psychologists, educators, poets, writers and artists. Due its importance, this study aimed to investigate the barriers to youth marriage and provide solutions for them. Since young people today face many obstacles to marriage, this study sought to identify and examine social, cultural and economic barriers they experience when they plan to get married. This research was a survey study and the data were collected by a questionnaire. The statistical population was young people who were likely to get married. The participants of the study were 384 people selected by simple random sampling. Descriptive and inferential statistics were used to analyze the data. The results showed that social, cultural, and economic barriers have been influential in delaying the marriage age of the youth from the perspective of the respondents. The findings indicate that these barriers and their components lead to an increase in the marriage age.
_||_
توسعه راهکارهای جامعه شناختی رفع موانع و مشکلات فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی
چکیده
ازدواج یک پدیده ی عمومی و اجتماعی است که همزاد بشر عمر دارد.موضوع ازدواج و تشکیل خانواده از جمله مسائلی است که مورد بحث ادیان و مذاهب، فلاسفه، جامعه شناسان، روانشناسان، علماي تعلیم و تربیت، شعرا و نویسندگان و هنرمندان قرار گرفته است.با توجه به این امر مهم ،هدف پژوهش حاضر ،بررسی موانع و مشکلات ازدواج جوانان ارائه راهکار می باشد،از آنجا که جوانان امروزه برای ازدواج با موانع و مشکلات فراوانی روبرو هستند،این مطالعه درصدد شناسایی و بررسی موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر سر راه ازدواج جوانان برآمده است. این پژوهش پیمایشی در شهر اردبیل بوده وابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. جامعه آماری آن جوانان مستعد ازدواج می باشد که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطیاستفاده شده است.نتایج پژوهش نشان می دهد موانع اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی در به تأخیر افتادن سن جوانان از دیدگاه پاسخگویان مؤثر بوده است.بدین معنی که با افزایش این موانع و مؤلفه های آن ،سن جوانان نیز برای ازدواج افزایش می یابد.
کلید واژه: ازدواج،موانع فرهنگی،موانع اقتصادی،موانع اجتماعی،جوانان
مقدمه و بیان مسأله
خانواده به عنوان مهمترین و کوچکترین نهاد اجتماعی محسوب می شود،از این رو به عنوان زیربنای جامعه و تنها نظام اجتماعی شناخته می شودکه بطور رسمی در همه جوامعه پذیرفته شده و تشکیل دهنده شاخصه یک جامعه می باشد.این موضوع به این دلیل مهم تلقی می شود که جامعه از خانواده ها شکل گرفته است.از این رو سرنوشت جامعه با سرنوشت خانواده پیوند خورده است .مطالعه در مکاتب و متون دینی نیز نشان می دهد که ازدواج و تشکیل خانواده نه فقط با دین و ایمان منافاتی ندارد ، بلکه در مکتب اسلام ازدواج و تشکیل خانواده از جایگاه ویژهای برخوردار است(فتحی آشتیانی و احمدی،122:1378دوركيم كه يكي ازصاحبنظران فرانسوي است عقيده دارد كه خانواده بيش از آنكه پديده اي زيستي و طبيعي باشد، پديده اي اجتماعي است ومطالعه آن در حيطه جامعه شناسي قرار مي گيرد . دوركيم، مورگان و کلود لوی اشتراوس به اجتماعی بودن زوجيت تاكيد داشتند ،تأثير جامعه بر خانواده و ازدواج را مد نظر داشتند(ریتزر،345:1375). به گفته مالینوفسکی (1355) "خانواده ماده خام ارگانیسم تازه را شکل می دهد و آن را به صورت عضو کامل در قبیله و شهر در می آورد"(میشل:،75:1354).ازدواج سنگ بنای خانواده است و از آنجا که جامعه از مجموعه خانواده ها تشکیل می شود ،نحوه پایه گذاری و تدابیر و اندیشه هایی که در امر ازدواج صورت می پذیرد ،در رشد و تعالی و انحطاط و انحراف جامعه تأثیر بسزایی دارد(ساروخانی،1370). ازدواج، به عنوان يكي از طبيعي ترين نيازها و مراحل زندگي انسان، در جامعه ما با دشواري هاي فراوان مواجه شده است. ريشه يابي بسياري از دشواري ها وموانع ازدواج ما را به ذهنيات و پيش فرض هاي فرهنگ جاري در جامعه می رساند و اگر بخواهيم تمام مشكلات را به گردن دشوار ي هاي اقتصادي بياندازيم، ممكن است از عوامل بنيادي تر فرهنگي و اجتماعی غافل بمانيم. در سالهای اخیر پدیده ازدواج که منشاء وقوع ولادت و باروری و به عنوان عامل بسیار موثر برساخت سنی و جنسی، جمعیت و افزایش آن محسوب میشود، در کشور دستخوش تحولات قابل توجهی شده است. ازدیاد جمعیت دختر و پسر واقع در مدار ازدواج که بیش از 1/3درصد جمعیت کشور راتشکیل داده اند و حاصل افزایش شدید موالید دهه 60 می باشند از یک سو و از سوی دیگر بازتاب تحولات واقع شده در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه نظیر افزایش شهرنشینی و باسوادی و به ویژه تحصیلات زنان و تمایل به کسب درآمد و شغل مناسب در قبل از ازدواج که از نشانه های حرکت جامعه به سوی مدرنیزه شدن می باشد. افزایش سن ازدواج در کشور برای دولت مردان و جامعه محققین نگران کننده گردیده است)کاظمی پور،107:1384).نوسانات سن ازدواج براي جامعه شناسان و جمعيت شناسان و مورخاني كه به مطالعه تغييرات آن مي پردازند پديده اي ارزشمند است آنان بين تغييرات در اين عامل و تحولات اقتصادي – اجتماعي وفرهنگی و ديگر موارد نوعي همبستگي مشاهده كرده اند. با آمدن تكنولوژي هاي جديد و ماهواره و اينترنت ارتباط با دنياي اطراف وسيعتر شده است و فرهنگ هاي پيشين راتحت تاثير قرار داده است . چنانچه با افزايش تحصيلات و مهارت ها هر چه بيشتر با افزايش سن ازدواج رو به رومي شويم سن ازدواج توسط ماده 1041 قانون مدني براي اولين بار در سال 1314 وارد حوزه قانون مدني ايران شد. در اين قانون حداقل سن ازدواج براي دختران 15 سال و براي پسران 18 سال تعيين شده است . سن ازدواج تااواسط قرن بیستم هم چنان پايين بود. در سال 1345 طبق آمار 47% زنان 15 تا 19 ساله ازدواج كرده بودند كه در سال1355اين رقم به 34% كاهش يافت. به گفته محمد اسماعيل مطلق مدير كل دفتر سلامت جمعيت از دهه 1350 تا1390 شاهد افزايش سن ازدواج هستيم) كاظمي پور،110:1388).با توجه به تغییراتی هم چون افزایش سن در اولین ازدواج و تغییر شکل گیری خانواده،می توان اذعان داشت که تغییر در امر ازدواج ایجاد گردیده است. سوالی که مطرح می شود این است که چه عواملی باعث تغییر در امر ازدواج گردیده است؟ برخی از مطالعات به علل وعوامل اقتصادی هم چون بیکاری، نداشتن شغل مناسب، مسکن، تهیه وسایل زندگی، مهریه سنگین، هزینه های سنگین عقد و عروسی و فقر خانوادگی )نوبل و باتنهِیم 2006 ؛ پولاک 2005؛ ضرابی و مصطفوی 1390 ؛ صادقی و همکاران 1386) اشاره داشته و برخی دیگر به عوامل اجتماعی هم چون تحصیلات، گرایش به فردگرایی، شهرنشینی، مسئولیت گریزی، ترس ازخیانت همسر، روابط آزاد دختر و پسر، شکل گیری اشکال جدیدی از ازدواج )پنگ 2006 ؛جنسن و تورنتون 2003 ؛ خلج آبادی فراهانی و مهریار 1389 (، و دسته ای دیگر نیز متغیرهای فرهنگی را در امر ازدواج موثر دانسته اند )عباسی شوازی و ترابی 1385 ؛ عباسی شوازی و صادقی 1384 ؛ کاظمی پور ،1388).از طرفی ساختار سنی جمعیت کشور ما به سمت پیر شدن می رود طوریکه نسبت جوانی جمعیت از 29/44 در سال 70 به 4/23 در سال 90 رسیده است .از این رو این شرایط زنگ خطری است که توسط کارشناسان و مسئولین نیز هشدار داده شده است .لذا یکی از سیاست های کلان کشور در شرایط فعلی افزایش جمعیت می باشد. با نظر به اینکه مشکلات و موانع اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی ازدواج گریبانگیر جوانان شهر اردبیل نیز شده است.بنابراین بررسی ومطالعه به موقع ،علمی و همه جانبه ازدواج ،و شناخت موانع اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی آن ،اولین گام در جهت آسیب زدایی و بهبود وضعیت موجود است.در مجموع می‌توان اهداف زیر را در انجام این طرح پیش چشم داشت1-بررسی موانع اجتماعی مؤثر در تأخیر سن جوانان و ارائه راهکار 2- بررسی موانع اقتصادی مؤثر در تأخیر سن جوانان وارائه راهکار 3- بررسی موانع فرهنگی مؤثر در تأخیر سن جوانان وارائه راهکار
مفاهیم نظری
تأخیر در سن ازدواج: تأخیر در سن ازدواج عبارت است از میزان عقب افتادن سن مطلوب ازدواج جوانان در جامعه.میزان تأخیر در سن ازدواج بر حسب متغیر کمی "سال"یا متغیر های کیفی"کم،متوسط،زیاد" قابل بررسی و محاسبه است(اسکندری چراتی،12:1387).
موانع اجتماعی و مؤلفه های آن:موانع اجتماعی ازدواج جوانان از تعدادی مقوله که امر ازدواج را به تأخیر می اندارد یا موجب وسواس جوانان در امر ازدواج شده است می پردازیم .شیوع بی اعتماد دربین جوانان ، عدم وجود آمادگی و تجربه در میان جوانان، عدم مهارت ارتباطی و آشنایی بین در جوانان،نبود آموزش و نا آگاهی جوانان از ازدواج ، گریز از مسئولیت :،آزادی روابط دختر و پسر در جامعه ، روابط قبل از ازدواج دختر و پسر ،نرسیدن جوانان به بلوغ های چندگانه جنسی،فکری،روانی،اجتماعی ،گسترش فساد و انحرافات جنسی و روابط نامشروع ، پیدایش یأس و ناامیدی در جامعه، ترس از شکست ،گذرندان بیشتر اوقات با دوستان،تأکید بر استقلال در بین جوانان.
موانع فرهنگی و مؤلفه های آن :ازجمله مؤلفه های فرهنگی، رواج فرهنگ ها ،باورها و اعتقادات غلط در بین خانواده ها، تبلیغات صدا و سیما بعضا مخالف روش ازدواج است.مثلا نمایش رابطه عاشقانه قبل از ازدواج، اشتغال به تحصیل، مخالفت والدین با امر ازدواج، ازدواج ناموفق والدین یا یکی از اعضای خانواده، توقعات بیجا از همسر آینده ،ازدواج نکردن خواهر و برادر بزرگتر، مشکل پسندی جوانان ،عدم همراهی پدر و مادر،تغییر دید خانواده ها در ازدواج جوانان که سعی در امتیازگیری از طرف مقابل دارند،می توان اشاره کرد.
موانع اقتصادی و مؤلفه های آن:مؤلفه های عوامل اقتصادی در این تحقیق به بیکاری جوانان، تهیه مسکن، عدم استقلال مالی جوانان، تآمین جهیزیه، وجود هزینه های سنگین ازدواج، وجود مهریه های سنگین،اشاره شده است.
پیشینه پژوهشی
موسی طیبی نیا در پژوهشی با عنوان میزان تمایل جوانان به ازدواج و شناسایی موانع و مشکلات آن،به بررسی این موانع در استان همدان پرداخته است.طبق یافته های او مهمترین موانع در آن بر حسب الویت عبارتنداز :موانع فرهنگی با میانگین رتبه ای(94/4) ،موانع اجتماعی با میانگین رتبه ای(60/3)،موانع اقتصادی با میانگین رتبه ای(23/2) ،موانع حاکمیتی با میانگین رتبه ای(20/2)،و موانع فردی با میانگین رتبه ای(02/2).از نظر پاسخگویان زن میانگین سن مطلوب ازدواج 19/24و از نظر پاسخگویان مرد 63/26 می باشد.از نظر جوانان مرد و زن مهمترین ملاک انتخاب همسر ،تفاهم اخلاقی با همسر می باشد.کم اهمیت ترین ملاک انتخاب همسر نیز می توان تحصیلات همسر و تفاوت سنی مناسب با همسر می باشد.در زمینه تمایل جوانان به ازدواج نمره میانگین تمایل به ازدواج(8/77)از آنان بالاتر از نمره میانگین مقیاس می باشد.از این رو اکثریت جوانان مورد بررسی در این پژوهش تمایل به ازدواج دارند.البته زنان بیشتر از مردان تمایل دارند(طیبی نیا،63-86:93).در مطالعه ای دیگر از سیف و عارف،با عنوان آسیب شناسی تأخیر در سن ازدواج جوانان ایرانی به شناسایی و بررسی مهمترین عوامل فردی خانوادگی،اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی پرداخته شده است.یافته های این پژوهش نشان می دهد که عواملی مانند ،نداشتن شغل ،مشکل مالی و ترس از آینده،نداشتن مسکن و بالا بودن اجاره بهاء،ادامه تحصیل،اعتقاد به داشتن زندگی آزاد ،احتیاط بیش از حد در انتخاب همسر،مشکل همسریابی برای دختران ،فراهم بودن زمینه ارضاء نامشروع میل جنسی ،درک نامناسب خانواده ها از خواسته ها و نیازهای جوانان ،دخالت زیاد خانواده ها در گزینش همسر مناسب ،تأمین جهیزیه و سنت های غیر منطقی،مهم ترین عوامل فردی،خانوادگی ،اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی تأخیر در سن ازدواج جوانان ایرانی بوده اند(معصومه محمدی سیف و محمد عارف،75:1395-86). شوئن و چونک (2006)معتقدند که انصراف از ازدواج با عواملی چون افزایش سطح تحصیلات و میزان اشتغال زنان ،تفاوت های جنسیتی کمتر در دریافت حقوق ،نابرابری بیشتر در بین مردان و نابرابری اقتصادی میان گروه های نژادی مرتبط است(strong,2008,322،).هیوول (1994) پژوهشی تحت عنوان بررسی علل افزایش سن ازدواج انجام داد، وی در مورد علل افزایش سن ازدواج چنین اظهار می کند، عوامل متعددی بر زمان ازدواج موثر هستند، یکی از مهمترین عوامل مؤثر،تحصیلات عالی زنان است، که با تأخیر ازدواج همبستگی نشان می دهد، دومین عامل اشتغال زنان می باشد، ازعوامل دیگر، دشواری دسترسی به زوج مناسب است که در اثر پدیدهای به نام عدم تعادل جنسی در هنگام ازدواج ناشی می شود و عامل دیگر، میزان آزادی در انتخاب همسر می باشد. ازدواج های ترتیب داده شده نسبت به ازدواج های آزاد در سنین پایین تری اتفاق می افتد، در ممالک غربی، تقریباً افراد آزادی کاملی در انتخاب شریک زندگیشان دارند، در کشورهای در حال توسعه، ازدواج های ترتیب داده شده درسیستم های خانواده هسته ای احتمالاً کمتر از سیستم های خانواده گسترده است، این چنین ازدواج ها )ترتیب داده شده( مسئولیت بزرگی برای خانواده محسوب می شود و توسط والدین ،خویشان و یا یادیه ها صورت می گیرد (هیوول،78:1394). در یک پژوهش طولی توسط استرنج که در سال 1975 میان گروهی از زنان روستایی کشور مالی انجام گردید،الگوهای ازدواج در میان آنها و نگرش افراد نسبت بهر ازدواج آن مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نهایی این بررسی نشان داد به طور کلی ده سالی که از اجرای این پژوهش می گذشت ،میانگین سن ازدواج دختران از 17 سال به 18 سال افزایش یافته بود. این بررسی همچنین نشان داد که دستیابی به سطح بالاتر سبب تأخیر در افراد مور بررسی گردیده و میانگین دخترانی که تحصیلات متوسطه را به پایان رسانده بودند به 22 سال افزایش یافته بود(strange,1975).
مبانی نظری
نظریه نوسازی:نظریه نوسازی یکی از رایج ترین و پرکاربردترین تبیین های ساختاری تغییرات ازدواج وخانواده است. این نظریه که براساس ترکیب مدل های مفهومی دو نظریه ی جامعه شناختی، یعنی نظریه ی تکاملی قرن نوزدهم و نظریه ی کارکردگرایی ساختاری قرن بیستم بسط یافته است پایه ی نظری بسیاری از پژوهش ها در زمینه ی تغییر و تحوّل ها در نظام خانواده وبه ویژه سن ازدواج را تشکیل می دهد.با مطرح نمودن ایده انقلاب جهانی در الگوهای خانواده به گستره تأثیرات فرایند نوسازی بر خانواده و الگوهای ازدواج اشاره می کند و معتقد است این فرایند در سطوح مختلف فردی و اجتماعی، ازدواج و الگوهای آن را تحت تأثیرقرار می دهد. به بیان دیگر گود معتقد است که نوسازی در سطوح فردی و اجتماعی به تأثیرگذاری بر زمان ازدواج منجر می شود. وی معتقد است افرادی که در مناطق شهری زندگی می کنند به دلیل شیوه های زندگی متفاوت و نیز کنترل اجتماعی ضعیف تر نسبت به مناطق روستایی ازدواجشان با تأخیر صورت می گیرد. در میان مهم ترین ویژگی های نوسازی می توان به گسترش فرصت های تحصیلی، تغییرات در نیروی کار و فعالیت های شغلی، اشتغال زنان وشهرنشینی اشاره کرد.(گود1963).در جریان نوسازی و جهانی شدن به واسطه تغییراتی مانند شهرنشینی ،کاهش نفوذ نظام خویشاوندی ،تحرک جغرافیایی ،گسترش تکنولوژی ،اشتغال زنان و تنوع پذیری نهادهای اجتماعی ،بسیاری از کارکرد های قدیمی خانواده به سازمان ها و نهاد های دیگر واگذار می شودو این تغییر کارکرد ،شبکه اجتماعی را جایگزین شبکه خویشاوندی می کند(قانعی راد و عزلتی مقدم،67-167 :1389).در نتیجه خانواده محوری به فرد محوری تبدیل می شود.فرآیند نوسازی با ترجیح خانواده هسته ای،فرد محوری در مقابل خانواده محوری،بهبود موقعیت زنان ،گسترش تحصیلات عمومی ،شهرنشینی و ازدواج های با انتخاب آزاد در سنین بالاتر را تشویق می کند(محمودیان،1389: 34-29).همچنین فرایند نوسازی با تغییر نگرش ها و ایده های افراد جامعه همراه است به طوری که در دنیای مدرن امروزی افراد به نگرش هایی به خصوص در زمینه انتخاب همسر دست یافته اند که دایره انتخاب همسر را محدودتر می کند.بنابراین ،با تغییر در نگرش های حاصل از نوسازی ،سن شروع به زناشویی افراد بالاتر رفته و افراد در سنین بالاتری همسر انتخاب می کنند(کاظمی پور،82:1388).
نظریه نظام اجتماعی :در نظریه نظام اجتماعی در چار چوب فونکسیونالیسم ساختی مشکلات ازدواج را می توان با توجه به عدم تعادل بین دو خرده نظام اقتصادی و فرهنگی مورد بررسی قرار داد.بر اساس این دیدگاه بالا رفتن سن ازدواج تابع عدم تعادل و هماهنگی بین عناصر درون خرده نظام اقتصادی است که شامل عدم توازن و تعادل بین بلوغ اقتصادی از یک سو و بلوغ جنسی از طرف دیگر و نیز عدم هماهنگی میان خرده نظام اقتصادی از یک طرف و خرده نظام فرهنگی از طرف دیگر است که باعث می شود میان بلوغ جنسی و بلوغ اقتصادی و اجتماعی جوانان تعادل و هماهنگی وجود نداشته باشد(ackerman,1927).
دیدگاه مرتن:مرتن ازدواج و عدم تعادل ساختی درجامعه نیز با تأکید برتعادل ناشی از : پذیرفتن اهداف و وسایل نهادي شده درجامعه، سعی در تبین نظام هماهنگ اجتماعی دارد. مرتن یک نظام اجتماعی را توصیف می کند که از یکپارچگی ضعیفی برخوردار است؛ نظامی که بواسطۀ تأکید بیش ازحد براهداف اجتماعیِ موفقیت مانند ازدواج و عدم تأکید لازم بر وسائل نیل به آن اهداف که در اینجا همان موانع اجتماعی اقتصادی فرهنگی می باشد، دستخوش یک نوع سوء یکپارچگی می شود. در چنین وضعیتی مردم براي حصول به موفقیت به شیوه هاي نابهنجار روي می آورند. حاصل فونکسیونی این وضعیت، زوال بیشتر مقرارت اجتماعی است. این امر موجب عدم تعادل ساختی در جامعه می شود و در نتیجه مقررات اجتماعی بیش از پیش بی اهمیت می گرد. حالت افراطی این وضعیت، بطور منطقی موجب بی قانونی، عدم یکپارچگی و رهایی کامل فردیت خواهد بود(اسکیدمور،161 ،1372).وقتی که در جامعه ای مثل ایران که امر ازدواج به عنوان یک هدف والا در نظر گرفته می شود از طرفی وسایل نیل به این اهداف در دسترس نباشد در این صورت جامعه کارکرد تعادلی خود را از دست می دهد.برای جامعه ای با کارکرد متعادل مرتون هدف و وسیله باید در عرض هم قرار بگیرد.
دیدگاه دورکیم: دورکیم با مبنا قرارادن تغیرات اجتماعی، نهایتا به این نتیجه می رسد که تخصصی شدن و تمایزات فردي موجب ایجاد وضعیتی می شود که درحالت نابسامانی (سردرگمی افراد درتشخیص ارزشها) نیازهاي افراد تشدید می شود(مهدوي، 76 ،137). در دنیاي امروز، تغییرات اجتماعی زیاد،موجب تراکم اخلاقی و ارزش ها و هنجارهاي گوناگون در جامعه شده است(روشه، 1366،43:) افزایش جمعیت و گسترش تقسیم کار اجتماعی و بوجودآمدن مشاغل متنوع، موجب ارتباطات هر چند تنوع ارزشها و هنجارها در جوامع مختلف، از دیرباز وجود داشته، اما آنچه که ویژگی جامعه ي جدید است، وجود این تنوع دریک جامعه اي واحد می باشد. به گفته دورکیم جامعه ي قدیم که مبتنی بر «همانندي» بوده، جاي خود را به جامعه ي جدید که دراي خصیصه ي «تمایزپذیري اجتماعی» است، می دهد. در جامعه ي جدید در مقایسه با جامعه ي قدیم، افراد با یکدیگر متفاوت هستند و هر قشر و گروه دراي ارزشها، هنجارها، الگوهاي رفتار و رسوم اجتماعی خاص خود می باشد. از سوي دیگر یکی از مباحث بسیار مهم در مقوله ي تغیرات اجتماعی بحث مدرنیسم است که به عنوان یک پدیده ي دراي اثرات غیرقابل انکاري بر رخساره هاي زندگی اجتماعی انسان از جمله خانواده و ازدواج می باشد. در جامعه هاي در معرض مدرنیسم، همه چیز درحال تحول است. به دلیل وابستگی بخشهاي مختلف جامعه به یکدیگر، شروع تحول دریک بخش سریعأ بخشهاي دیگر را متأثر می نماید. درکشور ما نیز مدرنیسم از حدود نیم قرن پیش بخشهایی از جامعه را متحول کرده است. این تغییرات وتحولات موجب تحول در خانواده و ازدواج و همسرگزینی نیز شده است.با تغییرات اجتماعی ،تغییراتی در فرهنگ ،زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد به وجود آورده است.هرچند که برخی از این تغییرات منافعی را برای افراد به همراه دارد اما از طرفی موانعی را برسر راه آنها در جامعه قرار می دهد.حال این تغییرات در بعد فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی هم منافع و هم موانعی را برای جوانان مخصوصا برای هنجار ازدواج به همراه دارد منافع از این جهت که امکان آشنایی جوانان و فرصت های انتخاب همسر برای آنها و امثال این برای جوانان افزایش یافته و موانع از این جهت که سطح و سبک زندگی افراد دستخوش تحولاتی در زمینه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی شده وسطح توقعات و انتظارات جوانان و خانواده هارا افزایش داده و این نگرانی هایی برای تأخیر در ازدواج فراهم آورده است. (جعفري مژده، 85: 1382).
دیدگاه گیدنز:در دیدگاه گیدنز، صنعت گرایی، سرمایه داري و تسلط ارزش هاي سرمایه مدرانه، تقویت نهادهاي نظارت اجتماعی، قدرت سازماندهی و پویایی نهادهاي عصر تجدد و جهانی شدن از جمله ویژگی هاي دوران مدرنیته شناخته می شوند. همچنین، در اندیشه این نظریه پرداز اجتماعی، علل پویایی و تحرك خارقالعاده عصر تجدد با سه عامل شناخته شده اند؛ جدایی زمان و فضا که بسیاري از پدیده هاي محلی را به وقایعی جهانی تبدیل کرده است، ساختارهاي تکه برداري شده(نشانه هاي نمادین و نظامهاي کارشناسی)، بازتابندگی نهادین یا حساسیت فوق العاده سازمان هاي جامعه مدرن براي پذیرش تغیراتی که براساس مشاهدات به سرعت در خانواده منعکس می شوند. اگر سایر ویژگیهاي مدرنیسم مانند خردگرایی، فردگرایی، افسون زدایی، پوچ گرایی و دگرگونی را نیز در نظر بگیریم، در هر کدام از آنها نیز میتوانیم این تحولات را شرح دهیم. اما، مدرنیته و ابعاد مختلف آن، بدون واسطه هاي تغیر از جمله شهرنشینی، کاهش نفوذ نظام خویشاوندي، تحرك جغرافیایی، تکنولوژي و تکنولوژي اطلاعات، اشتغال زنان، جنبش حقوق زنان و تنوع پذیري نهادهاي اجتماعی نمی توانستند در خانواده مؤثر باشند. به بیان دیگر، تغیري که در جامعه مدرن اتفاق افتاده، باعث شده است برخی از ویژگیهاي ازدواج در جامعه سنتی، مانند نوع انتخاب همسر و دخالت در آن، ازدواجهاي فامیلی، چند زنی، قابلیت فرزندآوري، پایینبودن سن ازدواج، فاصله سنی زن و مرد، پدیده ازدواج مجدد و غیره،تغییر کند.با بوجود آمدن مدرنیته برای جوانان فرصت های بسیاری فراهم گردیده تا بتوانند شایستگی هاو خواسته های خود را به دلخواه پیش گیرند از طرفی حاصل این مدرنیته موانع بیشماری را برای زندگی افراد بخصوص خانواده هایی که همچنان خواهان حفظ سنت ها می باشند ونگاهی منفی به امر مدرنیته دارند ایجاد کرده است.این فرصت ها و موانع در مسئله ی مهمی مانند ازدواج بیش تر جلوه گری می کند چرا که جوانانی که در دنیای مدرنیته فرصت های عالی کسب کرده اند حاضر به زیر بار رفتن امری مانند ازدواج که از نظر آنها ریشه در سنت ها دارد ،نیستندو ازدواج را مانع پیشرفت و ترقی می دانند. دنیای مدرنیته با همه فرصت هایی که برای جوانان ایجاد کرده موانعی را پیش روی آنها قرار داده است.
روش شناسی
تحقیق حاضر از نظر هدف یک مطالعه کاربردی و از نظر زمان مطالعه مقطعی و ازنظر گردآوری داده ها یک بررسی پیمایشی-توصیفی(غیرآزمایشی) محسوب می شود واز دسته تحقیقات همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضرتمام جوانان مستعد امر ازدواج در شهر اردبیل می باشد.حجم نمونه آماری به تعداد384نفر ازاین جوانان با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش حاضر در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی و با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفته است. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه می باشد.
تجزیه و تحلیل فرضیه ها ،نتیجه گیری و ارائه راهکار
فرضیه اول: به نظر می رسد بین موانع و مشکلات اجتماعی و ازدواج جوانان رابطه وجود دارد.
ارتباط موانع اجتماعی وافزایش سن ازدواج | |||
| گرایش به ازدواج | موانع اجتماعی | |
گرایش به ازدواج | Pearson Correlation | 1 | .104* |
Sig. (2-tailed) |
| .042 | |
N | 384 | 384 | |
موانع اجتماعی | Pearson Correlation | .104* | 1 |
Sig. (2-tailed) | .042 |
| |
N | 384 | 384 | |
| |||
با توجه به فرضیه اول که ادعا می کرد بین موانع و مشکلات اجتماعی و سن ازدواج جوانان رابطه وجود دارد،و نتایج آزمون تحلیل همبستگی بین موانع اجتماعی و تأخیر سن ازدواج نشان می دهد بین موانع اجتماعی با تأخیر سن ازدواج سطح معنی داری به دست آمده کمتر از 05/0 می باشد (05/0>P) و جهت رابطه مثبت می باشد(04/0)، این نشان می دهد فرض H0 برای این متغیرها رد شده و H1 پذیرفته می شود. مقادیر همبستگی بین موانع اجتماعی در سطح 95% معنی دار است بنابراین می توان بیان کرد بین موانع اجتماعی و نگرش به ازدواج رابطه معنی داری وجود دارد. این رابطه نشان می دهد که موانع اجتماعی در نگرش جوانان به ازدواج و در نتیجه،افزایش سن ازدواج جوانان مؤثر می باشد.بدین معنی که با افزایش موانع اجتماعی سن ازدواج جوانان نیز افزایش می یابد. و با توجه به مؤلفه های موانع اجتماعی( شیوع بی اعتماد دربین جوانان ، عدم وجود آمادگی و تجربه در میان جوانان، عدم مهارت ارتباطی و آشنایی بین در جوانان،نبود آموزش و نا آگاهی جوانان از ازدواج ، گریز از مسئولیت :،آزادی روابط دختر و پسر در جامعه ، روابط قبل از ازدواج دختر و پسر ،نرسیدن جوانان به بلوغ های چندگانه جنسی،فکری،روانی،اجتماعی ،گسترش فساد و انحرافات جنسی و روابط نامشروع ، پیدایش یأس و ناامیدی در جامعه، ترس از شکست ،گذرندان بیشتر اوقات با دوستان،تأکید بر استقلال در بین جوانان)نتیجه می گیریم با افزایش هریک از این موانع سن جوانان برای ازدواج افزایش می یابد.
راهکارهای اجتماعی برای پیشگیری از موانع اجتماعی
از آنجا که اجتماع و جامعه، مجموعه ای متشکل از واحدهای کوچک ترِ خانواده است، بهترین جایگاه کمک به ایجاد خانواده و فراهم ساختن ازدواج جوانان، خود جامعه است. از این رو برای حل مشکل ازدواج جوانان و جلوگیری ازتأخیر در امر ازدواج، چاره ای جز همکاری و همیاری همه افراد و آحاد جامعه، وجود ندارد. راهبردهای اجتماعی که می توان در این زمینه ارائه دارد، از قرار زیر است:1) فراهم کردن شرایط ازدواج آسان2) گسترش مراکز مشاوره ازدواج3) کنترل مهاجرت روستاییان به شهرها4) جلوگیری از بی بند وباری و ابتذال و فساد اخلاقی.
فرضیه دوم: : به نظر می رسد بین موانع و مشکلات فرهنگی و ازدواج جوانان رابطه وجود دارد.
ارتباط موانع فرهنگی و افزایش سن ازدواج | |||
| موانع فرهنگی | گرایش به ازدواج | |
موانع فرهنگی | Pearson Correlation | 1 | .847 |
Sig. (2-tailed) |
| .036 | |
N | 384 | 384 | |
گرایش به ازدواج | Pearson Correlation | .847 | 1 |
Sig. (2-tailed) | .036 |
| |
N | 384 | 384 | |
با توجه به فرضیه دوم که ادعا می کرد ،بین موانع و مشکلات فرهنگی وافزایش ازدواج جوانان رابطه وجود دارد،نتایج آزمون تحلیل همبستگی بین موانع فرهنگی و تأخیر سن ازدواج نشان می دهد بین موانع فرهنگی با افزایش سن ازدواج سطح معنی داری به دست آمده کمتر از 05/0 می باشد (05/0>P)،و جهت رابطه مثبت می باشد(03/0)، این نشان می دهد فرض H0 برای این متغیرها رد شده و H1 پذیرفته می شود. مقادیر همبستگی بین موانع فرهنگی در سطح 95% معنی دار است بنابراین می توان بیان کرد بین موانع فرهنگی و نگرش به ازدواج رابطه معنی داری وجود دارد.به این معنی که موانع فرهنگی در تأخیر سن جوانان تأثیر دارد.با افزایش موانع فرهنگی نگرش جوانان به امر ازدواج با تأمل انجام می شود و این باعث می شود سن ازدواج جوانان نیز افزایش می یابد و با توجه به مؤلفه های موانع فرهنگی، رواج فرهنگ ها ،باورها و اعتقادات غلط در بین خانواده ها، تبلیغات صدا و سیما بعضا مخالف روش ازدواج است.مثلا نمایش رابطه عاشقانه قبل از ازدواج، اشتغال به تحصیل، مخالفت والدین با امر ازدواج، ازدواج ناموفق والدین یا یکی از اعضای خانواده، توقعات بیجا از همسر آینده ،ازدواج نکردن خواهر و برادر بزرگتر، مشکل پسندی جوانان ،عدم همراهی پدر و مادر،تغییر دید خانواده ها در ازدواج جوانان که سعی در امتیازگیری از طرف مقابل دارند،نتایج به دست آمده نشان می دهد با افزایش هر کدام از این موانع سن ازدواج جوانان افزایش می یابد.
راهکارهای فرهنگی برای پیشگیری از موانع فرهنگی
تغییر نگرش ها و شناخت های افراد، کمک زیادی به تغییر رفتار آنان می کند، و هر تغییری بدون داشتن زیرساخت های فکری محکم، دوامی نخواهد داشت. وظیفه مهم که از کارهای عمده در این حوزه است، بر عهده متصدیان امور فرهنگی مثل حوزه، دانشگاه، صدا و سیما، مطبوعات، هنر و مانند آن است که باید در این راستا برنامه ریزی جدی داشته باشند. کارهایی که می توان در راستای این هدف انجام داد، از قرار زیر است:1) ارزش دانستن تأهل،2) درجه بندی ملاک های انتخاب همسر،3) گسترش فرهنگ حجاب،4) گسترش فرهنگ قناعت و ساده زیستی،5) ازدواج در خلال تحصیل،6) ترویج الگوهای فرهنگی ازدواج در سن پایین در جامعه تا جوانان بتوانند تا پایان تحصیل با والدین خود زندگی کنند.
فرضیه سوم: به نظر می رسد بین موانع و مشکلات اقتصادی و ازدواج جوانان رابطه وجود دارد.
ارتباط موانع اقتصادی و افزایش سن ازدواج | |||
| گرایش به ازدواج | موانع اقتصادی | |
گرایش به ازدواج | Pearson Correlation | 1 | .106* |
Sig. (2-tailed) |
| .038 | |
N | 384 | 384 | |
موانع اقتصادی | Pearson Correlation | .106* | 1 |
Sig. (2-tailed) | .038 |
| |
N | 384 | 384 | |
| |||
با توجه به فرضیه سوم که مدعی بود بین موانع و مشکلات اقتصادی و افزایش سن ازدواج جوانان رابطه وجود دارد،نتایج آزمون تحلیل همبستگی بین موانع اقتصادی و تأخیر سن ازدواج نشان می دهد بین موانع اقتصادی با تأخیر سن ازدواج سطح معنی داری به دست آمده کمتر از 05/0 می باشد (05/0>P) و چون جهت رابطه نیز مثبت می باشد(03/0)، این نشان می دهد فرض H0 برای این متغیرها رد شده و H1 پذیرفته می شود. مقادیر همبستگی بین موانع اقتصادی در سطح 95% معنی دار است بنابراین می توان بیان کرد بین موانع اقتصادی و نگرش به ازدواج رابطه معنی داری وجود دارد. بدین معنی که با افزایش موانع اقتصادی سن ازدواج جوانان نیز افزایش می یابد. از مؤلفه های عوامل اقتصادی در این تحقیق به بیکاری جوانان، تهیه مسکن، عدم استقلال مالی جوانان، تآمین جهیزیه، وجود هزینه های سنگین ازدواج، وجود مهریه های سنگین می باشد و نتایج نشان می دهد با افزایش هر کدام از این موانع ،سن ازدواج جوانان نیز افزایش می یابد.
راهکارهای اقتصادی برای پیشگیری از موانع اقتصادی
همان طور که گفتیم عوامل اقتصادی از عمده ترین دلایلی است که جوانان برای موانع ازدواج خود مطرح می کنند. برای این که این عامل مهم را کاهش دهیم باید در دو جهت برنامه ریزی کنیم: ۱ـ هزینه ها را حتی الامکان کاهش بدهیم. ۲ـ منابع اقتصادی و تولید ثروت را برای جوانان فراهم کنیم. بنابراین راهبردهای زیر می تواند ما را در عملی ساختن دو هدف فوق یاری دهد:1) کاستن از هزینه های اضافی۲) همیاری در هزینه های ازدواج۳) پرداخت وام های قرض الحسنه برای ازدواج۴) ایجاد شغل های پاره وقت در دوران تحصیل و مانند آن،5) تشویق به زندگی در کنار خانواده یکی از زوجین6) ایجاد اشتغال پاره وقت دوران تحصیل بخصوص برای پسران و درآمد زایی آنان برای به عهده گرفتن مخارج زندگی است7) قائل شدن امتیاز ویژه برای استخدام جوانان ازدواج کرده8)ارائه ی وام های مناسب برای ازدواج جوانان.
نتایج تحقیقات حاضر با پیشینه های پژوهشی موسی طیبی نیا (1386) ،هیوول(1394 )، معصومه محمدی سیف و محمد عارف(1395)همسو می باشد.با توجه به فرضیات و نیز نتایجی که از این فرضیه ها حاصل شد،برخی از پیشنهاد های اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی دیگر که قابل ذکر است ارائه می گردد : بخشي از راهكارهاي پیشنهادی برای تسهيل كننده مسير ازدواج از سوي شهردار ي ها قابل اجراست و برخي ديگر نيازمند برنامه ريزي آموزشي در مدارس است. اما بخش مهمي از راه حل در دستان خود ما به عنوان خانواد ه هاي ايراني است كه مستلزم تغيير آگاهانه در برخي از وجوه سبك زندگي و بازنگري در نگرش ها و انتظاراتمان خواهد بود.پيشنهاد مي گردد با توجه به اينکه افراد ساكن در هر محلّه شهري حدوداً متعلّق به يك طبقه اقتصادي هستند و از اين جهت اين تناسب وجود دارد، چنان چه از نظر فرهنگي نيز مشابهتي وجود داشته باشد باايجاد باشگاهي خانوادگي كه خانواده ها بتوانند با يكديگر ملاقات داشته باشند و از اين طريق فرصت آشنايي والدين ميسر گردد زمينه ازدواج با توجه به حضور مشاورين با صلاحيت بتواند زمينه ساز باشد.اولين مانعي كه توسط برنامه ريزي شهري قابل رفع است ، موانع مربوط به آشنايي خانواد ه ها و شناخت اوليه آن ها از يكديگر است. شهرداري ها مي توانند با اختصاص فضاهايي براي هم نشيني و معاشرت خانواده هاي هرمحلّه ارائه نمايند تا از اين طريق در خصوص رفع نگراني مربوط به برگزاري مراسم ازدواج نيزموثر باشند.بخش عمده اي از توجه بيش از اندازه به مادیات ازدواج و كم ميلي برخي به زندگي مشترك، ناشي ازناشناخته ماندن ارزش ها و كاركردهاي حقيقي خانواده سالم است. چنانچه تصوير صحيحي از اصول زندگي مشترك براي جوانان و خانواده ها حاصل شود، درك ارزشهاي حقيقي ازدواج باعث خواهد شد تا به مرور زمينه رفع موانع ازدواج نيز در جامعه ما فراهم گردد . به همين دليل دوره هاي آموزشي براي شناساندن جايگاه زن و مرد، ساختار خانواده متعادل، وظايف متقابل و چگونگي رشد و بالندگي خانواده مورد نياز جامعه جوان ماست. اين دور ه ها مي توانند در سنين پس از بلوغ قابل ثبت نام باشند و گذراندن آن ها به شكل مناسبي براي جوانان آماده ازدواج الزام گردد.با توجه به نقش گسترده اي كه تلويزيون در شكل دادن به تصاوير ذهني نسل حاضر ازجنس مخالف وجايگاه هاي زن و شوهر و رفتارهاي آنان در شرايط مختلف، ترديدي نيست كه محتواي نمايشي (فيلم ها و سريال ها) بايد از اين منظر تحت نظارت قرار گيرد. يك گام قابل پيشنهاد در اين راستا تشكيل شوراي خانواده در صدا و سيماست، كه بخشي از آن را مشاورين مذهبي آگاه به مسائل خانواده و روان شناسان خانواده تشكيل خواهند داد. از جمله عملكردهاي اين شورا تدوين استانداردهايي است كه فيلم نامه ها بايستي در ترسيم گفتارها و رفتارهاي درون خانواده به آن پايبند بمانند. از ديگرعملكردهاي اين شورا ارزيابي صحنه هاي نمايشي پيش از پخش و تدارك زيرنويسي براي آگاه كردن بيننده از ميزان تطابق آن چه مشاهده مي كند با واقعيات و رفتارهاي مطلوب است. به عنوان مثال در مواردي كه كلام بد توسط زنان نمايش داده مي شود، زيرنويسي به بيننده هشدار مي دهد كه آن چه مشاهده مي كنيد يك رفتار مخرّب است. چنين رفتاري منجر به آسيب ديدن روابط در خانواده مي شود.ساخت و نمايش فيلم و سريال با هدف ارائه تصوير صحيح از خانواده و زندگي مشترك، كه بيش از هر نهادي، رسانه ملّي قادر به انجام آن است. در عصر ما رسانه بخش عمده اي ازتجربه بصري افراد را تشكيل مي دهد و رفتارها و واكنش هاي ناخودآگاه بسياري از افراد بر اساس آن چه در موارد مشابه ديده اند شكل مي گيرد. به همين دليل رسانه يك ابزار بسيار توانمند براي آموزش غيرمستقيم است. به خصوص به نظر مي رسد ترسيم و الگوسازي براي برخي از وجوه زندگي مشترك در فيلم نامه هاي مذكورمورد نياز جامعه ماست: الف)بروز احساس خوشبختي بين زن و شوهر جوان بر مبناي تلاش و همدلي، بدون وابستگي به امكانات رفاهي اولیه. ب)نمايش عظمت پنهان نقش مادري و همسري در زن و احترام و تكريم جايگاه او در منزل توسط همسر وفرزندان.ج) نمايش زيبايي الگوهاي مادري كردن، لطافت و نوازش، فداكاري و از خودگذشتگی.د)عيني سازي سرمايه هاي معنوي زن و شوهر جوان و ارزش آن ها به عنوان جان مايه اصلي زندگي مشترك در مقايسه با سرمايه هاي ماليج) رفتارهاي صحيح گفتاري و كلامي و ابراز توجه و علاقه به يكديگر در زندگي مشترك.درپایان توجه به نتایج دیگرپژوهش ها در حیطه غلبه بر موانع و مشکلات فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی ازدواج جوانان پیشنهاد می شود.
منابع و مأخذ
1. آتش پور، حميد. (1381). تأثير آموزش گروهي به شيوه شناختي – رفتاري بر روابط زناشويي. نخستين كنگره سراسري آسيب شناسي خانواده. تهران: دانشگاه شهيد بهشتي.
2. آستین فشان، پروانه، 1380، بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی - جمعیتی موثر بر آن طی سالهاي 1355-75 ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده: علوم اجتماعی، جمعیت شناسی
3. آندره،م،(1384).جامعه شناسی خانواده و ازدواج .ترجمه:ف،اردلان.تهران:دانشکده علوم اجتماعی
4. احمدي، حسن و جمهري، فرهاد،1380، روانشناسی رشد 2، نوجوانی، جوانی، میانسالی و پیري. تهران: پردیس.
5. احمدی،ع،(1384).بررسی تأثیر ازدواج زودهنگام بر ترک تحصیل زنان نوجوان در ایران:انتشارات مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
6. اديب راد، نسترن. (1384). بررسي رابطه باورهاي ارتباطي با دلزدگي زناشويي. فصلنامة تازه ها و پژوهش هاي مشاوره، ج 4، شماره 13.
7. اسکندري چراتی، آذر، 1378، بررسی عوامل موثر بر تاخیر سن ازدواج در ایران، نمونه مورد مطالعه استان گلستان، فصلنامه تخصصی جامعه شناسی، سال چهارم، شماره سوم، صص، 25.-1
8. اسکیدمور، ریچارد، 1372 ، تفکر نظري در جامعه شناسی، ترجمه علی محمد حاضري و دیگران، تهران، نشر سفید.
9. به پژوه،احمد:آسیب شناسی ازدواج و خانواده در "جوان و تشکیل خانواده(چاپ نهم)،انتشارات انجمن اولیاء و مربیان،تهران 1380.
10. جعفري مژدهی، افشین، 1382، عدم تعادل در وضعیت ازدواج در ایران، پژوهش زنان، شمارة 5، دورة بهار1382،تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران
11. روشه، گی ، 1366، تغییرات اجتماعی، ترجمۀ منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
12. ریتزر،جرج(1380)،نظریه های جامعه شناسی در دوران معاصر ،مترجم:طلعت الهیاری،تهران،دانژه.
13. ساویز،احمد،"دشواری ازدواج به کدام دلیل؟ موانع نگرشی ما در گسترش ازدواج آسان"اقتصادآنلاین،خرداد1393.
14. ساروخانی،باقر(1370)،دایره المعارف علوم اجتماعی،تهران:کیهان
15. سازمان ملی جوانان(1380)،مطالعات ملی الویت بندی موانع ازدواج،گزارش منتشر شده
16. -ساروخانی، باقر، 1370، مقدمه اي بر جامعه شناسی خانواده، تهران، انتشارات سروش
17. سامانی، سیامک و فولاد چنگ، محبوبه، 1385، روانشناسی نوجوانی. شیراز: انتشارات ملک سلیمان
18. سگالن، مارتین، 1370، جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، تهران، نشر مرکز.
19. سماوي، سید عبدالوهاب، 1380، بررسی تأثیر یادگیري مشارکتی بر عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم اجتماعی سال سوم راهنمایی. پایان نامه کارشناسی ارشد، شیراز: دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
20. شوازی عباسی،محمد جلال،رشوند،مرجان،سهم ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان20-34 ساله شهر تهران،نامه انجمن جمعیت شناسی ایران،سال دوازدهم،شماره 24،پاییز و زمستان96،169-135
21. صادقی ،رسول و همکاران،(1386)،واکاوی مسئله ازدواج و اعتبارسنجی یک راه حل،پژوهش زنان،ش 1،صص:83-108.
22. طیبی نیا،موسی،میزان تمایل جوانان به ازدواج و شناسایی موانع و مشکلات آن،فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان،سال پنجم،شماره شانزدهم،زمستان 93،صفحات 63-86.
23. عارف،م،محمدی سیف،م"آسیب شناسی تأخیر در سن ازدواج جوانان ایرانی(شناسایی و بررسی مهم ترین عوامل فردی،خانوادگی،اقتصادی،اجتماعی فرهنگی)".مهندسی فرهنگی،زمستان 1394،سال دهم-شماره 86،صص،74-89.
24. عبداللهى، رضا، 1366، نظام اسلامى و مسایل و مشکلات نسل نو, روزنامه اطلاعات، 10 آذر .10ص ,66 12-علامه طباطبایى، 1364، ازدواج دائم و ازدواج موقت از نظر اسلامى، گردآورنده حسن موجودى, انتشارات موجودى.
25. فتحی آشتیانی،علی ،احمدی،خدابخش،(1378)،بررسی عوامل محدود کننده و موانع موجود در ازدواج دانشجویان،مجله روانشناسی،سال سوم،شماره2،صص:161-94.
26. فرجاد، محمدحسین، 1372، بررسی مسائل اجتماعی ایران، تهران، انتشارات اساطیر.
27. قانعی راد،م،عزلتی مقدم،ف(1389)،"بررسی انتقادی تشخیص ها و سیاست گذاری ها در مسائل خانواده و ازدواج "مسائل اجتماعی ایران،شماره 1.
28. کاظمی پور ،شهلا (1388)،سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پیامد های آن،مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی،ش 2،صص:161-94.
29. کاظمی پور، شهلا، 1383، تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن، پژوهش زنان، شماره 10، صص 124-103
30. کامیل،احمدی،(1394)سنت پژوهشی جامع در باب ختنه زنان در ایران،نشر شیرلزه.
31. کانون مشاوره خانواده دانشگاه صنعتی اصفهان"مجموعه مقالات همایش ازدواج دانشجویی،راهکارها و چالش ها".اصفهان:مرسل،171-143
32. کرباسی منیژه،وکیلیان،"منوچهر مسائل نوجوانان و جوانان در ایران"،انتشارات پیام نور.
33. کنعانی، محمد امین، 1385، پیوند سنت و نوسازي در افزایش سن ازدواج: نمونه مورد مطالعه ترکمن ها، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، سال یکم، شماره 1، صص 126-104
34. کیوی،ریمون و کامپنهود،لوک وان،(1370)،روش تحقیق در علوم اجتماعی،ترجمه عبداحسین نیک گهر،توتیا،تهران
35. گولد، جولیوس و ویلیام ل، کوکب، 1376، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه محمد جواد زاهدي مازندرانی و دیگران. تهران: انتشارات مازیار
36. گیدنز، آنتونی، 1386، چشماندازهاي جهانی، ترجمه محمدرضا جلائی پور، تهران، انتشارات طرح نو
37. گود،و(1382).خانواده و جامعه .ترجمه:و،ناصحی.تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
38. لوکاس، دیوید و پاولمیر، 1381، درآمدي بر مطالعات جمعیتی، ترجمه حسین محمودیان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
39. - مجلسی،فاطمه،(1387).بررسی رابطه سطح تحصیلات عالی بر سن ازدواج دختران.دانشگاه آزاد اسلامی.
40. محسنى، منوچهر(1379)، بررسى آگاهى، نگرش ها و رفتارهاى اجتماعى و فرهنگى در تهران، تهران، زهد، 1379، ص 117ـ123
41. مرکز آمارایران، سرشماري نفوس و مسکن 1375 ، 1365 ، 1355 ، 1345 ، 1335
42. مطهری،مرتضی،(1374).نظام حقوق زن در اسلام.تهران،انتشارات صدرا.
43. مطلق، محمد(1384). نگاهی به پدیده ازدواج جوانان، روزنامه همشهري، 29 مرداد
44. معبودیان،بهروز،(1386)،آسیب شناسی ازدواج اجباری،تهران.
45. مقدادی،م.م،جوادپور،مریم(1396)،تأثیر ازدواج زودهنگام بر سلامت جنسی کودکان و سازو کارهای مقابله با آن،فصلنامه حقوق پزشکی ،سال یازدهم،شماره چهلم،بهار1396
46. مقدس جعفری،محمد حسن،یعقوبی چوبری،علی،(1385)،تغییرات ،ویژگی ها و موانع ازدواج در استان گیلان با تأکید بر شهرستان رشت،نامه انجمن جمعیت شناسی ایران،شماره 2،صص:110-89.
47. مهدوي، محمد صادق(1377)، بررسی تطبیقی تغییرات ازدواج، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
48. میشل،آندره(1378)،"جامعه شناسی خانواده و ازدواج"ترجمه فرنگیس اردلان،تهران:دانشگاه تهران.
49. نیک منش،زهرا،کاظمی،یحیی،"علل و راه حل های تأخیر در ازدواج جوانان "،مجله علوم تربیتی و روانشناسی،دانشگاه سیستان بلوچستان سالسوم،اسفند1385
50. هیول،م،(1388)بررسی علل افزایش سن ازدواج.ویژه نامه علمی استانداری مازندران ،سایت ها و نهاد های اداری.
51.Ackerman, N. (1927). Marriage for and Against. New York: Hart Publishing Company.
52. Guerin, M. (1992). Are young adults in a marriage mood? U.S. Catholic, 57(3).
53.maslow,Abraham ,h ,(1977) the farthes reaches
54.Riesa,s.issa,a.(2003).career planning in spain:do temporary contracts delay and motherhood.
55.Strange,h.(1975) continuity and change patterns of mate selection and marriage ritual in maly village.journal of marriage and the family,38,561-571.
56.Strong,bryan(2008) the marriage and family experience.thomson higher education,10 davide ,Belmont,c.a.94002-3098.
Development of sociological solutions to remove cultural, social and economic barriers and problems of youth marriage
Mohsen Alaei Bosjin
Abstract
Marriage is a general and social phenomenon that has a human twin. The subject of marriage and family formation is one of the issues discussed by religions, philosophers, sociologists, psychologists, educators, poets, writers and artists. Due to this important issue, the purpose of this study is to investigate the barriers and problems of youth marriage to provide a solution. Since young people today face many barriers and problems for marriage, this study seeks to identify and examine social, cultural and economic barriers. It is on the way to youth marriage. This research is a survey in Ardabil and the data collection tool is a questionnaire. The statistical population is young people prone to marriage. 384 people were selected as a statistical sample by simple random sampling. Descriptive statistics and inferential statistics were used to analyze the data. The results show that social, cultural and cultural barriers. Economics has been effective in delaying the age of youth from the perspective of respondents. This means that with the increase of these barriers and its components, the age of youth for marriage also increases.
Keywords: development, marriage, cultural barriers, economic barriers, social barriers, youth