دسته‌بندی شاخص‌های سنجش کیفیت محتوای کتابهای درسی دورۀ ابتدایی
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی
1 - استادیار دانشگاه پیام نور استان همدان
کلید واژه: آموزش ابتدایی, کتابهای درسی, مقیاس ارزشیابی کیفیت کتابهای درسی, معیارها,
چکیده مقاله :
هدف از انجام این پژوهش دسته‌بندی معیارها و شاخص‌های سنجش کیفیت کتابهای درسی به‌منظور ساخت ابزاری برای سنجش کیفیت کتابهای درسی دورۀ ابتدایی بوده است. روش تحقیق کیفی و جامعۀ آماری آن شامل تمامی منابع چاپی و الکترونیکی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده در حوزۀ معیارهای تدوین محتوا بین سال‌های 1379 تا 1394 و نیز تمامی آموزگاران ابتدایی شهرستان ملایر به تعداد 3150 نفر می‌شده است که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تدریس بوده‌اند. از بین جامعۀ آماری آموزگاران تعداد 380 نفر به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در مطالعه شرکت داده شدند. برای جمع‌آوری بخشی از داده‌ها، بر اساس معیارهای شش‌گانه استخراج شده از منابع موجود در رشتۀ برنامه‌ریزی درسی، مقیاسی تحت عنوان پرسشنامه سنجش کیفیت کتابهای درسی تهیه و پس از معتبر‌سازی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که ابزار معرفی شده از روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی کافی برخوردار است و می‌توان از آن در سنجش کیفیت کتابهای درسی دورۀ ابتدایی استفاده کرد. همچنین معلوم شد که کیفیت کتابهای درسی پایۀ سوم دورۀ ابتدایی بر اساس مقیاس مورد استفاده، در کل و نیز در رابطه با تک تک معیارهای شش‌گانه، در وضع مناسبی است. ضمناً مشخص شد که از نظر آزمودنی‌ها معیارهای مربوط به مؤلفۀ تناسب محتوا با نگرش‌های مذهبی، بیش از سایر معیارها در کتابهای درسی پایۀ سوم رعایت شده است
The aim of this study was to classify the criteria and indices for assessing the quality of textbooks in order to make a valid and reliable scale for assessing the quality of elementary textbooks. It was a qualitative research including all electronic and print resources in the field of curriculum development, published in the period 2000-2015, and all elementary teachers (3150 people) of Malayer in Hamadan province, teaching in the academic years 2014-2015. Among the teachersʼ population 380 teachers were selected through convenience sampling. To gather the data, a researcher made questionnaire was made and implemented after validation, based on the six critevia extracted from the current resources in curriculum development, entitled “the questionnaire of assessing the quality of textbooks”. The results showed that the instrument had ample face validty, content validity, and reliability, and can be used in assessing the quality of elementary textbooks. It was found that the quality of the third grade elementary textbooks, in general, and regarding the six criteria, was appropriate. Also, it was revealed that, according to the participants, the criterian retaled to the match between the content and religious attitudes has been observed more than other critevia in the grade three elementary textbooks
ابراهیم‌‌کافوری، اکرم (1389). تدوین و اعتبار‌سنجی الگویی برای ارزشیابی کتابهای درسی براساس رویکرد روانشناسی یادگیری و تربیتی. اندیشه‌های نوین تربیتی، 6(4)، 92-61.
آیراسیان، پیتر و راسل، مایکل (1390). سنجش کلاسی: مفاهیم و کاربرده. (ترجمۀ هادی کرامتی). تهران: گاج (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2008). ویرایش دوم
حسینی‌یزدی، عطیه‌سادات و احمدیان، مینا (1393). تحلیل محتوای کتابهای درسی علوم تجربی دوره ابتدایی از لحاظ میزان پرداختن به انواع پرسش‌های درسی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11 (16): 147-132.
دهقانی، مرضیه (1388). تحلیل محتوای کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس مهارت‌های اجتماعی با توجه به دیدگاه آموزگاران. فصلنامۀ نوآوری‌های آموزشی، 8 (31): 148-121.
رضاپور، یوسف (1378). بررسی تحلیلی و تطبیقی کتابهای درسی پایه سوم دوره ابتدایی با عوامل خلاقیت. مجله علوم انسانی دانشگاه الزهرا، شماره 30 و 31: 94-71.
طالبی، سعید؛ مظلویان، سعید و صیف، محمد‌حسن (1394). اصول برنامه‌ریزی دررسی. تهران: پیام نور.
عابدینی‌بلتورک، میمنت و میرشاه‌جعفری، ابراهیم (1391). بررسی و تحلیل مؤلفه‌های آموزش صلح در کتابهای درسی دورۀ ابتدایی. مجلۀ علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6(2): 170-151.
عریضی، حمیدرضا و عابدی، احمد (1382). تحلیل محتوای کتابهای درسی دورۀ ابتدایی برحسب سازۀ انگیزۀ پیشرفت. فصلنامۀ نوآوری‌های آموزشی، 2(5): 52-29.
علی‌عسگری، مجید؛ چهارباشلو، حسین؛ و عطاران، عاطفه (1392). جایگاه مؤلفه‌های حقوق بشر در محتوای کتابهای درسی دورۀ آموزش ابتدایی ایران.دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، 1(1): 168-147.
مرعشی، سید‌منصور؛ ﻫﺎﺷﻤﯽ، سید‌جلال، و مقیمی‌گسک، اعظم (1391). ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﮐﺘﺎبﻫﺎی درﺳﯽ ﺑﺨﻮاﻧﯿﻢ و ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ و ﻫدﯾﻪﻫﺎی آﺳﻤﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس معیارهای ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ درسی «فلسفه برای کودکان». مجلۀ تفکر و کودک، ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎهﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽو ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، 3 (1): 89-69.
نجفی، محمد؛ خوشنویسان، فاطمه؛ و چهارباشلو، حسین (1392). ﺑﺮرﺳﯽارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻮی- ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﯿﻦﻓﺮدی و ﺗﻮﺳﻌﻪ آن در ﮐﺘﺎبﻫﺎی درﺳﯽ دوره آﻣﻮزش اﺑﺘﺪاﯾﯽ و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ اﯾﺮان. روﯾﮑﺮدﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ آﻣﻮزﺷﯽ، 8 (2): 54-29.
یزدانی، فریدون (1391). طراحی ابزاری برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور. فصلنامۀ فنآوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 2(4)، 52-29.
یزدانی، فریدون (1394). روش‌های سنجش و ارزشیابی آموزشی. تهران. انتشارات دانشگاه پیام نور.
Abedini Beltory, M., & Mirshah Jafari, E. (2012). Investigating and analyzing teaching peace in the primary school text books. Journal of Educational Sciences of Shaid Chamran University. 6(2), 151-170 [In Persian].
Airasian, p., & Russell, M. (2008). Class assessment: concepts and applications. (H. Keramati, Trans.), Tehran: Gaj, 1390. Second edition.
Ali Saghri, M., Chahar Bashloo, H., & Attaran, A., (2013). Human rights indices in the content of primary school text books in Iran. Biquarterly Journal of Theory and Practice in Curriculum Planning, 1(1), 147-168 [In Persian].
Arizi, H., & Abedi, A. (2003). Cantent analysis of primery school textbooks based on achievement motivation. Quarterly Journal of Education Innovations, 2(5), 29-52 [In Persian].
Dehghani, M. (2009). Conten analysis of elementary school social sciences textbooks based on teachers perspective. Quarterly Journal of Educatioal Innovations, 8(31), 121-148 [In Persian].
Ebrahim Kafoori, A. (2010). Developing and validating a model for evaluating textbooks based on psychological approach to learning and training. Modern Educational Thoughts, 6(4), 61-92 [In Persian].
Garvin, D. A. (1987a). Cases in Business Decision-Making. Education Development Center, Inc.: Dryden Press, 1987.
Garvin, D. A. (1987b). Competing on the Eight Dimensions of Quality. Harvard Business Review, 65 (6), 99-110).
Krejcie R. V., & D. W. Morgan (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 602-690.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personal Psychology, 28, 536-575.
Shultz, K.S., & Whitney, D.J. (2005). Measurement theory in action. London: Sage.
Straub, D. (1989). Validating instrument in MIS research. MIS Quarterly, 13(2), 147-170.
The American Textbook Council (2009). Review Guidelines. [Online] From: http://www.historytextbooks.org/review.htm. Date: 6/8/2009.
Hosseini Yazdi, A., & Ahmadian, M. (2014). Content analysis of elementary school science textbooks considering varios text questions. Rsearch in Educational Planing, 11(16), 132-1347 [In Persian].
Rezapour, T. (1999). Analytical and comparative study of third grade primary school textbooks considering creativity factors. Human Sciences Journal of Alzhra University, 30(31), 71- 94 [In Persian].
Talebi, S., Mazloomian, S., & Seif, M. H. (2015). Principle of Curriculum Development (5 ed.). Tehran: Payam-eNoor [In Persian].
Marashi, S. M., Hashemi, S. J., & Moghimi Gasak, A. (2012). Content analysis of the textbooks “Bekhanim va Benevisim” and “Hediehhaye Asemani” based on the curriculum criteria of “Philosophy for children”. Journal of Thought and Children, Research center of Human Sciences and Cultural Studies, 3(1), 69-89 [In Persian].
Najafi, M., Khoshnevisan, F., & Charbshloo, H. (2013). Investigating interpersonal spiritual- affective relationship and its development in primary and secondary school textbooks in Iran. Modern Educational Approaches, 8(2), 29-54 [In Persian].
Yazdani, F. (2012). Designing an instrument for measuring information literacy of Payam-e-Noor University Students. Quarterly Journal of Information and Conumvication Technology in Educational Sciences, 2(4), 29-52 [In Persian].
Yazdani, F. (2015). The methods of educational assessment and evaluation. Tehran: Payan-e-Noor University [In Persian].
_||_Abedini Beltory, M., & Mirshah Jafari, E. (2012). Investigating and analyzing teaching peace in the primary school text books. Journal of Educational Sciences of Shaid Chamran University. 6(2), 151-170 [In Persian].
Airasian, p., & Russell, M. (2008). Class assessment: concepts and applications. (H. Keramati, Trans.), Tehran: Gaj, 1390. Second edition.
Ali Saghri, M., Chahar Bashloo, H., & Attaran, A., (2013). Human rights indices in the content of primary school text books in Iran. Biquarterly Journal of Theory and Practice in Curriculum Planning, 1(1), 147-168 [In Persian].
Arizi, H., & Abedi, A. (2003). Cantent analysis of primery school textbooks based on achievement motivation. Quarterly Journal of Education Innovations, 2(5), 29-52 [In Persian].
Dehghani, M. (2009). Conten analysis of elementary school social sciences textbooks based on teachers perspective. Quarterly Journal of Educatioal Innovations, 8(31), 121-148 [In Persian].
Ebrahim Kafoori, A. (2010). Developing and validating a model for evaluating textbooks based on psychological approach to learning and training. Modern Educational Thoughts, 6(4), 61-92 [In Persian].
Garvin, D. A. (1987a). Cases in Business Decision-Making. Education Development Center, Inc.: Dryden Press, 1987.
Garvin, D. A. (1987b). Competing on the Eight Dimensions of Quality. Harvard Business Review, 65 (6), 99-110).
Krejcie R. V., & D. W. Morgan (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 602-690.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personal Psychology, 28, 536-575.
Shultz, K.S., & Whitney, D.J. (2005). Measurement theory in action. London: Sage.
Straub, D. (1989). Validating instrument in MIS research. MIS Quarterly, 13(2), 147-170.
The American Textbook Council (2009). Review Guidelines. [Online] From: http://www.historytextbooks.org/review.htm. Date: 6/8/2009.
Hosseini Yazdi, A., & Ahmadian, M. (2014). Content analysis of elementary school science textbooks considering varios text questions. Rsearch in Educational Planing, 11(16), 132-1347 [In Persian].
Rezapour, T. (1999). Analytical and comparative study of third grade primary school textbooks considering creativity factors. Human Sciences Journal of Alzhra University, 30(31), 71- 94 [In Persian].
Talebi, S., Mazloomian, S., & Seif, M. H. (2015). Principle of Curriculum Development (5 ed.). Tehran: Payam-eNoor [In Persian].
Marashi, S. M., Hashemi, S. J., & Moghimi Gasak, A. (2012). Content analysis of the textbooks “Bekhanim va Benevisim” and “Hediehhaye Asemani” based on the curriculum criteria of “Philosophy for children”. Journal of Thought and Children, Research center of Human Sciences and Cultural Studies, 3(1), 69-89 [In Persian].
Najafi, M., Khoshnevisan, F., & Charbshloo, H. (2013). Investigating interpersonal spiritual- affective relationship and its development in primary and secondary school textbooks in Iran. Modern Educational Approaches, 8(2), 29-54 [In Persian].
Yazdani, F. (2012). Designing an instrument for measuring information literacy of Payam-e-Noor University Students. Quarterly Journal of Information and Conumvication Technology in Educational Sciences, 2(4), 29-52 [In Persian].
Yazdani, F. (2015). The methods of educational assessment and evaluation. Tehran: Payan-e-Noor University [In Persian].