بررسی آثار کوتاه مدت و بلندمدت ارزش حقیقی پول بر شاخص کل قیمت بورس اوراق بهادار ایران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

معصومه کریمی ¹ , غلامرضا زمردیان ^{2 *}

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد ، دانشکده مدیریت وحسابداری ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی
2 - استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی (نویسنده مسئول)

تاریخ دریافت : 1397/02/28 تاریخ پذیرش : 1397/06/18 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: بورس اوراق بهادار ایران, ارزش حقیقی پول, درآمدهای نفتی, نرخ ارز, الگوی ARDL,

چکیده مقاله :

اقتصاد ایران در دو دهه گذشته تورم و به دنبال آن کاهش ارزش پول را به طور مستمر تجربه کرده است. با توجه به آثار فراوان کاهش ارزش حقیقی پول بر اقتصاد ایران، مشخص نمودن و کمی نمودن تأثیرپذیری متغیرها و شاخص های کلان اقتصادی به خصوص بورس اوراق بهادار ایران از این موضوع، می‌تواند راهنمای مفیدی برای سیاست‌گذاران در جهت تدوین مناسب برنامه های آتی به شمار آید. با این رویکرد، مطالعه حاضر به بررسی اثر کاهش ارزش حقیقی پول بر بورس اوراق بهادار ایران طی دوره زمانی 95-1370 پرداخته است. این تحقیق از جهت هدف کاربردی، از جهت روش استنتاج استقرایی و از جهت طرح تحقیق از نوع پس رویدادی است؛ در مطالعه حاضر برای تجزیه و تحلیل ارتباط میان متغیرها از آمار استنباطی استفاده شده است. بر این اساس ابتدا بر اساس مبانی نظری و نیز مطالعات مختلف صورت گرفته در داخل و خارج از کشور متغیرهایی که بر بورس اوراق بهادار ایران اثرگذار بوده اند، شناسایی شدند و سپس در چارچوب الگوی خود توضیح برداری با وقفه‌های گسترده (ARDL) ارتباط کوتاه مدت و بلندمدت میان متغیرها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که اگر چه ارزش واقعی پول و درآمدهای نفتی در دوره کوتاه‌مدت و بلندمدت بر شاخص کل قیمت بورس اوراق بهادار اثر مثبت و معنی‌دار دارند؛ اما مخارج دولت و نرخ ارز بازار آزاد هم در دوره کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت بر شاخص قیمت بورس اوراق بهادار اثر منفی و معنی‌دار می گذارند. در نهایت نیز نتایج حاصل از ضریب جزء تصحیح خطا (ECM) بیان‌گر آن بود که 2/65 درصد ‌عدم تعادل متغیر شاخص کل قیمت بورس اوراق بهادار از مقادیر بلندمدت آن پس از گذشت یک دوره از بین می‌رود. بر این اساس می توان گفت چنان چه شوکی بورس را تحت تاثیر قرار دهد و از تعادل اولیه خارج کند، زمانی به اندازه دو دوره لازم است تا عدم تعادل کوتاه‌مدت تصحیح گردد و اقتصاد دوباره به تعادل بلندمدت اولیه باز گردد.

چکیده انگلیسی:

Money and monetary policy, on the one hand, are the source of economic activity and on the other hand, the value of money and the speed of its circulation are influenced by the conditions and economic activities. According to many scholars, the criterion of the importance of money is that it can have a decisive impact on the economical structure of the countries. Along with this approach the present study is looking for to determine and quantify the effect of the real value of money on Iran's gross domestic product, it will be a useful guide for policy makers to properly plan future programs. According to objectives this research is practical and according to the methodology inductive reasoning and the research design is retrospective study; the time period for doing this research is 1991- 2016. In this study, inferential statistics were used to analyze the relationship between variables. Accordingly, based on theoretical foundations and various studies which have been carried out both inside and outside the country, all the variables that influenced the Iran Stock Exchange were identified.In the following, according to the statistical characteristics of the variables, the Autoregressive Distributed Lag(ARDL) was selected as an appropriate econometric model. Based on the real value of money, short-term and long-term money does not have a significant effect on gross domestic product; but government expenditures, exports, imports and exchange rates have a positive and significant impact on Iran Stock Exchange over the short term and in the long termperiod. The results also indicated that the error correction model (ECM) coefficient in the study was about 0. 347; in other words, about 34.7 percent of the Iran Stock Exchange's imbalance variable from its long-term values disappears after a period of time. Accordingly, if the Iran Stock Exchange exits from the initial equilibrium due to the shock, 3 courses of time are needed to correct short-term imbalances and gross domestic product will return to the original long-term equilibrium.

منابع و مأخذ:

*       ابونوری، عباسعلی.، نادری، اسماعیل، گندلی علیخانی، نادیا، عبداللهی، پرستو، (1393)، "تجزیه و تحلیل عدم تقارن میان شاخص سهام و نرخ تورم به کمک رویکرد هم انباشتگی پنهان: (مطالعه موردی ایران)"، فصلنامه راهبرد اقتصادی، 2(5): 94-69.

*       آل‌عمران، رویا، آل‌عمران، سیدعلی، (1392)، "اثرپذیری بازار سهام در نتیجۀ رشد نامنظم حجم نقدینگی"، فصلنامه بورس اوراق بهادار، 22:24-5.

*       پدرام، مهدی، حری، عبدالرحمان، (1393)، "بررسی رابطه بین اندازه دولت و عملکرد بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 7(23): 28-13.

*       تفضلی، فریدون، (1391)، اقتصاد کلان: نظریه­ها و سیاست­های اقتصادی، چاپ هفدهم، نشر نی.

*    حسینی دولت‌آبادی، سیدمهدی، طاهریفرد، علی، (1394)، " اثر شوک مثبت نرخ ارز بر تولید ناخالص ملی"، فصلنامه مجلس و راهبرد، 22(81): 186-171.

*       سلمانی بی­شک، محمدرضا، برقی اسکویی، محمدمهدی، لک، سودا، (1394)، "تأثیر شوک‌های سیاست پولی و مالی بر بازار سهام ایران"، فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 6(22): 131-93.

*       سجادی، سیدحسین، فرازمند، حسن، علی سوفی، هاشم، (1389)، "بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص بازده نقدی سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله اقتصاد کلان، 39: 150 -123.

*       سعیدی، پرویز، امیری، عبدالله، (1387)، "بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی با شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، 2(6): 130-111.

*       سلمانی بیشک، محمدرضا، اشکان، المیرا، (1393)، "اثر صادرات کالاهای صنعتی بر رشد اقتصادی در ایران"، مجله اقتصادی، 11: 16-5.

*       شهبازی‌، کیومرث، رضایی‌، ابراهیم، عباسی، ابوالفضل، (1392)، "سیاست‌های پولی و مالی و کارآیی بازار سهام: شواهد تجربی در ایران"، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 6(20): 77-63.

*       طالب­نیا، قدرت­الله، جلیلی، نازنین، (1385)، "بررسی رابطه بین مخارج سرمایه­ای دولت و شاخص­های بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه اقتصاد و مدیریت، 68: 62-53.

*       فطرس، محمدحسن، هوشیدری، مریم، (1395)، "بررسی تأثیر نوسانات قیمت نفت خام بر نوسانات بازدهی بورس اوراق بهادار تهران رویکرد GARCH چند متغیره"، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 5(18): 147-177.

*       کریمخانی، عباسعلی، فراتی، مهتاب، (1391)، "بررسی اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر منابع و مصارف بانک­ها"، اداره تحقیقات و کنترل ریسک بانک سپه.

*       لشکری، محمد، (1389)، "تأثیر متغیرهای پولی بر رشد اقتصادی در ایران با رویکرد پول‌گرایان"، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصاد، 1(1): 105-79.

*       مرادی، سمیه، نجفی­زاده، سید عباس، (1392)، "اثر سیاست پولی بر بازده شاخص سهام (مطالعه موردی: ایران)"، اولین همایش الکترونیکی ملی چشم‌انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی.

*       موسایی، میثم، مهرگان، نادر، امیری، حسن، (1389)، "رابطه بازار سهام و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران"، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 54: 94-73.

*       نصراللهی، زهرا، نصراللهی، خدیجه، میرزابابایی، سیدمرتضی، (1391)، "بررسی رابطه‌ی بین متغیرهای اقتصاد کلان و شاخص قیمت سهام در ایران (رویکرد الگوی تصحیح خطای برداری)"، فصلنامه اقتصاد مقداری، 8(3):103-89.

*       Akinkuotu, O.K. (2013). “Comparative Impact of Fiscal and Monetary Shocks on Stock Market Performance in Nigeria”, a post field report presented at the African Economic Research Consortium (AERC) bi-annual conference in Nairobi, Kenya.

*       Ayub1, S. and Maqbool Shah, F. (2015). “Impact of Monetary Policy on Gross Domestic Product (GDP)”, Asian Journal of Business and Management. 3(6): 470-478.

*       Chatziantonious, L. Duffy, D. and Filis, G. (2013). “Stock market response to monetary and fiscal policy shocks: Multi- country evidence”, Economic Modelling, 30:754-769.

*       Chen, J. & B. Dong .(2012)., "A Nonparametric Estimation on he Effects of Import and Export trade to Economic Growth in China", Elsevier, Procedia Engineering, 29: 952-956.

*       *Hilde C. B. Kai, L. (2010). “Identifying the Interdependence between US Monetary Policy and the Stock Market”, Journal of Monetary Economics, 56: 275-282.

*       Jusoh, M. and Shah Zaidi, M. A. (2013). “The Impact Monetary and Fiscal Policy Shock on Indonesian Stock Market”, Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia, 2: 1022 – 1036.

*       Kundu, A. (2013), "Bi-Directional Relationships between Exports and Growth: A Panel Data Approach", Journal of Economics and Development Studies, 1­1: 10-23.

*       Laidler, D.E.W. and Parkin J.M. (1975). “An Inflation Survey”, Economic Journal, pp795.

*       Lee, B. S. (2009). "Stock Return and Inflation Revisited: An Evaluation of the Inflation Illusion Hypothesis", Journal of Banking and Finance, 34: 1257- 1273.

*       Lorde, T. (2011), "Export-led Growth: A Case Study of Mexico", International Journal of Business, Humanities and Technology, 33-44.

*       Pesaran, M.H. and Pesaran, B. (1997). “Working with Microfit 4.0: Interactive Econometric Analysis”, Oxford University Press, Oxford.

*       Pesaran, M.H. and Shin, Y. (1999). “An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis”, In: Strom, S. (Ed.), Econometrics and Economic Theory in 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Cambridge University Press, Cambridge Chapter 11.

*       Pesaran, M.H. and Smith, R.P. (1998). “Structural analysis of cointegrating VARs”, Journal of Economic Survey, 12: 471–505.

*       Pesaran, M.H., Shin, Y. and Smith, R.J. (2001). “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16: 289–326.

*      Siddiki, J.U.(2000). “Demand for money in Bangladesh: A cointegration analysis”, Applied Economics, 32: 1977-1984