نقش منطقه ای استقرار اظهارنامه های مالیاتی در تمایل به پرداخت مالیات (مورد مطالعه: مودیان مالیاتی اداره امور مالیاتی شهر تهران)

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

محمد حسن ابراهیمی سروعلیا ¹ (عضو هیئت علمی گروه مدیریت مالی و بانکداری، دانشگاه علامه طباطبائی(نویسنده مسئول))
یحیی حساس یگانه ² (عضو هیئت علمی گروه حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی)
محمد رجایی باغ سیایی ³ (عضو هیئت علمی گروه مدیریت مالی و بانکداری ، دانشگاه علامه طباطبائی)
فرشید علاسوند ⁴ (دانشجوی دکترای رشته مدیریت مالی دانشگاه علامه طباطبائی)

تاریخ دریافت : 1397/03/06 تاریخ پذیرش : 1397/07/08 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: تمایل به پرداخت مالیات, عامل رفتاری, عامل ساختاری, عامل اقتصادی, عامل قانون و مقررات,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی و انجام مصاحبه با صاحبنظران (روش دلفی) عوامل موثر بر تمایل به پرداخت مالیات (عامل اقتصادی، ساختاری ،رفتاری و قوانین و مقررات) را شناسایی و در ادامه پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش چهار عامل مذکور طراحی گردید. بررسی پایایی به روش همسانی درونی و آلفای کرونباخ و روایی به روش های صوری، محتوایی و سازه حاکی از مناسب بودن ابزار اندازه گیریست .جامعه آماری شامل اظهارنامه های تسلیمی مودیان اشخاص حقوقی به مناطق ششگانه شهر تهران می باشد. حجم نمونه به صورت تصادفی طبقه ای نسبی برابر ۳۸۲ انتخاب گردید. پس از اجرای پرسشنامه با استفاده از روش کمی (تحلیل عامل اکتشافی) نتایج حاصله مورد تجزیه و تحلیل (توصیفی و استنباطی) قرار گرفت. در قسمت توصیفی جداول توزیع فراوانی و شاخصهای مرکزی و نمودار برای هر متغیر تهیه و در بخش استنباطی پس از بررسی توزیع متغیرها با استفاده از روشهای آماری ناپارامتریک و آزمون کروسکال والیس به بررسی موضوع پرداخته است. یافته ها حاکی از آن است که در تمامی عامل ها میانگین رتبه اظهارنامه‌های مستقر در مرکز تهران بالاتر بوده و این میانگین برای عاملهای قانون ، رفتاری، ساختاری و اقتصادی به ترتیب برابر 48/164 ، 15/158، 2/159 و 98/154 می باشد . نتایج نشان می دهد میانگین رتبه تمام عاملها در مورد اظهارنامه های مالیاتی مستقر در مرکز تهران به صورت معناداری(01/0 >p) بالاتر از سایر مناطق است.

چکیده انگلیسی:

Based on a qualitative method and interviews with experts (Delphi method), the present study identifies (economic, structural, behavioral and regulatory) factors influencing intention-to-pay taxes. The questionnaire designed for assessing the aforementioned four factors. Reliability investigation based on internal consistency and Cronbach’s alpha method and validity examination based on face, content and construct validity tests demonstrated the measurement instrument’s suitability. Study population included tax return transcripts submitted by legal tax payers in six districts of Tehran. The study sample volume was set at 382 based on a relative stratified random method. After administering the questionnaire using a quantitative method (exploratory factor analysis), the results (descriptive and inferential) were analyzed. In descriptive part, frequency distribution and central indices were analyzed and diagram was drawn for each variable. In inferential part, the issue was investigated following investigating the variables’ distribution using nonparametric statistical methods and Kruskal-Wallis test. Study findings suggested that the tax return transcript in Tehran’s center is higher in all of the factors. Mean values obtained for regulatory, behavioral, structural and economic factors are 164.48, 158.15, 159.2 and 154.98, respectively. The results also indicated that the average ranks of all the factors are significantly higher considering tax return transcripts in Tehran’s center compared to the other districts (P<0.01).  

منابع و مأخذ:

*       احمدی موسوی، سیدمهدی؛ صالح ولیدی، محمود و نجفی توانا، علی. (1395). آسیب­شناسی نظام مالیاتی ایران و تبیین علل مؤثر در بروز آسیب‌ها. مجله حقوقی دادگستری، سال هشتاد و دوم، شماره 96 ص 37-58

*       الینک، متیس وفن کومر، ویکتور. ترجمه ی عرب مازار، علی اکبر و خان جان ، علیرضا . (1396). راهنمای مدیریت مالیاتی ، ایده پردازان فن هنر ، چاپ اول ، 135-133.

*       امیری، میثم. (1396). اقتصاد رفتاری و فرار مالیاتی. پژوهشنامه اقتصادی، سال 17، شماره 64، صص 95-130.

*       بهراد، آرمان. (1394). مطالعه موردی بررسی عوامل موثر بر پذیرش مالیات الکترونیکی بر مبنای ادغام مدل تئوری پذیرش و تئوری رفتار برنامه­ریزی شده در اداره کل امور مالیاتی شهرستان شهرکرد. پژوهشنامه مالیات، سال 23، شماره 27، صص 167-194.

*       جعفری صمیمی، احمد و حمزه­ای، علی اکبر. (1384). بررسی عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی: مطالعه موردی صنف طالفروشان استان مازندران. پژوهش‌ها و سیاست­های اقتصادی، جلد اول، شماره 34، صفحات 20-3.

*       حجازی، رضوان؛ ابوحمزه، مینا و میرزایی، محمدمهدی. (1394). مسئولیت اجتماعی و تمکین مالیاتی شرکتی (مطالعه موردی اداره کل امور مالیاتی مودیان بزرگ). دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 4، شماره 16، صص 77-90.

*       حسینی کندلجی، میرهادی؛ صامتی، مجید؛  امیری، هادی و حیدری، زهرا. (1395). سنجش اخلاق مالیاتی و بررسی عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 24، شماره 78، صص 7-30.

*       حکیمی، مهدی و سارکیسیان، طاده. (1395). بررسی نقش نظام مالیاتی کشور در مدیریت و ارتقای فرهنگ مالیاتی در میان مؤدیان اشخاص حقوقی (واحدهای تولیدی) استان آذربایجان غربی. فصلنامه اقتصاد و مالیات، دوره 3، شمارگان 2 و 3، صص 91-105.

*       خانی؛ عبداله؛ ایمانی، کریم و یوسفی، امین. (1393). اجتناب از مالیات، نحوه اندازه­گیری و عوامل مؤثر بر آن. پژوهش حسابداری، دوره 4، شماره 3، زمستان 1393، صفحه 121-142.

*       رامشینی، محمود؛  جمشیدی، ناصر و اسدی،^، غلامحسین. (1395). نگرشی نوین به تمکین مالیاتی: ارائه یک چارچوب جدید. پژوهشنامه مالیات، سال 24، شماره 31، صص 11-30.

*       رضایی، محمد قاسم و خادمی جامخانه ، علی اکبر ، و منظر الظهور ،مریم .1389. جایگاه تمکین و تحول در اصلاحات نظام مالیاتی: تجربه جهانی و چالشهای نظام مالیاتی ایران، فصلنامه ی تخصصی مالیات ، دوره جدید، شماره 9(مسلسل 57)، پاییز و زمستان 1389.

*       عبدالله میلانی ، مهنوش و اکبر پور روشن، نرگس. (1391). فرار مالیاتی ناشی ازاقتصاد غیر رسمی در ایران ، پژوهش نلمه ی مالیاتی ، شماره 13 : (61)، 167-141

*       عرب‌مازار، علی­اکبر. (1377). تجربه سه کشور در زمینه ساده­سازی قوانین مالیاتی؛ بخش دوم. پژوهشنامه مالیات، شماره 21.

*       کریمی پتانلار، سعید؛ گیلک حکیم آبادی، محمدتقی و صابر نوچمنی، فاضل. (1394). بررسی اثربخشی دولت بر کاهش فرار مالیاتی مطالعه موردی کشورهای منتخب. پژوهشنامه مالیات. ۱۳۹۴; ۲۳ ) ۲۷ (.

*       لاری دشت بیاض، محمود؛ قائم مقامی، کامران و کهرمی، قاسم. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی در استان خراسان جنوبی با تأکید بر مؤلفه‌های فرهنگی. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، سال 1، شماره 1، صص 139-164.

*    مجتهد، احمد و احمدیان، اعظم. (1387). اثر درآمدهای مالیاتی دولت بر رفاه اجتماعی ایران. ویژه­نامه اقتصادی، سال هفتم، شماره اول، صفحات 71-10.

*       ملانظری، مهناز؛ ابوحمزه، مینا و میرزایی عباس آباد، محمدمهدی. (1395). فرهنگ سازمانی و تمکین مالیاتی شرکتی. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 23، شماره 1، صص 1-18.

*       هادیان، ابراهیم و تحویلی، علی. (1392). شناسایی عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی در اقتصاد ایران. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه، ۱۳۹۲; ۱۸ (۲): ۳۹-۵۸

*       Armstrong, C. S., Blouin, J. L., Jagolinzer, A. D., & Larcker, D. F. (2015). Corporate governance, incentives, and tax avoidance. Journal of Accounting and Economics, 60(1), 1-17.

*       Bame-Aldred, C. W., Cullen, J. B., Martin, K. D., & Parboteeah, K. P. (2013). National culture and firm-level tax evasion. Journal of Business Research, 66(3), 390-396.

*       Bustos,Alvaro(2004) ,Engel, Eduardo, Galetovic, Alexander ” Could higher taxes increase the long-run demand for Capital? ” Journal of Development Economics 73 (2004) 675– 697

*       Hansson, Å., Porter, S., & Perry Williams, S. (2012). The Effect of Political and Economic Factors on Corporate Tax Rates (No. 942). IFN Working Paper.

*       Ngicuru, P. N., Muiru, M., Riungu, M. I., & Shisia, A.(2017). AN EMPIRICAL REVIEW OF FACTORS AFFECTING REVENUE COLLECTION IN NAIROBI COUNTY, KENYA.

*       Richardson, G. (2006). Determinants of tax evasion: A cross-country investigation. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 15(2), 150-169.

*       Sandemo, A. (2005). The Theory of Tax Evasion, International Tax Journal, Vol. 58, pp 26-59.

*       Tsakumis, G. T., Curatola, A. P., & Porcano, T. M. (2007). The relation between national cultural dimensions and tax evasion. Journal of international accounting, auditing and taxation, 16(2), 131-147.