تاثیر رویکرد ایرانی اسلامی فضای سبز شهری بر اقتصاد بافتهای تاریخی و متراکم شهری

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

جواد نامجومنش ¹ , بهمن کارگر ² , پروانه زیویار ³

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/08/23 تاریخ پذیرش : 1401/01/28 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: مدیریت شهری, بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری, مولفه های رویکرد ایرانی‌اسلامی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی، مصاحبه با مدیران مسئول و جمع آوری دیدگاه های شهروندان از طریق پرسشنامه و پیمایشی همچنین تحلیل اسناد موجود در سازمان بوستان ها و فضاهای سبز تاریخی شهرداری تهران و همچنین شهرداری منطقه 7 تهران و مطالعات عینی و میدانی بوده که از پرسشنامه برای پرسش این مباحث و میزان اطلاع، آگاهی و نحوه ی ارتباط میان متغیرهای تحقیق، استفاده شد. با توجه به حجم نمونه و با انتخاب بزرگترین بوستان به لحاظ مساحت در هر ناحیه به بوستان های شهید توکلی از ناحیه 1، دقت از ناحیه 2، بهارشیراز از ناحیه 3، شهید منفردنیاکی از ناحیه 4 و موزه قصر از ناحیه 5 مراجعه شد و به تعداد 77 نفر پرسشنامه توزیع گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نتایج پرسشنامه در دو بخش قرار گرفت، و داده ها به دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی تحلیل ﺷـﺪ. یافته ها نشان داد ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت شهری با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب ، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد معنادار شد. بر اساس یافته ها ضریب همبستگی بدست آمده سلامت‌روان در فضای سبز با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد اطمینان معنادار شد.

چکیده انگلیسی:

The present study is descriptive-analytical and includes library studies, field visits, interviews with managers and collecting citizens' views through questionnaires and surveys as well as analysis of documents in the Parks and Historic Green Spaces Organization of Tehran Municipality and the District Municipality. 7 Tehran and objective and field studies that a questionnaire was used to ask these topics and the amount of information, knowledge and how the relationship between research variables. According to the sample size and by choosing the largest park in terms of area in each area, the parks of Shahid Tavakoli from District 1, Duqat from District 2, Baharshiraz from District 3, Shahid Monfredniaki from District 4 and the Palace Museum from District 5 were referred to 77 questionnaires were distributed. In order to analyze the data, the results of the questionnaire were divided into two parts, and the data were analyzed by descriptive statistics and inferential statistics. Findings showed that the obtained correlation coefficient of satisfaction with urban management with shading trees, fruit trees, visual beauty, water creek, traditional buildings with Iranian-Islamic architecture and finally with Iranian-Islamic pattern in green space at the level of 0.01 with 99% significant شد. Based on the findings, the correlation coefficient of mental health in green space with shade trees, fruit trees, visual beauty, water creek, traditional buildings with Iranian-Islamic architecture and finally with the Iranian-Islamic pattern in green space at the level of 0.01 with 99% confidence Became meaningful.

متن کامل:



 

تبیین ابعاد و مولفه های رویکرد ایرانی اسلامی در بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری

 

 

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تبیین ابعاد و مولفه های رویکرد ایرانی اسلامی در بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری از نوع توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی، مصاحبه با مدیران مسئول و جمع آوری دیدگاه های شهروندان از طریق پرسشنامه و پیمایشی انجام شد. در بخش تحلیل اسناد، اسناد موجود در سازمان بوستان ها و فضاهای سبز تاریخی شهرداری تهران و همچنین شهرداری منطقه 7 تهران به تفصیل بررسی می شود. در بخش دیگر بصورت مطالعات عینی و میدانی بوده که از پرسشنامه برای پرسش این مباحث و میزان اطلاع، آگاهی و نحوه ی ارتباط میان متغیرهای تحقیق، استفاده شد. شش ماه از بازه زمانی انجام پژوهش به توزیع پرسشنامه ها در بین شهروندان اختصاص داده شد. با توجه به حجم نمونه و با انتخاب بزرگترین بوستان به لحاظ مساحت در هر ناحیه به بوستان های شهید توکلی از ناحیه 1، دقت از ناحیه 2، بهارشیراز از ناحیه 3، شهید منفردنیاکی از ناحیه 4 و موزه قصر از ناحیه 5  مراجعه شد و به تعداد 77 نفر پرسشنامه توزیع گردید. به منظور تجزيه و تحليل داده ها نتایج پرسشنامه در دو بخش قرار گرفت، روش هاي آمار توصيفي شامل: فراوانی، نمايه و ميانگين به عنوان شاخص هاي گرايش مركزي، دامنه تغييرات، واريانس و انحراف معيار به عنوان شاخص هاي پراكندگي و خطاي معيار به عنوان شاخص هاي توزيع و در روش آمار استنباطي از ﺿـﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن و ﺗﺤﻠﻴﻞ رگرسیون ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ. یافته ها نشان داد ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت شهری با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب ، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد معنادار شد. بر اساس یافته ها ضریب همبستگی بدست آمده سلامت‌روان در فضای سبز با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد اطمینان معنادار شد.

 

واژگان کلیدی: مدیریت شهری، بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری، مولفه های رویکرد ایرانی‌اسلامی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه 

فطرت انسان به گونه ای آفریده شده است که توانایی های بسیاری دارد و این توانایی ها بدون ارتباط با زیبایی های طبیعی که در زندگی شهری که همان فضاهای سبز می باشند به افسردگی و خمودی می گراید و بالطبع در پرتو بهره مندی از فضای سبز خلاقیت های انسان شکوفه می گردد و انسان راه تکامل را در زندگی خود می پیماید. مهم‌ترین اثرات فضای سبز در شهرها، کارکردهای زیست محیطی آنها است که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنی دار کرده است و با آثار سوء گسترش صنعت و کاربری نادرست تکنولوژی مقابله نموده و سبب افزایش کیفیت زیستی شهرها می شوند (مصلحی، 1395). بخشی از مدیریت شهر امروزه به بازآفرینی و طراحی فضای سبز شهری، می پردازد. بازآفرینی شهری به مفهوم احیاء، تجدید حیات و نوزایی شـهری و بـه عبـارتی دوبـاره زنـده شـدن شـهری اسـت )زنگی آبادی و همکاران، 1390).  امروزه توسعه و گسترش فضاي سبز با توجه به توسعه و گسترش روزافزون جمعيت و ساخت و سازهاي شهري و نياز ضروري انسان ها به فضاي سبز جهت ايجاد تعادل اجتماعي، جسماني و روحي رواني در افراد به طور چشمگيري رو به افزايش است(چايشُر¹، 2004). پارك ها و فضاي سبز شهري از اهميت استراتژيكي زيادي براي بهبود شرايط زيستي جوامع شهري امروزي برخوردارند(فلتون، 2012). در اغلب مطالعات از فضاهاي سبز شهري و پارك ها به عنوان عامل مهمي كه مي تواند كيفيت زندگي اجتماعي را ارتقاء دهد، تاكيد شده است به گونه اي كه باربوسا معتقد است فضاي سبز، نقش تعيين كننده اي در حمايت سيستم های اجتماعي و اكولوژيكي شهري دارد(پاينگ غراوي، 1390: 4)، بنابراين كاربري فضاي سبز يك معيار مهم و ارزشمند در شهرهاست كه اهميت آن به دليل كاركردهاي متنوع زيست محيطي، اجتماعي و اقتصادي آن است(صابري و همكاران، 1390:2). منظرو فضای سبز تاثیر بسیاری بر روی سلامت جسم و روان انسان دارد. فضاهای سبز دارای کارکردهای روانشناختی (کاپلان و کاپلان²، 2006) و اجتماعی فرهنگی (جرمن چیاری، ³2004)، از طریق ایجاد ارتباط متقابل و پیوند اجتماعی و فراهم نمودن تسهیلات و امکانات گردشگری می باشند. طراحی محیط و منظر و فضاهای سبز تاریخی شهری متناسب با آسایش و سلامت شهروندان یکی از اهداف طراحی شهری سالم برای مدیریت شهری به شمار می رود (پژواک، 1394). همانطور که در ارزشهای زیست محیطی مطرح شد، کاشت درختان سایه انداز در فضای سبز شهری یک استراتژی جهت تلطیف هوا، کاهش رواناب، جذب توریسم، کاهش گرما و بهبود رفاه جوامع میباشد. با گسترش شهرنشینی، افزایش مصرف انرژی وآلودگی، فضای سبز شهری و فواید آن چشمگیرتر شده و نقش بسیار مهمی در ایجاد فضای مطلوب برای زندگی شهری و حفظ رفاه ساکنین خواهد داشت. هویت ساکنان و معماری و شهرسازی منطقه نیز در آن متبلور می شود (بهاالدین و همکاران، 1391). آب و اقلام گیاهی دو عنصر اصلی رویکرد ایرانی اسلامی هستند که در ایجاد فضای سبز شهری بایستی در نظر گرفته شوند، بدین صورت که در بازآفرینی فضاهای سبزشهری بایستی کاشت درختان با چتر بزرگ (سایه انداز بیشتر)، درختان مثمر و درختچه های مقاوم به اقلیم خشک تهران جایگزین گیاهانی با نیاز آبی بالابوده که ضمن مصرف بهینه آب باعث کاهش دما و استفاده شهروندان در اوقات گرم سال می گردد، به طوری که اسلام در غرس نهال بر سه نکته تاکید دارد: اولاً درخت زیبایی دارد که مطلوبیت شرعی است، ثانیاً درخت سایه دارد و ثالثاً اگر درختِ میوه باشد، ثمره هم دارد.(جوادی آملی، 1398).  باتوجه به یافته های پژوهشگران مناطق 12، 11 و 7 دارای بیشترین نارضایتی از جهت برخورداری از فضای سبز مناسب هستند(شهرداری تهران، 1398).  با توجه به رویکرد این پژوهش شهراﯾﺮاﻧﯽ ـ اﺳﻼﻣﯽ، ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮي و ﺗﺌﻮري ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺻﻮل و ارزش ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻃﺮاﺣﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و اﯾﺠﺎد ﻣﺤﯿﻂ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮ رواﺑﻂ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ(ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻣﺼﻨﻮع) و ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻫﻢ ﻧﻮﻋﺎن ﺧﻮﯾﺶ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ. با توجه به موارد فوق در این فصل بطور کلی ابتدا به بیان اصلی مسئله تحقیق پرداخته، سپس اهمیت  و قلمرو تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت به سوابق پژوهشی پیرامون موضوع رساله پرداخته شده است. در راستای تحقق بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری با مولفه های رویکرد ایرانی‌اسلامی، مدیریت شهری مهم‌ترین ابزار است. ﻣﻨﻄﻘﺔ 7 ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ336550 و با تراکم 219 نفر در ﻫﻜﺘﺎر، ﺟﺰء ﺗﺮاﻛﻢﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮي ﺑﻪﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ که یكي از مناطق واقع در پهنه مركزي شهر تهران است و وسعتي معادل 15335212,41 متر مربع دارد كه 5/2% مساحت كل شهر تهران است و از لحاظ وسعت، رتبه شانزدهم را در بين مناطق شهر تهران دارا مي‌باشد. این منطقه از جمله مناطقی است که دارای دو بافت کاملا متفاوت از هم است. از بزرگراه شهید صیاد شیرازی به سمت غرب، شرایط بسیار خوبی دارد و ساکنین این قسمت از منطقه که شامل نواحی اندیشه، بهجت آباد، بهار، مصلی، هفت تیر، شریعتی، آپادانا، سهروردی، عباس آباد و تخت طاووس است، از تمکن مالی متوسط به بالا برخوردارند. تقریبا تمامی مراکز اجرایی و رفاهی در این قسمت از منطقه متمرکز است. هرچند سرانه فضای سبز در کل شهر تهران، موضوع قابل دفاعی نیست، ولی در قسمت غربی منطقه ۷ شهرداری تهران، شرایط نسبت به قسمت شرقی خیلی بهتر است، به طوری که محله‌های نظام آباد، گرگان، حشمتیه و خواجه نظام دارای کمترین فضای سبز برای تنفس و رفاه حال اهالی هستند. بطور کلی اين منطقه كه در قلب تهران قرار گرفته علی رغم وسعت ازجمله مناطق ضعیف در حوزه فضای سبز به شمار می آید، که طبق آخرین آمار سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران، سرانه فضای سبز به ازای هر نفر در نواحی و مناطق مختلف پایتخت بین ۱۵ تا ۲۵‌مترمربع است که در منطقه 7 این رقم، 18/4 مترمربع می‌باشد. از این رو، پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی تبیین ابعاد و مولفه های رویکرد ایرانی اسلامی در بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری بپردازد.  

 

پیشینه نظری

مدیریت شهری را  می توان حد حکومت محلی به کار برد و پاره ای اوقات در حد وظایف شهرداری به کار می رود، بین مدیریت شهری در گذشته(سنتی) و مدیریت شهری نوین اختلافاتی وجود دارد که در ادامه به بیان آن پرداخته شده است(ابراهیم زاده و همکاران، 1392). مدیریت شهری حوزه ای است که در پی اجرای موثر و کارآمد پروژه های شهری است(مجیدی و همکاران، 1392). مدیریت باید مراقب پایداری زیست محیطی باشد، به طوری که شرایط آن در نسل های آینده بهبود یابد(دوبران، 1391). نقش ها و کارکردهای شهری جدید برای دخالت دادن نظام مدیریت شهری (شهرداری ها و شوراهای شهر) و شهروندان در برنامه ریزی، سیست گذاری، نظارت و هدایت درست و منطقی (زندگی شهری) در نظر گرفته شده است (کارگر، 1385).

در مدیریت شهری بایستی مدیریتی را تحت عنوان سیستم شهری پذیرفت و این از اجرای مختلفی تشکیل شده است که با هم مرتبط و در حال تعامل هستند(حیدری، 1392). رشد سریع در کشورهای روبه توسعه مشکلات عمده اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی پدید آورده است(مشکینی و همکاران، 1393). در نگرش جدید به مدیریت شهری، ایجاد سازمان محلی، افقی و فرابخشی در جهت رسیدن به اهداف توسعه پایدار و مشارکت عمومی، شرط تحقق اهداف برنامه ریزی و مدیریت شهری، حاکمیت شهری و حکمرانی شهری است(یان و ژو⁴، 2011). به طور کلی مدیریت شهری به عنوان الگویی برای مدیریت و توسعه سکونتگاه های شهری مطرح می شود (لطیفی  و صوری، 1392). در كنار مفهوم مديريت شهري، مفاهيم مشابه ديگري مانند مديريت شهرداري و يا مديريت حكومت محلي نيز مطرح است كه بسياري اوقات به جاي يكديگر به كار برده مي شوند. اما معمولاً مديريت شهري، به عنوان زير مجموعه اي از حكومت محلي تعريف تلقي شده و به آنها شهرداري گفته شده است. مدیریت شهری ابزاری است که بوسیله آن حکومت می تواند توسعه مشارکتی و پایدار بوجود آورد(زارعی  و حسینی، 1393).

 بازآفريني فضاي سبز 

واژه باز آفرینی⁵ درلغت به معنای » بازتولید یا ترمیم طبیعی بخشی ازیک تمامیت زنده که درمعرض نابودی قرارگرفته است«، می‌باشد. (لطفی، (1391. بازآفرینی شهری می تواند به عنوان یک چشم انداز و عمل یکپارچه و جامع که منجر به حل مشکلات شهری می شود تعریف گردد و اینکه به دنبال بوجود آوردن بهبود مستمر و پایدار در شرایط اقتصادی، فیزیکی، اجتماعی و زیست محیطی یک ناحیه است که مرتبط با این تغییرات بوده است(زیویار، 1393). از جمله فضاهاي بسيار مهم و تاثير گذار شهري، فضاي سبز شهري است که بخش جاندار ساخت کالبدي شهر را تشکيل ميدهد. پوشش گياهي جزئي مهم براي توليد انرژي و هويت بخشي مکان است(سالیوان کو و همکاران⁶، 2004). جهت جلوگيري از آسيب بيشتر و نابودي کامل فضاهاي سبز،  اين سرمايه ي ملي که  از عوامل اصلي شهرهاي اکولوژيک و توسعه پايدار  محسوب ميشود، هدف از بازآفريني فضاي سبز به حداکثر رساندن مزاياي زيرساخت هاي سبز است. انبوهی از درختان، چرمی بودن برگها و خمش پذیری شاخه ها اجازه می‌دهد که صداهای ناهنجار جذب درختان شوند. «پوشش گیاهی خیلی بهتر و ارزان تر از موانع انسان ساخت، مانند دیوار در کاهش صدا نقش دارند. »(ریچاردسون⁷، 2014). در اين ميان فضاي سبز به عنوان جزء ضروري و لاينفك پيكره شهرها در متابوليسم آنها نقش اساسي دارند كه كمبود آنها مي تواند اختلالات جدي در حيات شهرها به وجود آورد(رنجبر، 1392).

روش پژوهش 

پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی، مصاحبه با مدیران مسئول و جمع آوری دیدگاه های شهروندان از طریق پرسشنامه و پیمایشی انجام شد. در بخش تحلیل اسناد، اسناد موجود در سازمان بوستان ها و فضاهای سبز تاریخی شهرداری تهران و همچنین شهرداری منطقه 7 تهران به تفصیل بررسی می شود. در بخش دیگر بصورت مطالعات عینی و میدانی بوده که از پرسشنامه برای پرسش این مباحث و میزان اطلاع، آگاهی و نحوه ی ارتباط میان متغیرهای تحقیق، استفاده شد.

جامعه آماری در پژوهش حاضر دو دسته هستند: 1- خبرگان و کارشناسان فضای سبز با ضابطه سنی 30 سال و بالاتر  در منطقه 7  شهرداری تهران و 2-کلیه ساکنان  منطقـه 7 شـهرداری تهـران که طبـق آخرین سرشماری درسال 1398 جمعیت ساکن در این  منطقه 336550 نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه 172/383 محاسبه شد.  نظر به اینکه این حجم نمونه به تعداد 5 ناحیه موجود در منطقه  تقسیم می‌شود با مشاوره اساتید به 385 نمونه افزایش داده شد و بر این اساس در هر ناحیه 77 شهروند مراجعه کننده به بوستان ها و فضای سبز شهرداری منطقه 7 انتخاب گردیدند. با توجه به حجم نمونه در هر 5 ناحیه منطقه 7 شهرداری تهران بزرگترین بوستان از لحاظ مساحت انتخاب شدند. هم چنین با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 50 نفر مدیران و معاونین و کارشناسان فضای سبز منطقه 7 شهرداری تهران انتخاب شدند.

 

  بزرگترین بوستان های منطقه 7 به لحاظ مساحت به تفکیک نواحی پنج گانه (سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران: 1399)

ناحیه	نام بوستان(جدید)	مساحت	نام محله		نشانی	سال
1       1	شهیدتوکلی	12397	شاهد		خ مدنی نبش محمودی	1391
2       2	دقت	3817	خواجه نظام الملک		خ اجاره دار - کوچه دقت	1392
3       3	بهارشیراز	3264	امجدیه- خاقانی		خ بهارشیراز اول خ بهار	1386
4       4	شهید منفردنیاکی	34061	نیلوفر شهید قندی		جنوب م قندی	1372
5       5	موزه قصر	19614	قصر-حشمتیه		خیابان معلم خیابان مرودشت	1387

ابزار پژوهش 

روش مورد استفاده جهت جمع آوری داده ها و اطلاعات لازم در این پژوهش به ترتیب دو روش کتابخانه ای برای احاطه به یافته های تحقیقات مرتبط پیشین، روش اسنادی برای جمع آوری داده ها، مقایسه و ارتباط آنها، و روش میدانی از راه پیمایش و توزیع پرسشنامه است. در این پژوهش برای ارزش گذاری شاخص ها، پرسشنامه  ای محقق ساخته تدوین و سوالاتی به منظور ارزیابی مدیریت شهری (شهرداری ها) و امکانات موجود در بوستان های منطقه طراحی شد. پرسشنامه استاندارد رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری توسط احمدیان در سال 1394 ساخته شده است. این پرسشنامه دارای 16سوال بوده و 4 بعد(رضایتمندی شهروندان، مشارکت شهروندان، تکالیف شهروندی، خدمات مناسب شهری)دارد و هدف آن ارزیابی رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری می‌باشد. پرسشنامه الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز که این پرسشنامه محقق ساخته، دارای 9 سوال و بر اساس طیف لیکرت و  بر مبنای مولفه هایی چون: درختان سایه انداز، وجود درختان مثمر، زیبایی بصری، وجود نهر آب و وجود بناهای سنتی با مماری ایرانی اسلامی، درباره شاخص‌های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز تدوین شد. پرسشنامه سلامت‌روان در فضای سبز که این پرسشنامه 18 سوالی محقق ساخته بر اساس پرسشنامه گلدبرگ (1972) به منظور سنجش سلامت‌روان تدوین شده است که در این رساله پس تغییرات توسط محقق نیز اعتبار یابی شده است. این پرسشنامه دارای پنج مولفه حس آرامش، حس نشاط، حس تندرستی، حس امنیت و تعاملات اجتماعی برای بررسی سلامت‌روان شهروندان بوده و بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت می‌باشد.

روش اجرا 

در این پژوهش از سه روش مطالعه، بررسی و جمع آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی در قالب پرسش نامه و مصاحبه با کارشناسان مربوطه استفاده شده است. جمع آوری اطلاعات بر اساس اسناد و مطالعات کتابخانه ای و منابع آمار و ارقام جمع آوری شده از سازمان های مختلف نظیر شهرداری، مراکز فضای سبز و... هم چنین با مراجعه به مرکز مطالعات وزارت کشور، کتابخانه سازمان دهیاری ها و شهرداری ها، اتاق فکر سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران و همچنین مراجعه به کتابخانه دانشگاه تهران مرکز و دانشگاه یادگار امام (ره) و جستجو در پایگاه علمی داده های کشور، مستندات(اطلاعات آماری شهرداری منطقه 7، شیپ فایل ها و نقشه های GIS)، مقالات، کتب اساتید و کارهای پژوهشی صاحبنظران این حوزه جمع آوری گردید. شش ماه از بازه زمانی انجام پژوهش به توزیع پرسشنامه ها در بین شهروندان اختصاص داده شد. با توجه به حجم نمونه و با انتخاب بزرگترین بوستان به لحاظ مساحت در هر ناحیه به بوستان های شهید توکلی از ناحیه 1، دقت از ناحیه 2، بهارشیراز از ناحیه 3، شهید منفردنیاکی از ناحیه 4 و موزه قصر از ناحیه 5  مراجعه شد و به تعداد 77 نفر پرسشنامه توزیع گردید. به منظور تجزيه و تحليل داده ها نتایج پرسشنامه در دو بخش قرار گرفت، روش هاي آمار توصيفي شامل: فراوانی، نمايه و ميانگين به عنوان شاخص هاي گرايش مركزي، دامنه تغييرات، واريانس و انحراف معيار به عنوان شاخص هاي پراكندگي و خطاي معيار به عنوان شاخص هاي توزيع و در روش آمار استنباطي از ﺿـﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن و ﺗﺤﻠﻴﻞ رگرسیون ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ. برای تحلیل پرسشنامه خبرگان از مدل SWOT⁸ استفاده شد.

معرفی مكاني محدوده مطالعاتي

منطقه 7 يكي از مناطق واقع در پهنه مركزي شهر تهران است  كه با  مساحت 1534 هكتار  و  مختصات

 "14-G25- M51 تا "18- G28- M51 طول شرقي و "7-G42-M35  تا"33-G44-M35 عرض شمالي از شمال به مناطق 3 و 4، از جنوب به مناطق 13 و 12، از غرب به منطقه 6 و از شرق به منطقه 8 محدود است که از شمال به بزرگراه رسالت، از جنوب به خیابان های انقلاب و دماوند، از شرق به خیابان استاد حسن بنا و سبلان و از غرب به بزرگراه شهید مدرس و خیابان مفتح محدود میگردد. منطقه 7 وسعتي معادل 15335212 متر مربع دارد كه 1/2% مساحت كل شهر تهران است و از لحاظ وسعت مقام شانزدهم را در بين مناطق شهر تهران دارا مي باشد. اين منطقه كه در قلب تهران قرار گرفته  داراي 5 ناحيه و 14 محله مي باشد. ناحیه 1: شاهد، گرگان-دهقان، نظام آباد؛  ناحیه دو: کاج، خواجه نظام الملک، خواجه نصیر؛  ناحیه سه: بهار، سهروردی؛ ناحیه چهار: عباس آباد، نیلوفر و ناحیه پنج: حشمتیه، ارامنه ازمحلات اين منطقه هستند(سازمان فناوري اطلاعات و ارتباطات شهرداري تهران، 1399).

 

 

 

شکل شماره 1-1-1-       نقشه نواحی منطقه 7 شهرداری تهران)نامجومنش، 1399(

 

 

كاربري‌ها و پهنه‌بندي  استفاده از اراضي

محدوده منطقه هفت به وسعت 1534 هكتار، گستره نسبتاً وسيعي از منطقه (حدود 41 درصد) به سطح مسكوني اختصاص يافته است. سطح اين كاربري در وضعيت موجود به انضمام شبكه معابر 3/839 هكتار است. سطح پهنه مسكوني پيشنهادي در منطقه 779 هكتار است.  مقايسه پهنه فعاليت و مختلط در پهنه­بندي پيشنهادي با سطح كاربري­هاي مربوط به كار و فعاليت در منطقه، نشانگر افزايش پهنه فعاليت و مختلط است(سطح كاربري­هاي كار و فعاليت به انضمام شبكه معابر مربوطه 7/497 هكتار است و سطح پهنه­هاي مختلط و فعاليت در پهنه­بندي پيشنهادي 524 هكتار است) (شهرداری منطقه 7، 1398). كاربري­هاي نظامي با توجه به راهبردهاي طرح جامع عمدتاً صرف پهنه­هاي سبز و باز و نيز اراضي ذخيره توسعه و نوسازي شهري شده است. سطح اين كاربري در وضع موجود به انضمام شبكه معابر اطراف 6/202 هكتار است كه در پهنه­بندي پيشنهادي پهنه حفاظت 237 هكتار افزايش يافته است.

 

 

شکل شماره 2-1-1-       کاربری های منطقه 7 (نامجومنش، 1399)

 

 

یافته ها

 

توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس

جنس	فراوانی	درصد
مرد	228	2/59
زن	157	8/40
جمع	385	100

 

با توجه به جدول فوق تعداد شرکت کنندگان مرد با 2/59 درصد از تعداد زنان با 8/40 درصد  بالاتر می‌باشد.

 

توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن به تفکیک جنس(درصد)

جنس	مرد	زن	کل
گروه سنی			فراوانی	درصد
30 – 25 سال	87	103	190	4/49
40 – 31 سال	106	47	153	7/39
50 – 41 سال	21	3	24	2/6
51 سال به بالا	14	4	18	7/4
جمع	228	157	385	100

 

با توجه به جدول فوق تعداد شرکت کنندگان به تفکیک جنسیت در رده سنی 25-30 بیشترین و 51 سال به بالا کمترین فراوانی را دارد.

 

جدول شماره 2-1-1-       توزیع پاسخگویان بر حسب نوع شغل به تفکیک جنس(درصد)

جنس	مرد	زن	کل
شغل			فراوانی	درصد
کارمند	66	59	125	5/32
کارگر	1	1	2	5/0
آزاد	52	6	58	1/15
بازنشسته	14	6	20	2/5
دانشجو	95	81	156	7/45
سایر	0	4	0	1
جمع	228	157	385	100

 

با توجه به جدول فوق شغل شرکت کنندگان به تفکیک جنسیت دانشجو با 7/45 درصد بیشترین و شغل کارگر 5/0 درصد کمترین فراوانی را دارد.

 

تحلیل شاخص های کیفی بر پایه مدل  SWOT  

 

ماتریس ارزیابی عوامل موثر در محیط داخلی(قوت ها و ضعف ها)

ردیف	عوامل موثر بر محیط داخلی(نقاط قوت)	وزن	درجه بندی	امتیاز وزنی
S1	وجود درختان سایه انداز	3/0	4	2/1
S2	روشنایی مناسب جهت امنیت	2/0	3	6/0
S3	زیبایی بصری	2/0	3	6/0
S4	وجود درختان مثمر	2/0	3	6/0
S5	مبلمان مناسب جهت استراحت	1/0	2	2/0
جمع کل امتیازات عوامل محیط داخلی(نقاط قوت)		1		2/3
ردیف	عوامل موثر بر محیط داخلی(نقاط ضعف)	وزن	درجه بندی	امتیاز وزنی
W1	نبود بناهای سنتی با معماری ایرانی اسلامی	3/0	5	5/1
W2	عدم انسجام سنگ فرش ها در بعضی نقاط	2/0	3	6/0
W3	نبود نهر آب	2/0	4	8/0
W4	ساختمان های فرسوده داخل پارک	1/0	3	3/0
W5	وجود چمن و گیاهان با نیاز آبی بالا	2/0	3	6/0
جمع کل امتیازات عوامل محیط داخلی(نقاظ ضعف)		1		8/3

 

مرحله دوم) ماتریس ارزیابی عوامل خارجی: که از طریق تهدیدات موجود و فرصت های ناشناخته توصیف می شود. در این پژوهش به هر یک از نقاط فرصت و تهدیدات عوامل خارجی در ردیف اول وزنی از صفر تا یک داده می شود. به طوری که حاصل جمع آن از یک بیشتر نباشد. در ردیف درجه بندی با توجه به اهمیت هر کدام از عوامل امتیازی از 1 تا5 داده می شود و ردیف آخر حاصل ضریب وزن و درجه بندی است.

 

جدول شماره 3-1-1-       ماتریس ارزیابی عوامل موثر در محیط خارجی(فرصت ها و تهدیدها)

ردیف	عوامل موثر بر محیط خارجی(فرصت ها)	وزن	درجه بندی	امتیاز وزنی
O1	ساخت مکان هایی جهت برگزاری نمایشگاه فصلی	3/0	4	2/1
O2	وجود کاربری های تجاری گسترده دراطراف بوستان	3/0	4	2/1
O3	ادغام مراکز تجاری، اجتماعی و فرهنگی	1/0	3	3/0
O4	بهسازی و نوسازی ساختمان ها و سنگ فرش ها	1/0	3	3/0
O5	ایجاد روشنایی بیشتر در قسمت های خلوت  پارک	2/0	3	6/0
جمع کل امتیازات عوامل محیط خارجی(فرصت ها)		1		6/3
ردیف	عوامل موثر بر محیط خارجی(تهدیدات)	وزن	درجه بندی	امتیاز وزنی
T1	پراکنش نامناسب درختان در کاهش امنیت	2/0	4	8/0
T2	کاهش امنیت پارک به علت وجود مکان هایی برای متخلفان	2/0	3	6/0
T3	عدم استفاده از مشارکت های مردم در جهت زیباسازی پارک	2/0	3	6/0
T4	مصرف بیش از حد آب	2/0	4	8/0
T5	تراکم بیش از حد جمعیتی و شلوغ شدن این منطقه	2/0	3	6/0
جمع کل امتیازات عوامل محیط خارجی(تهدیدات)		1		4/3

 

 

نتایج تحلیل مدل SWOT

 الف) پس از تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی مشخص شد که میانگین جمع کل امتیازات موزون عوامل داخلی(نقاط قوت 2/3 و نقاط ضعف8/3) می‌باشد که مجموعاً ده مورد را شامل می شدند.

ب) پس از تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل خارجی مشخص شد که میانگین جمع کل امتیازات موزون عوامل خارجی(فرصت ها 6/3 و تهدیدها 4/3) می‌باشد که مجموعاً ده مورد را شامل می شدند.

ج) در راستای ارائه استراتژی کلان بر اساس قاعده معمول چنانچه میانگین کل امتیازات تهدیدات و ضعف ها بیشتر از میانگین کل امتیازات فرصت ها و قوت ها باشد(WT=>SO)، استراتژی کلان، از نوع استراتژی بازنگری خواهد بود. نظر به اینکه میانگین کل امتیازات فرصت ها و قوت ها بر اساس تحلیل SWOT در این پژوهش کمتر از میانگین کل امتیازات تهدیدها و ضعف ها می‌باشد. در راستای ارائه چارچوب پیشنهادی بررسی و تحلیل فضاهای سبز و بوستان های منطقه7 شهرداری تهران با الهام از الگوی ایرانی اسلامی، اطلاعات پایه، شناسایی و تبیین موارد زیر ضروری می نماید:

 

جدول شماره 4-1-1-       راهبردهای چهارگانه SWOT

				محیط داخلی
نقاط قوت(S)			نقاط ضعف(W)
محیط خارجی	فرصت ها(O)			استراتژی تهاجمی(SO)			استراتژی بازنگری(WO)
تهدیدها(T)		استراتژی تنوع(ST) (حداکثر- حداقل)			استراتژی تدافعی(WT) (حداقل- حداقل)

 

 

جدول شماره 5-1-1-        استراتژی های تدوین شده بوستان های منطقه 7 شهرداری تهران بر اساس الگوی ایرانی اسلامی

تحلیل	فرصت ها •       ساخت مکان هایی جهت برگزاری نمایشگاه فصلی •       وجود کاربری های تجاری گسترده در اطراف پارک •       ادغام مراکز تجاری، فرهنگی و اجتماعی •       بهسازی و نوسازی ساختمان ها و سنگ فرش ها •       ایجاد روشنایی بیشتر در قسمت خلوت بوستان	تهدیدها   •       پراکنش نامناسب درختان در کاهش امنیت •       کاهش امنیت پارک به علت وجود مکان هایی برای متخلفان •       عدم استفاده از مشارکت های مردم در جهت زیباسازی پارک •       مصرف بیش از حد آب •       تراکم بیش از حد جمعیتی وشلوغی منطقه
قوت ها •       مبلمان مناسب جهت استراحت •       وجود درختان سایه انداز •       وجود درختان مثمر •       روشنایی مناسب جهت امنیت •       زیبایی بصری	راهبردهای رقابتی- تهاجمی   •       ایجاد فضای کسب و کار شهروندان در بوستان •       ایجاد حس نشاط و تندرستی •       بازسازی بوستان و بناهای آن با الگوی ایرانی اسلامی	راهبردهای تنوع •       استفاده از مشارکت ها و نظرخواهی مردمی در جهت زیباسازی بوستان ها •       رعایت تراکم کاشت درختان و درختچه ها جهت حفظ امنیت •       کاشت درختان و درختچه های مقاوم به کم آبی
ضعف ها •       عدم انسجام سنگ فرش ها در بعضی نقاط •       نبود نهر آب •       نبود بناهای سنتی با معماری ایرانی اسلامی •       ساختمان های فرسوده داخل پارک •       وجود چمن و گیاهان با نیاز آبی بالا	راهبردهای بازنگری   •       احداث کتابخانه، نمازخانه و رستوران هایی با بهره گیری از الگوی ایرانی اسلامی •       برگزاری کارگاه های مهارت آموزی شهروندان در جهت تولید گیاهان و ترویج الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز	راهبردهای تدافعی •       تغییر الگوی کشت در بوستان ها با حذف چمن و جایگزینی درختچه های مقام به اقلیم منطقه •       ایجاد نهر آب یا آبشار در بوستان ها به منظور زیباسازی و آبیاری گیاهان

 

پس از بررسی شاخص های کیفی به آزمون فرضیه اصلی خواهیم پرداخت. در ابتدا همبستگی میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری و رابطه آن با ارتقا و بهبود الگوی ایرانی اسلامی، سلامت شهروندان و اوضاع اقتصادی در منطقه سنجیده میشود و سپس برای کشف رابطه بین متغیرها از رگرسیون استفاده میگردد:

 

 

ماتریس همبستگی رضایت از مدیریت شهری و الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان، سنجش اقتصادی در فضای سبز وبوستان ها به تفکیک نواحی 

ردیف	متغیر	1	2	3	4	5
1	رضایت شهروندان از مدیریت شهری	1
2	الگوی  ایرانی- اسلامی در فضای سبز	**551/0	1
3	سلامت‌روان در فضای سبز	**397/0	**638/0	1
4	سنجش اقتصادی در فضای سبز	**515/0	**605/0	**418/0	1
5	بوستان به تفکیک نواحی	**555/0	**897/0	**615/0	**637/0	1

P<05/0* p<01/0**   N=385

 

همانگونه که نتایج جدول فوق نشان می‌دهد، ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت شهری و الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان، سنجش اقتصادی در فضای سبز و بوستان ها به تفکیک نواحی با اطمینان 99 درصد معنادار می‌باشد، لذا چنین استنباط می شود که بین رضایت از مدیریت شهری و الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان، سنجش اقتصادی در فضای سبز در سطح منطقه 7 در سطح 01/0 رابطه معناداری وجود دارد. این سطح از معناداری بیانگر این است که ارتقا اوضاع اقتصادی منطقه، بهبود سلامت‌روان شهروندان و اجرای الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز با عملکرد صحیح مدیریت شهری دارای رابطه مستقیم بوده که به تبع می تواند افزایش رضایتمندی شهروندان از مدیریت شهری را درپی داشته باشد.

 

 

 

نتایج تحلیل رگرسیون در خصوص رضایت از مدیریت شهری و الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان و سنجش اقتصادی در فضای سبز

جدول شماره 6-1-1-       خلاصه مدل

مدل	تخمین خطای استاندارد	R	R2	دوربین – واتسون
1	427/2	598/0	358/0	780/1

متغیر وابسته: رضایت شهروندان از مدیریت شهری

متغیر مستقل: سنجش اقتصادی در فضای سبز, سلامت‌روان در فضای سبز, الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 

   

شاخص های الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان، اقتصاد با روش همزمان⁹ وارد معادله شده و رابطه آن ها با رضایت از مدیریت شهری مورد بررسی قرار گرفته است. خلاصه مدل نشان داد  بین متغیرهای پیش بین و پیش بینی شونده 598/0 رابطه وجود دارد. مجذور  R  حاکی از آن است که 358/0 از تغییر پذیری در متغیر وابسته، توسط متغیرهای منظور شده، در این پژوهش می‌باشد. از آنجا که آماره های دوربین – واتسون در فاصله بین 5/2-5/1 قرار دارد، لذا فرض استقلال بین خطاها پذیرفته شده و می توان در این پژوهش از آزمون رگرسیون استفاده کرد.

 

جدول شماره 7-1-1-        تحلیل واریانس یک طرفه (Anova) شاخص های الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان و سنجش اقصادی در فضای سبز 

مدل	مجموع مجذورات	درجه آزادی	میانگین مجذورات	F	معناداری
رگرسیون	276/1252	3	425/417	851/70	b00/0
باقی مانده	695/2344	381	892/5
کل	971/3496	384

متغیر وابسته: رضایت شهروندان از مدیریت شهری

متغیر مستقل: سنجش اقصادی در فضای سبز, سلامت‌روان در فضای سبز, الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 

 

جدول فوق نشان می‌دهد که ارتباط بین تحلیل واریانس در رگرسیون در درجه آزادی 3 به 381 است.

 

 

 

جدول شماره 8-1-1-       ضرایب استاندارد شده و استاندارد نشده شاخص های الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان و سنجش اقصادی در فضای سبز 

سطح معنی داری	T	ضرایب استاندارد شده	ضرایب استاندارد نشده		متغیرها
		Beta	خطای معیار	B
00/0	134/4		583/0	412/2	ثابت
00/0	578/5	340/0	050/0	278/0	الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز
246/0	163/1	062/0	056/0	066/0	سلامت‌روان در فضای سبز
00/0	489/5	283/0	049/0	267/0	سنجش اقصادی در فضای سبز

متغیر وابسته: رضایت شهروندان از مدیریت شهری

 

بر اساس جدول فوق می توان معادله پیش بینی رگرسیون را بر اساس مقدار معیار نشده یا ضرایب استاندارد نشده به قرار زیر نوشت: الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز برابر با 278/0 و سنجش اقتصادی در فضای سبز برابر با 267/0رابطه معناداری با متغیر رضایت شهروندان از مدیریت شهری دارد. این سطح از معناداری بیانگر این است که پیش بینی می‌شود ارتقا اوضاع اقتصادی منطقه و اجرای الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز مستلزم عملکرد صحیح مدیریت شهری بوده که به تبع باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از مدیریت شهری می‌باشد اما در این بین سلامت‌روان شهروندان در این معادله معنادار نبوده یعنی پیش بینی اینکه عملکرد مدیریت شهری در بهبود سلامت‌روان شهروندان تاثیر گذار باشد محقق نگردیده است.

فرضیه فرعی اول: بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری با رویکرد ایرانی اسلامی و مدیریت شهری با یکدیگر ارتباط دارند.

 

جدول شماره 9-1-1-       ماتریس همبستگی شاخص های الگوی ایرانی اسلامی و رضایت از مدیریت شهری 

ردیف	متغیر	1	2	3	4	5	6	7
1	رضایت از مدیریت شهری	1
2	درختان سایه انداز	**534/0	1
3	درختان مثمر	**298/0	**355/0	1
4	زیبایی بصری	**508/0	**746/0	**321/0	1
5	نهرآب	**298/0	050/0-	**266/0	**188/0	1
6	بناهای سنتی با معماری‌ایرانی اسلامی	**293/0	071/0-	**264/0	**178/0	**963/0	1
7	الگوی ایرانی اسلامی‌درفضای سبز	**551/0	**499/0	**611/0	**634/0	**796/0	**787/0	1

P<05/0* p<01/0** N=385

 

 

        مطابق جدول فوق، ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت شهری با درختان سایه انداز 534/0، درختان مثمر 298/0، زیبایی بصری 508/0، نهر آب 298/0، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی 293/0 بوده و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 551/0 می‌باشد که نشان از ارتباط یک سویه و شدت تاثیر این الگو در افزایش رضایت شهروندان از مدیریت شهری دارد. بنابراین الگوی ایرانی اسلامی و رضایت از مدیریت شهری با 99 درصد اطمینان معنادار شد، لذا چنین استنباط می شود که بین الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز و رضایت از مدیریت شهری در سطح 01/0 رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

فرضیه فرعی دوم: بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری در جهت افزایش سلامت‌روان شهروندان تاثیرگذار است.

 

 

ماتریس همبستگی شاخص های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز و سلامت‌روان شهروندان 

ردیف	متغیر	1	2	3	4	5	6	7
1	سلامت‌روان در فضای سبز	1
2	درختان سایه انداز	**355/0	1
3	درختان مثمر	**356/0	**355/0	1
4	زیبایی بصری	**427/0	**746/0	**321/0	1
5	نهرآب	**485/	050/0-	**266/0	**188/0	1
6	بناهای سنتی با معماری‌ایرانی اسلامی	**505/0	071/0-	**264/0	**178/0	**963/0	1
7	الگوی ایرانی اسلامی‌درفضای سبز	**638/0	**499/0	**611/0	**634/0	**796/0	**787/0	1

 

 

 

 

 

1p<01/0**   N=385

مطابق جدول فوق، ضریب همبستگی بدست آمده سلامت‌روان در فضای سبز با درختان سایه انداز 355/0، درختان مثمر 356/0، زیبایی بصری 427/0، نهر آب 485/0، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی 505/0 بوده و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 638/0 می‌باشد که نشان از ارتباط یک سویه و شدت تاثیر این الگو در افزایش سلامت‌روان شهروندان دارد. بنابراین الگوی ایرانی اسلامی و سلامت‌روان در فضای سبز با 99 درصد اطمینان معنادار شد.

نتایج تحلیل رگرسیون در خصوص شاخص‌های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز با سلامت‌روان شهروندان

        خلاصه مدل

مدل	تخمین خطای استاندارد	R	R2	دوربین – واتسون
1	184/2	649/0	421/0	171/2

       متغیر وابسته: سلامت‌روان شهروندان در فضای سبز

 

شاخص های الگوی ایرانی اسلامی با روش همزمان وارد معادله شده و رابطه آن با سلامت‌روان در فضای سبز مورد بررسی قرار گرفته است. خلاصه مدل نشان داد بین متغیرهای پیش بین و پیش بینی شونده 649/0 تاثیر وجود دارد. مجذور R حاکی از آن است که 421/0 از تغییر پذیری در متغیر وابسته، توسط متغیرهای منظور شده، در این پژوهش می‌باشد. از آنجا که آماره های دوربین–واتسون در فاصله بین 5/2-5/1 قرار دارد، لذا فرض استقلال بین خطاها پذیرفته شده و می توان در این پژوهش از آزمون رگرسیون استفاده کرد.

 

 

جدول  تحلیل واریانس یک طرفه(Anova) شاخص های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز

مدل	مجموع مجذورات	درجه آزادی	میانگین مجذورات	F	معناداری
رگرسیون	095/1318	5	619/263	218/55	b00/0
باقی مانده	396/1809	379	77/4
کل	491/3127	384

متغیر وابسته: سلامت‌روان در فضای سبز

متغیر مستقل: الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز, درختان سایه انداز, درختان مثمر , زیبایی بصری,  بناهای سنتی با معماری ایرانی اسلامی

 

جدول فوق نشان می‌دهد که ارتباط بین تحلیل واریانس در رگرسیون در درجه آزادی 5 به 379 است.

 

 

 ضرایب استاندارد شده و استاندارد نشده شاخص های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز

سطح معنی داری	T	ضرایب استاندارد شده	ضرایب استاندارد نشده		مدل
		Beta	خطای معیار	B
00/0	208/12		529/0	455/6	ثابت
006/0	151/2	386/0	344/0	944/0	درختان سایه انداز
004/0	087/2	357/0	335/0	919/0	درختان مثمر
011/0	568/2	723/0	611/0	570/1	زیبایی بصری
024/0	453/2	587/0	512/0	232/1	نهر آب
012/0	367/2	495/0	402/0	102/1	بناهای سنتی با معماری‌ایرانی اسلامی
03/0	325/2	509/0	302/0	153/1	الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز

       متغیر وابسته: سلامت‌روان شهروندان در فضای سبز

 

بر اساس جدول فوق می توان معادله پیش بینی رگرسیون را بر اساس مقدار معیار نشده یا ضرایب استاندارد نشده به قرار زیر نوشت:

درختان سایه انداز   944/0، درختان مثمر 919/0، زیبایی بصری 570/1، نهر آب 232/1، بناهای ایرانی اسلامی 102/1 و الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 153/1  که نشان می دهد زیبایی بصری با بتای 723/0 و پس از آن نهرآب با بتای 587/0  بالاترین تأثیر را بر سلامت‌روان شهروندان در فضای سبز داشته و درختان مثمر با بتای 357/0 کمترین اثرگذاری را بر سلامت‌روان شهروندان دارد.

 

فرضیه فرعی سوم: بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری با رویکرد ایرانی اسلامی در اقتصاد تاثیرگذار است.

 

ماتریس همبستگی شاخص های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز و سنجش اقتصادی 

ردیف	متغیر	1	2	3	4	5	6	7
1	سنجش اقصادی در فضای سبز	1
2	درختان سایه انداز	**510/0	1
3	درختان مثمر	**324/0	**355/0	1
4	زیبایی بصری	**484/0	**746/0	**321/0	1
5	نهرآب	**373/	050/0-	**266/0	**188/0	1
6	بناهای سنتی با معماری‌ایرانی اسلامی	**384/0	071/0-	**264/0	**178/0	**963/0	1
7	الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز	**605/0	**499/0	**611/0	**634/0	**796/0	**787/0	1

 

 

 

 

 

 

1p<01/0**   N=385

مطابق جدول فوق، ضریب همبستگی بدست آمده سنجش اقتصادی در فضای سبز با درختان سایه انداز 510/0، درختان مثمر 324/0، زیبایی بصری 48/0، نهر آب 373/0، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی 384/0 بوده و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 605/0 می‌باشد که نشان از ارتباط یک سویه و شدت تاثیر این الگو در افزایش شاخص اقتصادی دارد. بنابراین الگوی ایرانی اسلامی و سنجش اقتصادی در فضای سبز با 99 درصد اطمینان معنادار شد.

 

نتایج تحلیل رگرسیون در خصوص شاخص‌های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز با سنجش اقتصادی در فضای سبز

جدول شماره 10-1-1-       خلاصه مدل

مدل	تخمین خطای استاندارد	R	R2	دوربین – واتسون
1	410/2	439/0	663/0	854/1

متغیر وابسته: سنجش اقصادی در فضای سبز

 

شاخص های الگوی ایرانی اسلامی با روش همزمان وارد معادله شده و رابطه آن با سنجش اقتصادی در فضای سبز مورد بررسی قرار گرفته است. خلاصه مدل نشان داد بین متغیرهای پیش بین و پیش بینی شونده 663/0 تاثیر وجود دارد. مجذور R حاکی از آن است که 439/0 از تغییر پذیری در متغیر وابسته، توسط متغیرهای منظور شده، در این پژوهش می‌باشد. از آنجا که آماره های دوربین – واتسون در فاصله بین 5/2-5/1 قرار دارد، لذا فرض استقلال بین خطاها پذیرفته شده و می توان در این پژوهش از آزمون رگرسیون استفاده کرد.

 

 

 

جدول شماره 11-1-1-        تحلیل واریانس یک طرفه(Anova) شاخص های باز آفرینی فضای سبز ایرانی- اسلامی

مدل	مجموع مجذورات	درجه آزادی	میانگین مجذورات	F	معناداری
رگرسیون	082/17525	5	016/345	371/59	b00/0
باقی مانده	461/2202	379	811/5
کل	543/3927	384

متغیر وابسته: سنجش اقصادی در فضای سبز

متغیر مستقل: الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز, درختان سایه انداز, درختان مثمر , زیبایی بصری, بناهای ایرانی اسلامی

جدول فوق نشان می‌دهد که ارتباط بین تحلیل واریانس در رگرسیون در درجه آزادی 5 به 379 است.

 

ضرایب استاندارد شده و استاندارد نشده شاخص های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 

سطح معنی داری	T	ضرایب استاندارد شده	ضرایب استاندارد نشده		مدل
		Beta	خطای معیار	B
000/0	344/7		538/0	284/4	ثابت
000/0	345/4	602/0	379/0	648/1	درختان سایه انداز
042/0	319/2	509/0	370/0	220/1	درختان مثمر
032/0	149/2	595/0	674/0	449/1	زیبایی بصری
016/0	471/2	541/0	496/0	312/1	نهرآب
021/0	671/2	599/0	444/0	523/1	بناهای سنتی با معماری ایرانی اسلامی
022/0	791/2	569/0	334/0	430/1	الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز

متغیر وابسته: سنجش اقصادی در فضای سبز

 

بر اساس جدول فوق می توان معادله پیش بینی رگرسیون را بر اساس ضرایب استاندارد نشده به قرار زیر نوشت:

درختان سایه انداز   648/1، درختان مثمر 220/1، زیبایی بصری 523/1،  نهرآب 312/1 و بناهای سنتی با معماری ایرانی اسلامی 449/1 و مقیاس کلی الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز 430/1 که نشان می دهد درختان سایه انداز با بتای 602/0 و پس از آن بناهای سنتی با معماری ایرانی اسلامی با بتای 599/0  بالاترین تأثیر و درختان مثمر با بتای 509/0 کمترین اثرگذاری را بر سنجش اقصادی دارد.

 

بحث و نتیجه گیری

 

بررسی فرضیه ها

یافته های پژوهش بر اساس اطاعات جمعیت شناختی نشان داد که از 385 نفر شهروندان پاسخگو به پرسشنامه ها تعداد 228 مرد با 2/59 درصد و  157 زن با 8/40 درصد که بیشترین رده سنی را افراد  25-30 سال و کمترین رده سنی را افراد بالای 51 سال شامل شدند؛ همچنین بیشترین نفرات پاسخگو را دانشجویان با 7/45 درصد و کمترین را قشر کارگران با  5/0 درصد تشکیل دادند که سطح تحصیلات فوق دیپلم و لیسانس با 5/73 درصد و و فوق لیسانس و دکترا با 1 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را داشت. همچنین بر اساس یافته ها در میزان استفاده از بوستان‌ها و فضاهای سبز منطقه 7  "مراجعه هر چندماه یکبار"  با 5/33 درصد بیشترین و "حضور بیش از سه بار در ماه"  با 1/17 درصد کمترین فروانی را به خود اختصاص داد. بر اساس نتایج پرسشنامه، بوستان شهید منفرد نیاکی (ناحیه 4) با "بیش از سه بار مراجعه" بیشترین حضور شهروندان را به خود اختصاص داده است.

 

 

فرضیه اصلی: مدیریت شهری در بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری با رویکرد ایرانی اسلامی نقش موثری دارد.

بر اساس نتایج یافته ها در تحلیل سوات که از نظرات مدیران  و کارشناسان خبره در مدیریت شهری و فضای سبز استفاده شده بود مشخص شد که فضای سبز منطقه 7 شهرداری تهران علاوه بر محدودیت و کمبود سرانه دارای نقات قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهایی می‌باشد. از این رو پس از تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل، مشخص شد میانگین کل امتیازات فرصت ها و قوت ها (SO) کمتر از میانگین کل امتیازات تهدیدها و ضعف ها (WT) است، سپس استراتژی هایی در این راستا ارائه شد که بر این اساس در استراتژی رقابتی – تهاجمی(SO) با هدف بهره گیری از قوت ها و حداکثر استفاده از فرصت ها به 1-ایجاد فضای کسب و کار شهروندان در بوستان، 2-ایجاد حس نشاط و تندرستی 3- بازسازی بوستان و بناهای آن با الگوی ایرانی اسلامی و در استراتژی تنوع(ST) با هدف بهره گیری از قوت های درونی برای مقابله و رفع تهدیدات خارجی 1- استفاده از مشارکت ها و نظرخواهی مردمی در جهت زیباسازی بوستان ها، 2-رعایت تراکم کاشت درختان و درختچه ها جهت حفظ امنیت، 3-کاشت درختان و درختچه های مقاوم به کم آبی و در استراتژی بازنگری(WO) با هدف غلبه بر ضعف های درونی و  بهترین استفاده از فرصت های بیرونی 1- احداث کتابخانه، نمازخانه و رستوران هایی با بهره گیری از الگوی ایرانی اسلامی، 2- برگزاری کارگاه های مهارت آموزی شهروندان در جهت تولید گیاهان و ترویج الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز و در استراتژی های تدافعی(WT) با هدف مقابله با بحران های درونی و بیرونی 1-تغییر الگلوی کشت در بوستان ها با حذف چمن و جایگزینی درختچه های مقام به اقلیم منطقه 2-ایجاد نهر آب یا آبشار در بوستان ها به منظور زیباسازی و آبیاری گیاهان پیشنهاد گردید. همچنین بر اساس تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها یافته ها نشان دادند ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت شهری با الگوی ایرانی اسلامی، سلامت‌روان و سنجش اقتصادی در فضای سبز سطح منطقه 7 در سطح 01/0 و با اطمینان 99 درصد معنادار بوده و بیانگر این است که ارتقا اوضاع اقتصادی منطقه، بهبود سلامت‌روان شهروندان و اجرای الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز با عملکرد صحیح مدیریت شهری دارای رابطه مستقیم بوده که به تبع می تواند افزایش رضایتمندی شهروندان از مدیریت شهری را درپی داشته باشد. پس از آن در تحلیل رگرسیون یافته ها نشان داد می توان پیش بینی کرد که ارتقا اوضاع اقتصادی منطقه و اجرای الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز مستلزم عملکرد صحیح مدیریت شهری بوده که به تبع باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از مدیریت شهری می‌باشد اما در این بین سلامت‌روان شهروندان در این معادله معنادار نشد و پیش بینی اینکه عملکرد مدیریت شهری در بهبود سلامت‌روان شهروندان تاثیر گذار باشد محقق نگردیده است. با توجه به یافته ها فرضیه تایید شد.

 

فرضیه فرعی اول: بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری با رویکرد ایرانی اسلامی و مدیریت شهری با یکدیگر ارتباط دارند.

یافته ها نشان داد ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت شهری با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب ، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد معنادار شد که نشان دهنده رابطه بین این شاخص ها می‌باشد. با توجه به یافته ها فرضیه تایید شد. یافته های پژوهش حاضر با یافته های پژوهش فاطمی (1394)، که عنوان نمود مطلوبیت فضایی در بوستانهای شهری دیده نمی‌شود. دلایل متعددی مانند الگوبرداری و غرب‌زدگی سبب خلق بوستانهای شهری شده‌اند که نه تنها شکل ظاهری آنها ارتباطی با گذشته این مرز و بوم ندارد بلکه اصول اولیه ارتباط بین انسان و طبیعت در فرهنگ ‌ایرانی نیز در آنها نادیده گرفته شده است. در طراحی بوستانهای شهری می‌تواند معیارهای ارزشی ایرانی موجود در معماری منظر ایران مانند وحدت، سادگی، تنوع، نظم، امنیت، مقیاس انسانی و پرهیز از بیهودگی را از طریق شاخص‌های کالبدی همچون هندسه، محور، کوشک یا نظرگاه منتقل نماید، همسو است. همچنین با یافته های هاتفی شجاع(1394)، که عنوان نمود آب و گیاهان دو عنصر اصلی باغ ایرانی محسوب می شوند که  آب درباغ ایرانی ساخته ایست که علاوه بر نیازهای جسمی نیازهای روحی را پاسخ میدهد و گیاهان در باغ ایرانی گذشته از جنس و گونه، از نظر محل قرار گیری، طرح کاشت، زیبایی و سودمندی بسیار قابل ملاحظه هستند و حتی در حفاظت باغ در مقابل عوامل طبیعی مخرب نقش مهمی را ایفا می کند. گیاهان در باغ های ایرانی با اهداف متفاوتی از جمله سایه اندازی، محصول دهی و تزیین باغ به کار می روند. همچنین یافته‌ها با مطالعات نظری مرتبط با مدیریت شهری همسو می‌باشد، چنانچه کارگر(1385) در کتاب امنیت شهری اذعان نمود پارادایم جدید مدیریت شهری دارای دو دستور کار است: پروژه توسعه شهری و پروژه مشارکت شهری که در عین حال ابزارهای کلیدی نظام مدیریت شهری هستند. افزایش کیفیت معیارهای عملکردی مدیریت شهری در حوزه مدیریت زمین شهری، زیرساخت های شهری، امور مالی شهرداری ها و کاهش فقر شهری و تشویق مردم به مشارکت در امور شهری تاکید شده است. همچنین شفیعی (1389) بیان نمود که مدیریت شهری یک نهاد مدیریت فراگیر و درگیر با موضوعات و پدیده های متنوع شهر و شهرنشینی(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی) است که طبیعتاً از شرایط عمومی محیط اجتماعی خود تاثیر می پذیرد.  افزون براین یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مدیریت شهری در اجرا و یا باز آفرینی فضاهای سبزشهری با الگوی ایرانی اسلامی به نحو مطلوب عمل نکرده و نارضایتی شهروندان از عملکرد مدیریت شهری (شهرداری ها) و سطح پایین مشارکت شهروندی در امور شهری را در پی داشته است.

 

فرضیه فرعی دوم: بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری در جهت افزایش سلامت‌روان شهروندان تاثیرگذار است.

بر اساس یافته ها ضریب همبستگی بدست آمده سلامت‌روان در فضای سبز با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد اطمینان معنادار شد، لذا چنین استنباط می شود که بین الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز و سلامت‌روان شهروندان رابطه معناداری وجود دارد. از بین مولفه های الگوی ایرانی‌اسلامی در فضای سبز بیش‌ترین شدت رابطه با سلامت‌روان مختص به بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی‌اسلامی و نهرآب و از بین مولفه های الگوی ایرانی اسلامی بیشترین شدت رابطه را زیبایی بصری با سایر مولفه ها داشته است. پس از آن در تحلیل رگرسیون یافته ها نشان داد اجرای الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز، سلامت‌روان شهروندان را پیش بینی می کند، همچنین از بین شاخص های الگوی ایرانی اسلامی، شاخص زیبایی بصری و پس از آن نهرآب بالاترین تأثیر و درختان مثمر کمترین اثرگذاری را بر سلامت‌روان شهروندان دارد. با توجه به یافته ها فرضیه تایید شد. یافته های پژوهش حاضر با یافته های مرتضوی یزدی(1400) که عنوان نمود اهمیت بوستان های شهری بعنوان فضای تعاملات اجتماعی و توصیه اسلام به زندگی اجتماعی است و نوروز ( 1392) که اذعان نمود فضای سبز شهری بستر تقویت ارتباطات اجتماعی در جهت برقراری حس تعاملات اجتماعی در فضای عمومی، تلطیف عوامل مشترک جمعی، ارتقائ کمی و کیفی فضاهای سبز تاریخی شهری و افزایش حساسیت‌های روحی و عاطفی انسان است، همسو می‌باشد. همچنین یافته ها با مطالعات نظری مرتبط با سلامت‌روان در فضای سبز همسو می‌باشد. چنانچه پژواک (1394) اذعان نموده که منظرو فضاهای سبز تاریخی شهری تاثیر بسیاری بر روی سلامت جسم و روان انسان دارد. امروزه در رویارویی با تهدیدهای رو به رشد و فزاینده محیط و منظر، بنا به دلایل اقتصادی و اخلاقی، حفاظت از آن مورد توجه می‌باشد و قرار گرفتن در طبیعت، تاثیرات مثبتی بر روی فعالیتهای فیزیکی، روحی و روانی انسان دارد. همچنین اکبری (1398) بیان نمود که فضاهای طبیعی و سبز باعث حفاظت انسانها از محرک های استرس زای محیطی شده و فضایی به منظور بازپروری روانی و احساسی در مقابل اثرات محیط شهری را برای افراد فراهم میکند.

 افزون براین یافته ها  نشان می دهد مولفه های الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز مانند نهر آب به عنوان نمادی از بهشت برین و همچنین بناهای سنتی با معماری ایرانی اسلامی به عبارتی تلفیقی از فضای سرپوشیده و باز با آجرکاریها و کاشی کاریها به عنوان مکانی در بوستان ها جهت استراحت و آرامش شهروندان و همچنین درختانی با قامتی بلند و چتری بزرگ با ایجاد سایه اندازی و زیبایی بصری تاثیرات مطلوبی بر تلطیف روح و سلامت‌روان خواهند داشت. علاوه بر تاثیر متقابل طبیعت و محیط های شهری امروزی در بحث اثرات روانی، می توان فضاهای سبز تاریخی شهری را به عنوان عاملی برای فاصله گرفتن از محرکهای استرس‌زای ناشی از سبک زندگی دانست و براین باور بود که وجود فضای سبز شهری با رویکرد ایرانی اسلامی در نزدیکی فضاها ی سکونت منجر به بهبود عمومی وضع روانی ساکنان آن منطقه شده، و به طور خاص فشار های روانی، استرس و خستگی ذهنی را در ساکنان منطقه ی دارای فضای سبز کاهش می دهد و حس نشاط، تندرستی، آرامش، امنیت را به شهروندان القا نموده و تعاملات اجتماعی را افزایش می دهد.

2-1-       نتیجه گیری و بحث

با افزایش جمعیت شهرنشین، صنعتی شدن شهرها، تغییر کاربری ها، عدم توجه کافی به بافتهای فرسوده، تغییر در الگوی کار و زندگی و عدم وجود آرامش فکری و روحی انسان در زندگی مدرن، مشکلات اقتصادی و ناهنجاری های اجتماعی نیاز به تفریح و فراغت در میان شهرنشینان افزایش یافته و به یکی از مهم‌ترین نیاز آنها تبدیل شده است که بوستان ها و فضاهای سبز تاریخی شهری از مهمترین تامین کننده های این نیازهای شهروندان می باشند. اگر با دیدی باز و عمیق تر به درختان وفضای سبزتاریخی شهری نگریسته شود، مشخص میشود بسیاری از فواید درختان بصورت غیر مادی است که اگر به ارزش تبدیل شوند سرمایه هنگفتی را برای آن شهر و کشور ذخیره خواهند کرد. بر اساس نتایج پرسشنامه مشخص شد که سرانه فضای سبز منطقه 7 تهران بسیار پایین تر از حد استاندارد بوده و الگوی ایرانی اسلامی نیز تاکنون در این منطقه اجرا نشده است که این مهم نارضایتی شهروندان از عملکرد مدیریت شهری را به خصوص در نواحی یک و دو درپی داشته است. این تاثیرگذاری به قدری بوده که هم در بعد اقتصادی و هم در سلامت‌روان فاصله زیادی در نمرات حاصل از پرسشنامه بین نواحی پنج گانه این منطقه به چشم میخورد، البته ناحیه 4 که نمرات بالاتری نسبت به سایر نواحی دارد نیز از رضایت کافی شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در طراحی و بازآفرینی بوستان هایی با الگوی ایرانی اسلامی برخوردار نبوده است. جایگاه مدیریت شهری امری بسیار ظریف، مهم و حیاتی است که لازمه حفظ و توسعه فضای سبز شهری، داشتن برنامه ها و خط مشی های صحیح است. جلوگیری از موازی کاری، ارائه خدمات مطلوب به شهروندان، استفاده از مشارکت شهروندان و گام نهادن در مسیر توسعه و بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری با رویکرد ایرانی اسلامی می تواند از اهداف مدیریت شهری در این حوزه باشد. متاسفانه شناخت ناکافی اقلام گیاهی، نبود دستوالعمل های مرتبط، عدم آشنایی مدیران شهری با رویکرد ایرانی اسلامی در فضاهای سبزشهری باعث شده تا بوستان ها به عنوان فضای سبز صرف شناخته شوند و نتوان از حداقل ظرفیت های این بوستان ها بهره کافی برد. در حالیکه برخلاف دید همگان، فضای سبز در شهرها نماینده یک سرمایه گذاری ملی کوچک با منفعت کلان برای مدیریت شهری و شهروندان آن منطقه می‌باشد. تا آنجاییکه فضای سبز با کیفیت بالا (بوستان هایی با الگوی ایرانی اسلامی و در دسترس عموم) به عنوان یک اهرم مثبت اقتصادی در رقابت برای جذب سرمایه محسوب میشود. پيشنهاد مي شود تا با مطالعه و پژوهش در حوزه فضای سبز و مدیریت شهری به نقش و جایگاه مدیریت شهری  در حوزه خدمات شهری پرداخته و راهکارهایی در جهت افزایش ضریب امنیت در بوستان های  منطقه 7، افزایش شاخص‌های سلامت روان در بافت های فرسوده  منطقه 7 با بهره گیری از معماری ایرانی اسلامی،نقش فضاهای سبز تاریخی شهری در تعدیل جزایر گرمایی در منطقه 7، نقش بوستان و باغ ایرانی اسلامی در قیمت گذاری املاک منطقه 7، نقش مدیریت شهری  و معماری ایرانی اسلامی  در کاهش ناهنجاریهای خیابان مدنی و محله نظام آباد، ارائه الگوی ایرانی اسلامی در اجرای بام های سبز در مناطق متراکم همانند منطقه 7، نقش بوستان های با الگوی ایرانی اسلامی در کاهش مصرف انرژی ها ،  نقش مدیریت شهری در مصرف بهینه آب در بوستان ها وفضاهای سبز تاریخی شهری و مطالعاتی از این دست ارائه دهند.

 

 

منابع

 

1.       ابراهیم زاده، حسین،  نامی، بابک، حمدی، سجاد، 1392،  تحليلي بر عملكرد مديريت شهري با تاكيد بر فضاي سبز شهري و كاركردهاي فضايي مكاني آن، مورد: شهر ايذه،  ، اولين كنفرانس معماري و فضاهاي شهري پايدار، تهران

2.       بهاالدین، بهاره و همکاران، 1391،  بررسی جایگاه هویت اسلامی-ایرانی در معماری ایران ، مشهد: سلسله مقالات همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی، صص 3

3.       جوادی آملی، عبدلله، 1398، سلام و محیط زیست، انتشارات اسرا، تهران

4.       جوادی، اردشیر، 1382، مدیریت شهری در ایران،  ماهنامه شهرداری، شماره 47،  

5.       حیدری، زهرا، 1392،  سنجش عملکرد مدیریت شهری با تاکید بر شاخص های حکمروایی خوب شهری نمونه موردی: شهر یزد،  پایانامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، یزد،  

6.       دوبران، اسماعیل، 1391،  ارائه الگوی مدیریت یکپارچه شهری در ساماندهی محلات اسکان غیررسمی با تاکید بر شهرهای میانی ایران، شهرهای زنجان و همدان،  ، پایانامه مقطع دکترای تخصصی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران،  

7.       زارعی، احسان،  حسینی، فاطمه، 1393،  بررسی عملکرد مدیریت شهری در بعد فضای سبز با رویکرد توسعه پایدار، مورد منطقه ثامن مشهد، کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار ،  موسسه بین المللی مطالعات معماری و شهرسازی مهراز شهر

8.       زنگی آبادی، علی،  غلامی، یونس، موسوی، سید علی، 1390، بررسی رویکرد بازآفرینی شهری با استفاده از مدل سوات،  مطالعه موردی بافت مرکزی شهر مشهد، فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، شماره 30 ص 57

9.       زیویار، پروانه، 1393، برنامه ریزی و مدیریت نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره)، تهران

10.       شفیعی، حسن، 1398، مدیریت در سطح محلی و توسعه پایدار،  فصلنامه مدیریت شهری شماره 44

11.       عبدالملکی، انیس، 1393،  بررسی نقش شهرداری ها در مدیریت شهری ایران و جهان ،  اولین کنگره تخصصی مدیریت شهری و شوراهای شهر، تهران

12.       قرآن کریم، 1387، ترجمه مهدی الهی قمشه ای، قم: نشر دفتر تبلیغات 

13.       کارگر، بهمن، 1385، امنیت شهری (ارزیابی کارایی خدمات انتظامی امنیتی در نظام مدیریت شهری)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران

14.       لطیفی، رضا،  صوری، امیر، 1392،  ارزیابی عملکرد مدیریت شهری بر پایه ی سنجش میزان رضایت شهروندان، نمونه موردی: منطقه 10 شهر اصفهان،  ،  اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار ،  انجمن محیط زیست کومش، اصفهان 

15.       مجیدی، نسیم، شاوندی، مینا، شمس، مریم، 1392،  تحلیلی بر عملکرد مدیریت شهری شهر مهاباد از منظر مشارکت و رضایتمندی شهروندی ،  دوفصلنامه پژوهش های بوم شناسی شهری شماره 8

16.       شفیعی،محمدرضا 1398، اثرات گیاهان و فضای سبز در سلامت محیط زیست شهری، بررسی تجارب بازآفرینی شهری-ابولقاسم عظیمی-دومین همایش ملی بررسی تجارب بازآفرینی شهری در ایران

17.       مشکینی، ابوالفضل، لطفی، صدیقه، احدی، فرزانه، 1393،  تحلیل عملکرد مدیریت شهری در عدم تعادل فضایی میان نواحی شهری،  مطالعه موردی شهر قائمشهر،  ، برنامه ریز ی و آمایش فضا، شماره 2، تهران

18.       مصلحی،1395،بررسی لرزش اقتصادی-اقلیمی فضای سبز شهری

 

19.       Chiesure،  Ana ,، 2004،   The role of urban park for the sustainable city،  Journal of urban planning،  No،  68, pp: 129138،  

20.       Davey, K،  Batley, R،  Devas, N،  , Norris, M،  & Pasteur, D، 2010، , urban management: The challenge of growth،  Aldershot, Avebury

21.       Davey, K،  Batley, R،  Devas, N،  , Norris, M،  & Pasteur, D، 2010، , urban

22.       Sullivan, W،  C،  , Kuo, F،  E،  and Depooter, S،  F,، 2012،   The critical role of park in urban and metropolitan in frastructure،  National recreation and park association

23.       Germman chiariParker, S,، 2013،  Urban Theory &Urban Experience, routledge

24.       Parker, S,، 2013، , Urban Theory &Urban Experience, routledge

25.       Richardson Rapoport, A,، 2008،  Human Aspects of Urban Form: Towards a Man- =

26.       Van Dijk, Meine Pieter، 2014، , urban management and institutional change: An integrated Approach to achieving ecological cities, Contribution to an International seminar Sustainable urbanization in Libya Tripoli, Hotel Bob Africa, 30 June and July

27.       Yin, H،  & J،  Xu,، 2014، , Measuring the Accessibility of Parks: A Case Study inShanghai, China , Sixth International Conference on Fuzzy Systems and Schimmel, Annemarie, the Empire of Great Mughals: History, Art and Culyure, reaction books, 1994

28.       Yuen, B، 2005، , Searching for place identity Singapore’’, Habitat International 29, P: 197-214

 

 

 

 

 

2

 

---

[1]  Chiesure. Ana

[2]  Kaplan & kaplan

[3]  Germman chiari

[4]  Yin & Xu

[5]  Regeneration

[6]  Sullivan, W.C., Kuo, F.E. and Depooter, S.F

[7]  Richardson

[8]  Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats

[9]  Enter method

---