بررسی کیفیت آب رودخانه شاوور با استفاده از شاخص‌های کیفی آب (مطالعه موردی: روستای حمزه تا سد شاوور)

محورهای موضوعی : آلودگی محیط زیست (آب و فاضلاب)

محمد ویسی ¹ , مریم محمدی روزبهانی ² , نرگس ظهرابی ³

1 - کارشناس ارشد، گروه آلودگی‌های محیط‌زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار، گروه آلودگی‌های محیط‌زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران_ *(مسوول مکاتبات).
3 - استادیار، گروه علوم آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/11/16 تاریخ پذیرش : 1396/02/16 تاریخ انتشار : 1400/05/01

کلید واژه: شاخص‌های کیفی آب, BCWQI, رودخانه شاوور, IRWQI, NSFWQI,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: رودخانه ها جزء کوچکی از آب های جاری جهان و یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون از جمله کشاورزی، شرب و صنعت مطرح می باشند. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت کیفی بخشی از آب رودخانه شاوور واقع در استان‌خوزستان با استفاده از شاخص‌های کیفی آب 4(NSFWQI) ،5(IRWQI) و (BCWQI)6 در بازه مورد مطالعه روستای حمزه تا سد شاوور انجام یافت.روش بررسی: نمونه برداری از 5 ایستگاه منتخب در طول مسیر رودخانه طی شش دوره فصول زمستان سال 94و بهار سال 95 انجام یافت و پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه مقادیر پارامترهای کیفی برای محاسبه شاخص های کیفیت آب شامل:BOD5،COD، اکسیژن محلول، نیترات و سایر پارامترهای کیفی با روش های استاندارد تعیین شدند.یافته ها: مطابق نتایج محاسبه شاخص (NSFWQI)‌ برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره‌های نمونه‌برداری بین مقادیر 40-36 قراردارد و بیان‌گر کیفیت بد آب می باشند. همچنین نتایج محاسبه شاخص (IRWQI) برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره‌های نمونه‌برداری بین مقادیر 46-43 قرار و بیان‌گر کیفیت نسبتاً بد آب می باشند. برای شاخص (BCWQI) برای تمام ایستگاه‌ها در طول دوره نمونه‌برداری بین مقادیر 39-27 قرار و بیان‌گر کیفیت مناسب برای مصارف کشاورزی می باشد.بحث و نتیجه‌گیری: کیفیت آب رودخانه در تمامی دوره‌های نمونه‌برداری در سطح کیفی پایینی قرار داشته که استفاده از آب آن را تنها برای مصارف کشاورزی مناسب است، همچنین ورود زه‌آب‌های مزارع کشاورزی حاوی کودهای شیمیایی، فاضلاب‌های خانگی از عمده دلایل کاهش کیفیت آب این رودخانه می باشد. در تعیین کیفیت آب رودخانه، شاخص (IRWQI) بهتر از شاخص‌های دیگر در ایران می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Rivers are a small part of the world's running water and one of the main sources of water supply for various uses, including agriculture, drinking and industry. In this study, in order to investigate the quality status of part of the water of Shavar River located in Khuzestan province using water quality indicators 4 (NSFWQI), 5 (IRWQI) and (BCWQI) 6 in the study period from Hamzeh village to Shavar dam.Material and Methodology: Sampling of 5 selected stations along the river route was performed during six periods of winter of 1994 and spring of 1995 and after transferring the samples to the laboratory, the values ​​of quality parameters to calculate water quality indicators including: BOD5, COD, dissolved oxygen, nitrate and other qualitative parameters were determined by standard methods.Findings: According to the NSFWQI calculation results, for all stations during the sampling periods are between 40-36 and indicate poor water quality. Also, the index calculation results (IRWQI) for all stations during the sampling periods are between the values ​​of 46-43 and indicate relatively poor water quality. For the index (BCWQI) for all stations during the sampling period is between the values ​​of 27-39 and indicates the appropriate quality for agricultural use.Discussion and Conclusion: River water quality in all sampling periods is at a low quality level that water use is only suitable for agricultural purposes. Also, the inflow of drainage from agricultural fields containing chemical fertilizers, domestic wastewater is one of the main reasons for the decline in water quality. In determining river water quality, the index (IRWQI) is better than other indicators in Iran.

منابع و مأخذ:

1. Mir Hossieny, A. Rajabzadeh Qatrami, A. Khasheai, M. (2014) Study of annual changes in water quality of karun river based on IRWQI, The second National and Specialized Conference on Environmental Research, Hamadan, Hegmataneh Environmental Assessors Company. (In Persian)


2. Delgosha, F. Mesaghi, F. (2015). Agricultural water quality assessment of Ghezel Ozan River using WQI and NSFWQI quality indicators. Congress and Exhibition of water engineering, Tehran, Congress Karahewa Conference Company. (In Persian)


3. Guidelines for Calculating the quality Index of Iran΄s water resources The Iranian Environmental protection Agency. The University of Shahid Beheshti, (2012). (In Persian)


4. Meftahhalaghi, M. (2012). Water quality zoning using different quality indicators case study: Atrak river, journal of Water and soil conservation. 18 (2):211-220. (In Persian)


5. Enrique, S. Manuel, F. Colmenarejo, JA. Angel RG, Garcı, LT. Borja, R. (2007). Use of the water quality index and dissolved oxygen deficit as simple indicators of watersheds pollution. Journal Ecological Indicators. (7) p:315–328.


6. Chapman, D. 1996.water Quality assessment E&FN spon, an imprint of Chapman &Hall. 2^nd Edition.


7. Meftahhalaghi, M. Golalipor, A. (2007). Classification of Water Quality of Atrak River, Technical Report of Golestan Environmental Office, p: 177. (In Persian)


8. Islam S. Rasul M .T. Alam M.J.B. Haque M.A.) 2011(. Evaluation of wate. Quality of the Titas River Using NSF water Quality Index. Findal report. Dhak ، Bangeladesh ؛ Journal of Scientific Research ، Report ND : 3114


9. Marina, C. Paolo, A. Alfredo, S. (2002). Water quality control in the river Arno. Journal Water Research, (36) p: 2673-2680.


10. Asadollahifardi, G. Afshar, A. Sobhani, N. (2003). Investigation of Water Quality Indexes and Classification of Karoon Water Quality, M.Sc. Thesis in Elmosanat. Tehran University. P: 154. (In Persian)


11. Afkhami, M. (2003). Effect of Sewage on Karoon Water Quality. Proceeding of Third National Conference of Iranian Energy Tehran.p:165-172. (In Persian)


12. Jonnalagadda, SB. Mhere, G. (2001).Water quality of the Odzi river in the eastern highlands of Zimbabwe.Water Res. (35) p: 2371–2376.


13. NSF, 2003: National Sanitation Foundation. Available at: http://www.Nsfconsumer.rg/environment/wqi.Asp, http://www.nsf.org/consumer-resources. Accessed November 2,2014.


14. Ghorbanian, Sh. Gohari, Sh. Banejhad, H. (2012). A Comparison of water quality indices for Vahdat Dam. 11^th National Seminar on Irrigation and Evaportranspiration, 18-20 Bahman, Kerman, Iran. (In Persian)