بررسی کارایی روش رایج کنترل سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Col., Anobiidae با استفاده از فسفید آلومینیم در انبارهای توتون ایران

محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان

عارف معروف ^{1 *} , نورالدین شایسته ² , سید احسان رستم کلایی مطلق ³

1 - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران
2 - گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی، ارومیه
3 - مرکز آموزش و تحقیقات توتون تیرتاش، بهشهر

تاریخ دریافت : 1388/03/24 تاریخ پذیرش : 1388/08/23 تاریخ انتشار : 1388/09/01

کلید واژه: Iran, ایران, سوسک توتون, Lasioderma serricorne, تدخین, تله فرمونی, Tobacco beetle, fumigation, pheromone trap,

چکیده مقاله :

مهمترین آفت توتون‌های انباری، سوسک توتون Lasioderma serricorne می‌باشد که تقریبا در تمام دنیا در صنایع دخانیات یکی از عوامل خسارت زا به توتون از مرحله فرآوری تا مرحله سیگارت است. در ایران نیز این آفت در تمامی مناطقی که توتون‌های انباری وجود دارد حضور داشته و برنامه‌های کنترل هر ساله علیه این آفت انجام می‌شود که همراه با هزینه‌های سنگین و در مواردی مشکلات بهداشتی برای مجریان عملیات تدخین می‌باشد. در این بررسی چهار انبار توتون متعلق به شرکت دخانیات ایران در تیرتاش مازندران، گرگان و بندر ترکمن (2 انبار) در نظر گرفته شد و روش جاری تدخین در آن ها اعمال گردید. روش جاری تدخین شامل استفاده از قرص 3 گرمی فسفید آلومینیم با نام تجاری فستوکسین به میزان یک و نیم قرص برای هر مترمکعب از عدل‌ها و کارتن‌های توتون بود. قرص‌ها داخل سینی‌های فلزی، زیر پوشش پلاستیکی و روی توتون‌های بسته بندی شده قرار داده می‌شدند. مدت زمان گازدهی چهار روز در نظر گرفته شد. برای بررسی میزان تاثیر روش جاری تدخین، از تله‌های فرمونی استفاده گردید. تله‌ها از اوایل تیر تا اواسط آبان هر هفته بازدید شده و تعداد حشره‌های شکار شده ثبت گردید. نتایج شکار تله‌ها نشان داد که در هیچ یک از انبارها کنترل حشره به طور کامل انجام نشده و از حداقل 7 روز بعد از عملیات تدخین سوسک توتون مجددا در تله‌ها شکار شده است، که این موضوع می‌تواند به علت وجود نقص در روش جاری (دوز مورد استفاده و یا مدت زمان تدخین) و یا مقدمه ای برای بروز مقاومت در سوسک توتون نسبت به گاز فسفین در این مناطق باشد.

چکیده انگلیسی:

Lasioderma serricorne (Fabricius) is one of the damaging agents in all producing stages of tobacco, from processing to cigarette, in almost all over the world. To control this pest in Iran every year costly fumigation programs are carried out which sometimes cause hygienic problems for fumigation workers too. In this study four tobacco storages in Sari, Bandar-e-Torkman (2 stores), and Gorgan (totally 15575 m3) were fumigated with current recommended phosphine fumigation doses. That is, one 3-gram Phostoxin® tablet (Degesch; Germany) was used to fumigate every m3   of bales and tobacco boxes. For this purpose tablets were put in metal trays over the boxes covered by gas-proof plastic sheet for 96 hours. To investigate the efficiency of fumigation, pheromone traps were employed. Traps were examined from late June through early November every week and the numbers of collected insects were recorded. The results of the study revealed insect control failure in all the storages and insects had been trapped from the second week after phosphine treatment. The reason might be deficiency of current recommendations for fumigations or occurrence of resistance to phosphine due to these regions.