بررسی نوسانات جمعیت تخم ساقه‌خوار نیشکر Sesamia nonagrioides Lefebvre و درصد پارازیتیسم آن توسط زنبور Platytelenomus hylas Nixon در ارتباط با فنولوژی گیاه
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایانعبدالرضا صیادمنصور 1 , ابراهیم سلیمان‌نژادیان 2 , فرحان کچیلی 3 , علیرضا عسکریانزاده 4 , جهانشیر شاکرمی 5
1 - بخش گیاهپزشکی، اداره تحقیقات کشاورزی کارون، خوزستان
2 - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
3 - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
4 - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
5 - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد
کلید واژه: Phenology, فنولوژی, پارازیتویید, parasitoid, نیشکر, ساقه‌خوار نیشکر, Sesamia nonagrioides, Platytelenomus hylas, Sugarcane, Sugarcane stem borer,
چکیده مقاله :
ساقه‌خواران نیشکر مهمترین آفات این محصول در مناطق نیشکرکاری دنیا و ایران می‌باشند. در طول سال‌های 1384-1385 نوسانات جمعیت تخم ساقه‌خوار نیشکر Sesamia nonagrioidesو درصد پارازیتیسم آن ها توسط زنبور پارازیتویید Platytelenomus hylas در منطقه کشت و صنعت کارون شوشتر مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعات در سال اول در مزرعه بازرویی و در سال دوم در مزرعه کشت جدید روی رقم CP48-103 انجام شد. نمونه برداری‌ها به صورت هفتگی بوده و در هر نمونه‌برداری تعداد تخم ساقه‌خوار نیشکر و درصد پارازیتیسم همراه با تعداد ساقه نیشکر و رشد طولی آن مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در تراکم‌های پایین ساقه‌های نیشکر، تعداد تخم‌های ساقه‌خوار بیشتر بود. اوج تخم ریزی ساقه‌خوار در مزرعه‌های بازرویی در هفته آخر مرداد ماه 1384 و در مزرعه کشت جدید در هفته آخر خرداد ماه 1385 مشاهده شد. درصد پارازیتیسم در مزرعه بازرویی و کشت جدید هم زمان با افزایش رشد نیشکر، افزایش پیدا کرد. اوج درصد پارازیتیسم در مزرعه بازرویی 68 درصد در نیمه اول تیر ماه اتفاق افتاد که در این زمان ارتفاع نیشکر 96 سانتی‌متر بود. اوج درصد پارازیتیسم در مزرعه کشت جدید 79 درصد بود که در هفته دوم اردیبهشت ماه وقتی ارتفاع نیشکر حدود 78 سانتی‌متر بود مشاهده گردید. این نتایج نشان داد هم زمان با افزایش ارتفاع نیشکر درصد پارازیتیسم نیز افزایش می‌یابد.
Sugarcane stem borers are the most important pest of this crop in the world and Iran. We studied the fluctuation of eggs population of the stem borer Sesamia nonagrioides Lefebvre and its parasitism by Platytelenomus hylas Nixon in Karoun Agro-Industry Company, (Khuzestan-Iran) in 2005-2006. This study was conducted in two years. In the first year a Ratoon field and in the second year a Plant field cultivated with variety of CP48-103 were selected for sampling program. Samples were taken weekly; numbers and percent parasitism of eggs, numbers of sugarcane stem and the height of plants were recorded in each sampling occasion. Results showed that there were more eggs in low density of sugarcane stems. The peak of the stem borer oviposition was in the mid of August 2005 in the Ratoon field, and it was in mid of June 2006 in Plant field. The percent parasitism increased with increasing the plant height in Ratoon and Plant fields. The peak of percent parasitism was 67.8 when the plant height was 96.2cm in Ratoon field in the beginning of July 2005, and 78.8 when the plant height was 78cm in Plant field in the mid of April 2006.