تبیین اثرات آستانه‌ای پایداری مالی، نااطمینانی سیاست پولی بر فعالیت‌های اقتصادی در کشورهای منتخب دارنده ذخایر نفتی

محورهای موضوعی : پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار

محمدرضا پزشکی ¹ , مرجان دامن کشیده ^{2 *}

1 - دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد و حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه اقتصاد و حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/07/18 تاریخ پذیرش : 1403/09/29 تاریخ انتشار : 1403/12/05

کلید واژه: پایداری مالی , نااطمینانی سیاست پولی , فعالیت‌های اقتصادی , ذخایر نفتی,

چکیده مقاله :

چکیده:

در دنیای پیچیده و متغیر امروز، پایداری مالی، نه تنها به‌عنوان یکی از ارکان اساسی در جلوگیری از بحران‌های مالی شناخته می‌شود، بلکه بر نحوه تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و توسعه پایدار جوامع تأثیرگذار است. همچنین، نااطمینانی سیاست پولی به وضعیت‌هایی اطلاق می‌شود که در آن، تغییرات و جهت‌گیری‌های سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی به‌ویژه در زمینه نرخ بهره، حجم پول و دیگر ابزارهای پولی، برای فعالان اقتصادی قابل پیش‌بینی نباشد. مقاله حاضر به بررسی  تبیین رابطه بین پایداری مالی، نااطمینانی سیاست پولی و فعالیت‌های اقتصادی  در کشورهای منتخب دارنده ذخایر نفتی برای دوره زمانی 2023-2002 پرداخته است.  نتایج تخمین مدل PSTR نشان می‌دهد که در کشورهای نفتی، نااطمینانی سیاست پولی اثر منفی بر فعالیت‌های اقتصادی دارد و یک واحد افزایش در نااطمینانی باعث کاهش 0.25 واحدی فعالیت‌های اقتصادی می‌شود. همچنین، درآمدهای نفتی و وفور منابع طبیعی تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارند. مدل غیرخطی نشان می‌دهد هر واحد افزایش در درآمدهای نفتی موجب افزایش 0.18 واحدی در فعالیت‌های اقتصادی می‌شود. براساس نتایج بیانگر آن است که منافع حاصل از خلق پول می‌تواند نقش مهمی در بهبود ساختارهای اقتصادی کشورهای نفتی ایفا کند، اما در عین حال، ضعف‌های ساختاری و نهادینه این کشورها می‌تواند مانع بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی شود. از این رو، سیاست‌های اقتصادی باید به‌طور تدریجی و هماهنگ با فرآیندهای آزادسازی مالی و اصلاحات ساختاری اجرا شوند تا از بروز بحران‌های مالی و اقتصادی جلوگیری شود.

چکیده انگلیسی:

Abstract
In today's complex and ever-changing world, financial stability is recognized not only as one of the fundamental pillars in preventing financial crises but also as an influential factor in economic decision-making and sustainable development of societies. Monetary policy uncertainty refers to situations where changes and directions in central banks' monetary policies, especially regarding interest rates, money supply, and other monetary tools, are not predictable for economic agents. This article examines the relationship between financial stability, monetary policy uncertainty, and economic activities in selected oil-rich countries for the period 2002-2023. The results of the PSTR model estimation indicate that in oil-rich countries, monetary policy uncertainty negatively affects economic activities, and a one-unit increase in uncertainty results in a 0.25-unit decrease in economic activities. Additionally, oil revenues and the abundance of natural resources have a positive impact on economic growth. The nonlinear model shows that each unit increase in oil revenues results in a 0.18-unit increase in economic activities. Based on the results, it is suggested that the benefits derived from money creation can play a significant role in improving the economic structures of oil-rich countries. However, structural and institutional weaknesses in these countries may hinder optimal utilization of economic capacities. Therefore, economic policies should be implemented gradually and in coordination with financial liberalization processes and structural reforms to prevent financial and economic crises.

منابع و مأخذ:

منابع
تولکلیان، ح. محمدی، ت. و خدابراست، ی(1402) مدل‌سازی تأثیرات شوک قیمت نفت و تکنولوژی تولید آن بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران: رویکرد .DSGE نشریه اقتصادی ایران، (1)9، 93-55.
دهقانی، الهام، رئیس‌پور رجبعلی، علی، جلایی اسفندآبادی، سید عبدالمجید. (1402). بررسی تأثیر سیاست‌های پولی بر نرخ ارز در شرایط نااطمینانی و اثرات آن بر رفاه کل (کاربرد مدل تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویای بازگشتی). اقتصاد پولی مالی، 30 (بهار و تابستان 1402)، 35-67.
دهنگاندروست، م. حیدری، ح. و بشیری، س(1403)نقش بخش بانکداری در دینامیک اقتصاد کلان ایران در چارچوب مدل تعادل عمومی تصادفی پویا. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، (2)22، 25-8.
زارعی، ز. و همتی، م(1403). بررسی هماهنگی سیاست‌های مالی و پولی در اقتصاد ایران: تابع واکنش .TVPنشریه پژوهش‌های پولی و بانکی ایران، (1)27، 56-31.
صادق پور، سولماز و حیدری، حسن و محسنی زنوزی، سید جمال الدی.(1400). بررسی اثر شوک‌های پولی و مالی در بخش واقعی اقتصاد ایران با لحاظ سپرده‌های قرض الحسنه بانکی در چارچوب یک مدل DSGE، ۱(۸)، ۱۱۴-۸۹.
قدری ‌فرهانی، ی. مهرآرا، م. و محمدی‌فرد، ف. س.(1403)تأثیرات ناپایداری مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی با تأکید بر نقش بانک‌ها با استفاده از رویکرد DSGE. نشریه سیاست‌های اقتصادی، (29)15، 201-171.
گودرزی فراهانی، یزدان، مهرآرا، محسن، محمدی فرد، فاطمه السادات. (1402). اثرات بی‌ثباتی مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی با تاکید بر نقش واسطه‌گری بانک‌ها با رویکرد DSGE. سیاست گذاری اقتصادی، 15(29)، 171-201.
گوهری انارکی، س. مهرآرا، م. و بارخیرداری، (1403). ارزیابی تأثیر شوک نقدینگی بانک‌ها بر ذخایر اضافی و چرخه‌های کسب‌وکار در ایران با استفاده از مدل DSGE. نشریه سیاست‌های اقتصادی، (28)14، 283-247.
Dodge, B. & Ontario, N. (2023). Monetary and Fiscal Policy Transmission in the Egypt: Evidence from a Structural VAR Analysis. Journal of Economics and Business, 55(2): 609-638
Gilak Hakimabadi, M. T. Ehsani, M. A. Asaadi, M. & Matranlouie, P. (2022). Measuring the Effect of Monetary and Fiscal Policy Interaction on Macroeconomic Variables; TVP-VAR Approach. The Journal of Economic Studies and Policies, 9(2): 178-141.
Golpe, A. A., Sánchez-Fuentes, A. J., & Vides, J. C. (2023). Fiscal sustainability, monetary policy and economic growth in the Euro Area: In search of the ultimate causal path. Economic Analysis and Policy, 78, 1026-1045.
Grauwe, P. D., & Foresti, P. (2023). Interactions of Fiscal and Monetary Policies under Waves of Optimism and Pessimism. Journal of Economic Behavior & Organization, 212(2): 466-481.
Loi, M. T. & Dang, V. D. (2023). The Bank Lending Channel of Monetary Policy Transmission in Vietnam: Impacts of the COVID-19 Pandemic and the Financial Crisis. Cogent Business & Management, 10(1): 47-62.
Mihaljek, D. (2021). Interactions between Fiscal and Monetary Policies: a Brief History of a Long Relationship. Journal of Public Sector Economics, 34(2): 419 -432.
Sadeghpour, F., Zahedgharavi, M., & Maaboudi, R. (2022). Investigating the Relationship between Economic Growth and Production Gap with Unemployment in Iran: New Evidence of Continuous Wavelet Transformation. Stable Economy Journal, 2(4), 87-113.
Sandow, J. N., Oteng-Abayie, E. F., & Duodu, E. (2022). External debt and economic growth in Sub-Saharan Africa: does heterogeneity in the quality of public sector management make a difference?. Heliyon, 8(9), e10627.
Sibanda, K., Garidzirai, R., Mushonga, F., & Gonese, D. (2023). Natural Resource Rents, Institutional Quality, and Environmental Degradation in Resource-Rich Sub-Saharan African Countries. Sustainability, 15(2), 1141.
Tymoigne, E. (2023). Modern Money Theory on Fiscal and Monetary Policies: Empirics, Theory, and Praxis. European Journal of Economics and Economic Policies, 23(2): 11-22.
Yuan, B. Leiling, W. & Saydaliev, H. B. (2022). Testing the Impact of Fiscal Policies for Economic Recovery: Does Monetary Policy Act as Catalytic Tool for Economic Survival. Economic Change Restructure, 55(4): 2215–2235.