ارائه مدل سرمایه فکري تعمیم یافته بر مبناي رفتار حاکمیت شرکتی
مجتبی دباغ باقری
1
(
دانشگاه آزاد اسلامی قایم شهر
)
علی جعفری
2
(
استادیار گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران
)
علی اکبر رمضانی
3
(
استادیار گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران
)
محمدحسن هاشمی کوچکسرایی
4
(
استادیار گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران
)
کلید واژه: حاکمیت شرکتی, سرمایه فکری, ذینفعان, پاسخگویی, شفافیت, مدلسازی معادلات ساختاری,
چکیده مقاله :
ازآنجاکه الگویی کامل، منسجم و دربردارنده تمامی شاخص های مطرح برای سرمایه فکری مبتنی بر حاکمیت شرکتی در بازار سرمایه ایران ارائه نشده است، تدوین نظام سرمایه فکری مبتنی بر حاکمیت شرکتی متناسب با ساختار خاص هر جامعه، ضروری و اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش، هدف ارایه الگویی بومی و متناسب با شرایط و ویژگی های بازار سرمایه و شرکت های فعال در آن مبتنی بر ساختار فرهنگی، قانونی، اقتصادی و سیاسی کشور است. برای این منظور مبانی نظری، پژوهش های داخلی و خارجی و اصول و استانداردهای بین المللی حاکمیت شرکتی موردبررسی قرار گرفته و الگوی اولیه سرمایه فکری مبتنی بر حاکمیت شرکتی تدوین و ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های آن تعیین شد. الگوی مزبور بر اساس روش دلفی فازی و از طریق پرسشنامه موردنظرخواهی از 30 نفر گروه خبرگان قرار گرفت. برای انتخاب گروه خبرگان از روش انتخاب هدفمند استفاده شد. بر اساس تجزیه وتحلیل نظرات ارائه شده از سوی گروه خبرگان، کلیات الگوی سیستمی شامل 19 مؤلفه و 153 شاخص در قالب تائید شد. متعاقبا میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری شاخص های الگوی پیشنهادی در قالب سه جزء نهاده ها(سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، مشتری و ارزش برند)، فرآیندها(تاثیرگذاری سرمایه فکری بر حاکمیت شرکتی) و خروجی(رعایت حقوق ذی نفعان، مسئولیت پذیری، کارایی و اثربخشی، پاسخگویی، افشا و شفافیت، رعایت احکام و قوانین شرعی و رعایت عدالت و انصاف) موردسنجش قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده ابعاد نهاده ها و فرایندی سیستم سرمایه فکری مبتنی بر حاکمیت شرکتی با اهداف و نتایج رابطه مثبت و معنی داری دارند و هر چه این ابعاد بهبود یابند بر اهداف و نتایج و عملکرد تأثیر مطلوبی خواهند داشت. این امر را می توان به عنوان تأییدی برای الگوی طراحی شده در نظر گرفت.
چکیده انگلیسی :
Since a complete, coherent and inclusive model for intellectual capital based on corporate governance has not been presented in Iran's capital market, it is necessary and inevitable to develop an intellectual capital system based on corporate governance that fits the specific structure of each society. In this research, the aim is to present a local model that is appropriate to the conditions and characteristics of the capital market and the companies active in it, based on the cultural, legal, economic and political structure of the country. the theoretical foundations, internal and external researches and international principles and standards of corporate governance were examined and the initial model of intellectual capital based on corporate governance was compiled and its dimensions, components and indicators were determined. The mentioned model was based on the fuzzy Delphi method and through a questionnaire, 30 people from the expert group were selected. A targeted selection method was used to select the group of experts. Based on the analysis of the opinions provided by the group of experts, the generality of the system model including 19 components and 153 indicators was approved in the format. Subsequently, the degree of effectiveness and effectiveness of the indicators of the proposed model in the form of three components of inputs (human capital, structural capital, customer and brand value), processes (influence of intellectual capital on corporate governance) and output (observance of the rights of beneficiaries, accountability, efficiency and Effectiveness, accountability, disclosure and transparency, compliance with Shariah rules and laws, and .....) were measured. Based on the obtained results, the dimensions of the inputs and processes of the intellectual capital system based on corporate governance have a positive and significant relationship with the goals and results, and as these dimensions improve, they will have a favorable effect on the goals, results, and performance
منابع
بدیعی، حسین ؛ قادری، مهناز و علی اکبری، محمدامین.(1402)ارائه مدل ارزش شرکت براساس نسبت های مالی، سرمایه فکری و سیاست تقسیم سود. فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره: 6، شماره: 80.#
حاتمی، نصیر.(1402)ارائه یک رویکردی نوین در تاثیر ویژگی های شرکت بر میزان افشای سرمایه فکری.دهمین کنفرانس بین المللی تحقیقات بین رشته ای در مدیریت، حسابداری و اقتصاد در ایران،تهران.#
حمیدیان، محسن ؛ موسوی، سیده زهرا و ناطقی رستمی، زینب . (1402). بررسی تاثیر کارایی سرمایه فکری بر ساختار سرمایه با نقش تعدیلی ریسک و سود آوری شرکت. چشم انداز حسابداری و مدیریت دوره پنجم زمستان 1401 شماره 73 (جلد 6).پ
زارعیان مرادآبادی، بهزاد؛ اسلامبولچی، علیرضا، حمیدی، کامبیز و قبادی لموک، تحفه. (1401). الگوی ارزیابی سرمایه فکری در بانک های دولتی جمهوری اسلامی ایران. اقتصاد و بانکداری اسلامی، 11(39 )، 167-193.#
سیف، ولی¬اله. (1393). حاكميت شركتي در نظام بانكي ايران: چالش‌ها و انتظارات. فصلنامه روند، سال بيست و يكم، شماره 6: 54-15.#
شهنی چراغی، بهاره و گرامی، علی.(1401).بررسی رابطه بین کارایی سرمایه فکری و ساختار سرمایه با توجه به نقش ریسک و سودآوری.نهمین کنفرانس بین المللی مدیریت، حسابداری و توسعه اقتصادی.#
غیاثی، شهین؛ مهرعلی زاده، یداله، حسین پور، محمد و نصیری، ماریا. (1399). طراحی الگوی سرمایه فکری فرهنگ محور در دانشگاه های ایران. مدیریت اسلامی، 28(2 )، 193-219.#
قربانی، زانیار و اسدی، آزیتا.(1401).شناسایی و رتبه بندی ابعاد حاکمیت شرکتی موثر بر توانگری مالی در صنعت بیمه(مطالعه موردی: مدیران شرکت های بیمه استان کردستان).دهمین کنفرانس بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران،تهران.#
کامران فر، احمد و خطیبی شهری، محمد.(1402).بررسی رابطه میان حاکمیت شرکتی و عملکرد شرکت ها در صنعت بیمه.شانزدهمین کنفرانس ملی اقتصاد، مدیریت و حسابداری،شیروان.#
منصورپور اسفندآبادی، مریم. (1399).حاکمیت شرکتی و نقش آن در بهبود کارآیی و اثر بخشی شرکت ها.فصلنامه علمی نگرش های نوین بازرگانی ،دوره ،1 شماره،6 (پیاپی6).#
موسوی، میرحسین؛ پورعبدالهیان، مرجان و مزروعی، سمانه. (1394). بررسی رابطه بین شاخص¬های حاکمیت شرکتی و واکنش سرمایه‌گذاران در بازار بورس ایران. تهران. کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی.#
نجاتی، سعید و آتشی گلستانی، حجت اله.(1401).حاکمیت شرکتی و معیارهای مالی و رفتاری عملکرد شرکت.اولین کنفرانس ملی نوگرایی در پژوهش های مدیریت،حسابداری و اقتصاد،مشهد.#
نیک قلب ، هادی؛ صیاد شیرکش ، سعید و حق شناس کاشانی ، فریده .(1402). طراحی مدل حاکمیت شرکتی درنظارت اثربخش بر تسهیلات اعطایی بانکی.مطالعات مدیریت راهبردی.#
Cotei, Carmen, Joseph Farhat, and Indu Khurana.( 2022). The impact of policy uncertainty on the M&A exit of startup firms. Journal of Economics and Finance 46: 99–120. #
Dalwai, T., Singh, D., & S, A. (2021). “Intellectual capital, bank stability and risk-taking: evidence from Asian emerging markets”. Competitiveness Review: An International Business Journal, ahead-of-print(ahead-of-print).#
de Sá, A. F., Almeida, M. F. L. d., & Barbosa, C. R. H. (2021). Measurement and evaluation of intangible assets of diagnosis and testing laboratories for electrical equipments. Journal of Physics: Conference Series, 1826(1), 12-16.#
Dewi, F. A., & Sudarmawan, B. N. (2022). Finance performance: reinvestigation through intellectual capital and good corporate governance. Maliki Islamic Economics Journal, 2(2), 106-122.#
Leardi, Alessandro. (2022). Fuelling fire sales? Prudential regulation and crises: Evidence from the Italian market. Journal of Economics and Finance 46: 121–44
Nguyen, Q., Kim, M. H., & Ali, S. (2023). Corporate governance and earnings management: Evidence from Vietnamese listed firms. International Review of Economics & Finance, 89, 775-801.#
Phurahong, N., Nachairit, I., Nilniyom, N., & Wongkhae, K. (2023). Corporate Governance Mechanisms and Intellectual Capital Disclosure in Market for Alternative Investment of Thailand. Rajapark Journal, 17(52), 268-287.#
Shahzad, K., Shah, S. Q. A., Lai, F. W., Jan, A. A., Shah, S. A. A., & Shad, M. K. (2023). Exploring the nexus of corporate governance and intellectual capital efficiency: from the lens of profitability. Quality & Quantity, 57(3), 2447-2468.#