تحلیل قابلیتهای فناورانه در شرکت پتروشیمی با استفاده از مدل ترکیبی تصمیم گیری فازی
علیرضا انوری
1
(
گروه مدیریت و مهندسی صنایع، واحد گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی
)
کلید واژه: قابلیتهای فناورانه, شناسایی فناوری, بهرهبرداری از فناوری, تجاریسازی فناوری, پشتیبانی سیستمی از فناوری,
چکیده مقاله :
تحول در فناوری و توسعه تکنولوژی‌های پیشرفته یکی از الزامات اساسی برای بقای سازمان‌ها به‌شمار می‌آید. این پژوهش باهدف شناسایی و رتبه‌بندی قابلیتهای فناورانه در شرکت پتروشیمی شیراز با استفاده از یک مدل ترکیبی انجام شده‌است. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و جامعه آماری شامل مدیران و سرپرستان این شرکت می‌باشد. در این مطالعه، با مرور ادبیات پژوهش، چهار معیار اصلی و 20 زیر معیار شناسایی شدند. سپس با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، داده‌ها بررسی شده و برای تحلیل نهایی از رویکرد ترکیبی دیمتل فازی و تحلیل شبکه‌ای فازی بهره گرفته شد. نتایج رتبه‌بندی معیارهای اصلی نشان داد که "قابلیت بهرهبرداری از فناوری"با وزن 0.279 در رتبه نخست و "قابلیت شناسایی و گزینش فناوری"با وزن نرمال 0.223 در رتبه چهارم قرار دارند. علاوه بر این، نتایج نهایی رتبه‌بندی زیر معیارها مشخص کرد که "برنامه‌ریزی، نظارت و هماهنگی در تولیدات"، "تأمین نیروی انسانی" و "انجام تحقیق و توسعه" در رتبه‌های اول تا سوم جای گرفته‌اند. بنابراین ضروری است تا اقداماتی لازم و حیاتی در این زمینه انجام پذیرند؛ از جمله شناسایی و پایش فناوری‌های نوین، کسب آگاهی جامع از تمامی مباحث مرتبط با حوزه فناوری، اتخاذ تصمیمات مناسب در انتخاب فناوری، تعیین مسیر پیشرفت آن، و ارزیابی و انتخاب بهترین راهکار فناورانه ممکن. این تحقیق می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای کاربردی برای تحلیل و تقویت قابلیتهای فناورانه سازمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
چکیده انگلیسی :
Technological change and development of advanced technologies are considered to be one of the basic requirements for the survival of organizations. This research aims to identify and rank technological capabilities in Shiraz Petrochemical Company using a hybrid model. The research method is descriptive-analytical and the statistical population includes managers and supervisors of this company. In this study, by reviewing the research literature, four main criteria and 20 sub-criteria were identified. Then, using confirmatory factor analysis, the data were examined and for the final analysis, a combined approach of fuzzy DEMETEL and fuzzy network analysis was used. The results of the ranking of the main criteria showed that "technology exploitation ability" with a weight of 0.279 is in the first rank and "technology identification and selection ability" with a normal weight of 0.223 is in the fourth rank. In addition, the final results of the sub-criteria ranking indicated that "Production Planning, Supervision, and Coordination", "Human Resources", and "Conducting Research and Development" ranked first to third. Therefore, it is essential that necessary and vital measures be taken in this area; including identifying and monitoring new technologies, gaining comprehensive knowledge of all issues related to the field of technology, making appropriate decisions in selecting technology, determining its path of progress, and evaluating and selecting the best possible technological solution. This research can be used as a practical example for analyzing and strengthening the technological capabilities of organizations.
1. Ahn, S., Kim, K. S., & Lee, K. H. (2022). Technological capabilities, entrepreneurship and innovation of technology-based start-ups: The resource-based view. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 8(3), 156
. 2. Arora, A., Fosfuri, A., Gambardella, A., Antonelli, C., Foray, D., Hall, B. H., & Steinmueller, W. E. (2006). Markets for technology: „panda‟ s thumbs‟, „calypso policies‟ and other institutional considerations. New Frontiers in the Economics of Innovation and New Technology, Edward Elgar, 323-360
3. Baghdadi, S., Khamseh, A., & Madani, S. H. (2024). An independent technology commercialization model in oil and gas industry: a grounded theory approach. Journal of Science and Technology Policy Management, 15(6), 1426-1454
. 4. Benassi, C. (2024). How do countries shift their export specialization? The role of technological capabilities and industrial policy in Ireland, Spain and Sweden (1995-2018). SOCIO-ECONOMIC REVIEW, 1-31. 5. Cerulli, G., & Filippetti, A. (2012). The complementary nature of technological capabilities: Measurement and robustness issues. Technological Forecasting and Social Change, 79(5), 875-887
. 6. Chetri, P., Sharma, U., & Ilavarasan, P. V. (2021). Role of Information and ICTs as Determinants of Farmer's Adaptive Capacity to Climate Risk: An Empirical Study From Haryana, India. arXiv preprint arXiv:2108.09766
. 7. Domínguez, L., & Brown, F. (2004). Measuring technological capabilities in Mexican. Cepal Review, 83, 129
. 8. Ferreira, B. T., de Campos, A. A., Casati, R., Gonçalves, A., Leite, M., & Ribeiro, I. (2024). Technological capabilities and sustainability aspects of metal additive manufacturing. Progress in Additive Manufacturing, 9(6), 1737-1773
. 9. Flores-García, E., Hoon Kwak, D., Jeong, Y., & Wiktorsson, M. (2024). Machine learning in smart production logistics: a review of technological capabilities. International Journal of Production Research, 1-35
. 10. Gheitarani, F., Guevara, R., Nawaser, K., & Jahanshahi, A. A. (2022). Identifying dimensions of dynamic technological capability: A systematic review of the last two decades of research. International Journal of Innovation and Technology Management, 19(04), 2230002
. 11. Hackler, D., & Saxton, G. D. (2007). The strategic use of information technology by nonprofit organizations: Increasing capacity and untapped potential. Public administration review, 67(3), 474-487
. 12. Hsu, C. F., Li, R. K., Kang, H. Y., & Lee, A. H. (2014). A systematic evaluation model for solar cell technologies. Mathematical Problems in Engineering, 2014(1), 542351
. 13. Kim, Y. C., Kotha, R., & Rhee, M. (2024). Do firms with technological capabilities rush in? Evidence from the timing of licensing of Stanford inventions. Journal of Business Research, 178, 114679
. 14. Lepore, D., Vecciolini, C., Micozzi, A., & Spigarelli, F. (2023). Developing technological capabilities for Industry 4.0 adoption: An analysis of the role of inbound open innovation in small and medium‐sized enterprises. Creativity and Innovation Management, 32(2), 249-265
. 15. Mao, H., Liu, S., Zhang, J., & Deng, Z. (2016). Information technology resource, knowledge management capability, and competitive advantage: The moderating role of resource commitment. International journal of information management, 36(6), 1062-1074
. 16. Metzker, Z., & Jemberu, E. T. (2025). The Impact of Technological Capabilities on Organizational Performance and Attractiveness for FDI. TECHNOLOGY AND SOCIETY: Boon or Bane?, 123
. 17. Miller, R. J., Lowry, A., & Bowie, J. T. (2023). TechPort-NASA’s Portfolio Management Approach to Space Technology Investment Planning, Integration, and Outreach. In ASCEND 2023 (p. 4713)
. 18. Sambamurthy, V., Bharadwaj, A., & Grover, V. (2003). Shaping agility through digital options: Reconceptualizing the role of information technology in contemporary firms. MIS quarterly, 237-263
. 19. Sang, M. K., & Edabu, P. (2023). Influence of planning on integration of information communication technology in instructional process in public secondary schools in Nandi-East Sub-County, Kenya. African Journal of Education, Science and Technology, 7(3), 489-495
. 20. Valdez-Juárez, L. E., & Castillo-Vergara, M. (2021). Technological capabilities, open innovation, and eco-innovation: Dynamic capabilities to increase corporate performance of SMEs. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 7(1), 8
. 21. Zhang, Y., Meng, Q., & Liu, D. (2024). Venture capital and technology commercialization: evidence from China. The Journal of Technology Transfer, 1-53.