تاثیر نانو ذرات سیلیکون و سلنیوم بر افزایش رشد و بهره وری گیاه نعناع فلفلی(Mentha piperita L.) تحت تنش شوری

محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم

وحیدرضا جلالی ¹ (دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد)
مهدی جواهری ² (گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/12/01 تاریخ پذیرش : 1401/01/27 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: اسانس, آب شور, نانوکود, نعناعیان, ویژگی‌های رویشی,

چکیده مقاله :

شوری آب آبیاری یکی از معضلات فزاینده در مسیر تولیدات کشاورزی و باغی است که محققین باید راهکارهای مختلف مواجه با این مشکل را تعیین و دراختیار بهره‌برداران قرار دهند. در همین راستا سیلیکون و سلنیوم به دلیل نقش مثبت و قابل توجه آنها چه از لحاظ ساختاری و چه به عنوان کوفاکتور آنزیم های مرتبط با متابولیسم آنتی اکسیدانهای مختلف می‌توانند نقش موثری در افزایش تحمل‌پذیری گیاهان در شرایط تنش شوری ایفا نمایند. بدین منظور آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی شامل چهار سطح شوری و سه منبع کودی از ترکیبات سیلیکون و سلنیوم در سایز معمولی و نانو در دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد انجام پذیرفت. تجزیه وتحلیل آماری نشان داد که اثر اصلی تنش شوری طبق انتظار، بر تمامی صفات مورد بررسی (به جز درصد اسانس) در گیاه نعنا فلفلی اثر کاهنده و معنی‌داربود. در این متغیرها اگرچه اثر اصلی نوع منبع کودی از لحاظ آماری معنی دار نگردید، اما در سطوح مختلف مصرف عناصر سیلیکون و سلنیوم، روند افزایشی این متغیرها مشاهده گردید که نشان دهنده تاثیر مثبت کاربرد همزمان این دو عنصر در تخفیف اثر تنش شوری بود.همچنین اثرات اصلی شوری و منبع کودی بر فاکتورهای طول و عرض برگ، وزن تر و خشک ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ وشاخص سطح برگ معنی‌دار بود. در همه این شاخصها، کاربرد عناصر سیلیکون و سلنیوم در اندازه نانو، همواره اثرگذاری بیشتری نسبت به اندازه معمولی این عناصر داشت که به عنوان یک راهکار مدیریتی در شرایط تنش شوری باید مورد توجه قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Irrigation water salinity is one of the growing problems in the path of agricultural and horticultural production that researchers must determine different solutions to this problem and provide it to farmers. In this regard, silicon and selenium due to their positive role, both structurally and as cofactors of enzymes related to the metabolism of various antioxidants can play an effective role in increasing plant tolerance to salinity stress. For this purpose, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design including four salinity levels and three fertilizer sources of silicon and selenium compounds in normal and nano size in Shirvan Faculty of Agriculture, Bojnourd University. Statistical analysis showed that the main effect of salinity stress, as expected, had a significant reducing effects on all studied traits (except essential oil). In these variables, although the main effect of fertilizer type was not statistically significant, but at different levels of silicon and selenium consumption, an increasing trend of these variables was observed, indicating the positive effect of simultaneous use of these two elements in reducing the effect of salinity. Also the main effects of salinity and fertilizer sources on leaf length and width factors, fresh and dry weight of stem, number of sub-branches, number of leaves and leaf area index were significant. In all these indicators, the application of silicon and selenium elements in nano size has always been more effective than the normal size of these elements, which should be considered as a management strategy in salinity stress conditions.