مقایسه اثربخشی برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و آموزش مهارت‌های ویژه چندگانه بر خودپنداره در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم
محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانیسارا طارمی 1 , عبدالحسن فرهنگی 2 , محمد باقر حبی 3 , زهرا عباسپور آذر 4
1 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد سلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
3 - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه جامع امام حسین، تهران، ایران
4 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: خودپنداره, اختلال طیف اتیسم, اتیسم یکپارچه با خانواده, مهارت‌های ویژه چندگانه,
چکیده مقاله :
هدف: با توجه به نقش و اهمیت مادران در مراقبت از کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و آموزش مهارت‌های ویژه چندگانه بر خودپنداره در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم انجام شد. روش: این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه همراه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم شهر تهران در سال 1398 بودند که 45 نفر از آنها با روش در دسترس انتخاب و با روش تصادفی در سه گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش اول برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و گروه آزمایش دوم آموزش مهارت‌های ویژه چندگانه را برای 9 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت کردند و گروه کنترل آموزشی ندید. ابزار پژوهش مقیاس خودپنداره (بک و همکاران، 1990) بود و داده‌ها با روش‌های آزمون تعقیبی بونفرونی و تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS-22 تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که هر دو شیوه برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و آموزش مهارت‌های ویژه چندگانه در مقایسه با گروه کنترل باعث افزایش خودپنداره مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم شدند و نتایج در مرحله پیگیری نیز حفظ شد (05/0˂P). علاوه بر آن، برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده در مقایسه با آموزش مهارت‌های ویژه چندگانه باعث افزایش خودپنداره آنان شد (05/0˂P). نتیجه‌گیری: با توجه به اثربخشی هر دو شیوه و اثربخشی بیشتر برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده، مشاوران و درمانگران می‌توانند از این روش در کنار سایر روش‌های درمانی موثر برای بهبود خودپنداره مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم استفاده کنند.
Purpose: Considering the role and importance of mothers in caring of children with autism spectrum disorder, the present research was conducted with the aim of comparison the effectiveness of autism integrated treatment program and multiple special skills training on self-concept in mothers of children with autism spectrum disorder. Methodology: This study was semi-experimental with pre-test, post-test and one-month follow-up with control group. The population research was mothers of children with autism spectrum disorder of Tehran city in 2019 year, which 45 people of them were selected by the available sampling method and randomly replaced in three equal groups. The first experimental group received the autism integrated treatment program with family and the second experimental group received the multiple special skills training for 9 sessions of 90 minutes and the control group did not receive training. The research tool was the self-concept scale (Beck & et al, 1990) and data were analyzed by methods of repeated measures analysis of variance and Bonferroni post hoc test in SPSS-22 software. Findings: The findings showed that both methods of autism integrated treatment program and multiple special skills training in compared to the control group increased the self-concept of mothers of children with autism spectrum disorder and the results were maintained in the follow-up phase (P<0.05). In addition, the autism integrated treatment program with family in compared to the multiple special skills training increased their self-concept (P˂0.05). Conclusion: Due to the effectiveness of both methods and the greater effectiveness of autism integrated treatment program with family, counselors and therapists can use this method along with other effective treatments methods to improve the self-concept of mothers of children with autism spectrum disorder.
_||_