بررسی نقش عوامل آموزشی- ترویجی و اجتماعی موثر بر توسعه خوشه های کسب و کار زعفران در استان خراسان جنوبی

محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی

ریحانه ریاحی ¹ , سیدمهدی میردامادی ² , سید جمال فرج اله حسینی ³ , مریم امیدی نجف آبادی ⁴

1 - دانشجوی دکتری مهندسی کشاورزی-گرایش توسعه کشاورزی-گروه اقتصاد،ترویج و توسعه کشاورزی،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران،
2 - دانشیار گروه اقتصاد، ترویج و توسعه کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
3 - دانشیار گروه اقتصاد، ترویج و توسعه کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
4 - دانشیار گروه اقتصاد، ترویج و توسعه کشاورزی، علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/10/10 تاریخ پذیرش : 1401/09/21 تاریخ انتشار : 1401/05/01

کلید واژه: استان خراسان جنوبی, آموزش- ترویج, زعفران, اجتماعی خوشه های کسب و کار,

چکیده مقاله :

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش عوامل آموزشی- ترویجی و اجتماعی موثر بر توسعه خوشه های کسب و کار زعفران در استان خراسان جنوبی تهیه انجام شده است، ایـن تحقیـق دارای ماهیـت کمـی بـوده که بـا ابزار پرسشـنامه انجـام شـد. جامعه آماری تحقیق را مدیران، معاونان و بازاریابان گارگاه‌های فرآوری و مراکز فروش زعفران خوشه‌های کسب و کار زعفران در خراسان جنوبی تشکیل می دهد که تعداد آن ها 987 نفر می باشد. جمعیت نمونه برابر با 278 نفر بدست آمد که با استفاده از پرسشنامه اطلاعات لازم جمع آوری گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای SPSS و AMOS و تحلیل معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌های استنباطی تحقیق نشان از انطباق کامل عامل‌های سنجیده شده با مدل‌های نظری موجود و همنوایی کامل بین سازه‌های نظری و سازه‌های تجربی تحقیق داشت. بر همین اساس، نقش آموزشی ترویج در مدل نظری در ده بعد و نقش اجتماعی ترویج در پنج بعد در مدل‌های نهایی مورد تائید قرار گرفتند. در بخش آموزشی مهمترین گویه های تاثیر گذار بر توسعه خوشه های کسب و کار زعفران "برگزاری سمینارهای تخصصی و آشنایی سرمایه گذاران با ظرفیت زعفران"، "برپایی نمایشگاه‌های داخلی و خارجی برای نمایش محصولات زعفران" و "استفاده از شبکه‌های مجازی برای تبلیغات محصولات زعفران" بوده و در بخش اجتماعی مهمترین گویه های موثر بر توسعه خوشه های کسب کار زعفران "فرهنگ‌سازی در مورد جایگاه زعفران در سبد غذایی خانوار" و"ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری برای محصول زعفران" بوده است.

چکیده انگلیسی:

The present research was conducted with the aim of investigating the role of educational-promotional and social factors affecting the development of saffron business clusters in South Khorasan province. The statistical population of the research consists of managers, assistants and marketers of saffron processing centers and saffron sales centers of saffron business clusters in South Khorasan, whose number is 987 people. The sample population was equal to 278 people, and the necessary information was collected using a questionnaire. SPSS and AMOS software and structural equation analysis were used for data analysis. The inferential findings of the research showed the complete compliance of the measured factors with the existing theoretical models and the complete consistency between the theoretical constructs and the experimental constructs of the research. Accordingly, the educational role of promotion in the theoretical model was confirmed in ten dimensions and the social role of promotion in five dimensions in the final models. In the educational sector, the most important items affecting the development of saffron business clusters are "holding specialized seminars and familiarizing investors with the capacity of saffron", "establishing internal and external exhibitions to display saffron products" and "using virtual networks to advertise saffron products." " and in the social sector, the most important factors affecting the development of saffron business clusters are "creating culture about the place of saffron in the household food basket" and "investment risk for saffron product".

منابع و مأخذ:

ابریشمی، م.ح  (1380)، زعفران از دیر باز تا امروز (دایره­المعارف تولید، تجارت و مصرف)، موسسه انتشارات امیر کبیر، تهران.

اسکندری، ف.، کریمی، ز. و خالدی، خ. (1397). تأثیر برنامه­های آموزشی- ترویجی بر رفتار حفاظت آب توسط کشاورزان (مورد مطالعه: کشاورزان دهستان زالوآب شهرستان روانسر). مجله تحقیقات منابع آب ایران، دوره 14، شماره 1، صص 170-183.

پاپ زن، ع.، و دل انگیزان، س. (1387). خوشه تعاونی گلخانه: رویکردی نو در راستای اشتغال فارغ‏التحصیلان دانشکده‏های کشاورزی، اولین همایش ملی تعاون و کشاورزی.

حیدری ساربان، و. باختر، س.، و زیارتی، م. (1397). تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار کشاورزی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای استان کرمانشاه)، جغرافیا و پایداری محیط، 27، صص. 59-74.

خاتمی فیروز آبادی, س. م, طباطبائیان, س ح, و دشتی، م. (1397). عوامل کلیدی موفقیت در فرآیند پیاده‌سازی فناوری های تولید پیشرفته در بنگاه‌های صنعتی: شواهدی از صنعت خودرو کشور. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری, 6(4), 89-126.‎

ریشکانی، س.ح. رشیدپور، ل. رسولی آذر، س. (1397). تبیین عوامل تأثیرگذار بر پایداری بخش باغبانی مطالعه موردی: شهرستان ارومیه، فصلنامه پژوهش‏های ترویج و

 

 

 

آموزش کشاورزی، سال یازدهم، شماره 2، پیاپی 42، صفحه 16-9.

سرحدی، ف.، و رحمانی، م. (1389). بررسی چگونگی تشکیل خوشه‏های صنایع تبدیلی غذایی کوچک و متوسط (مطالعه موردی مجتمع دامداری لبن قم)، طرح پژوهشی مؤسسه پژوهش‏های برنامه‏ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، صفحه 1- 85. قابل دریافت در سایت http://www.agri-peri.ir.

سلوکی، میثم، ملک محمدی، ایرج، چیذری، محمد (1389). "بررسی اثر بخشی فعالیت‌های آموزشی ترویجی در ارتقای سطح دانش اعضای تعاونی‌های تولیدی کشاورزی استان سمنان"، تعاون، سال یستم و یکم، دوره جدید، شماره 4.

سلیمانی، غ. عزیزمحمدلو، ح.، و وحدت، س. (1394). خوشه‏های کسب و کار شناسایی شده در ایران: (نقشه کشوری خوشه‏های کسب و کار)، قم: انتشارات آیین محمود، چاپ اول.

عابدی سروستانی، احمد، شاه‌ولی، منصور (1388)."نقش ترویج کشاورزی در ارتقاء اخلاق زیست محیطی کشاورزان"، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال چهارم، شماره‌های 1 و 2.

کرد، ب.، و خاشی، ا. (1393). شناسایی و اولویت‏بندی عوامل ایجاد خوشه صنعتی با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه‏ای (مورد مطالعه: خوشه صنعتی خرمای سراوان)، توسعه کارآفرینی، 7 (2)، صفحه 247-265.

کیوانی، ج (1391)، بررسی عوامل موثر بر دانش ، نگرش و مهارت زعفرانکاران پیرامون بازاریابی محصول زعفران در استان خراسان جنوبی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی، ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند.

میرفردی,ا.، احمدی، س. و رستمی، ج. (1397). بررسی تأثیر مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی در عملکرد شرکت‌های تعاونی کشاورزی و صنعتی شهرستان بویر احمد. جامعه شناسی کاربردی, 28(4), 31-52.‎

Geldes, C, Felzensztein Ch, Turkina, E, Durand, A. (2015). How does proximity affect interfere marketing cooperation? A study of an agribusiness cluster, Journal of Business Research, 68 (2015). 263–272.

Hoffmann, V, Lopes, G, and Medeiros, J. (2014) "Knowledge transfer among the small businesses of a Brazilian cluster", Journal of Business Research, 67(5). 856-864.

Jin, X, Weber, K, and Bauer, T. (2012). "Impact of clusters on exhibition destination attractiveness: Evidence from Mainland China", Tourism Management, 33. 1429-1439.

Musso, F & Francioni, B. (2015). Agri-Food Clusters, Wine Tourism and Foreign Markets. The Role of Local Networks for SME’s Internationalization, 22nd International Economic Conference – IECS 2015 “Economic Prospects in the Context of Growing Global and Regional Interdependencies”, Procedia Economics and Finance 27 (2015). 334 – 343.

Parausic, V؛ Cvijanovic, J & Mihailovic, B. (2013). Market analysis of clusters in Serbian agribusiness, Economics of Agriculture. (60) 4. 713-728.

Chen, W., & Wang, L.-l. (2014). The Market Structure Research of Jujube Industry in Hebei Province. Journal of Anhui Agricultural Sciences, 2014(19), 110.