عوامل موثر برادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوا در شهرستان ساری، مازندران
محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزیرجا رحمن زاده زیدی 1 , مهدی چرمچیان لنگرودی 2
1 - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
2 - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری
کلید واژه: منبع های اطلاعاتی, ساری, ادراک, تغییرات آب و هوا, برنج,
چکیده مقاله :
تغییرات آب و هوایی منجر به کاهش قابل توجه بهره وری کشاورزی هم در کشورهای در حال توسعه و هم توسعه یافته شده است. فهم دقیق کشاورزان از تغییرات آب و هوایی موجب انجام اقدامات کارآمد برای حفاظت از زندگی آنان در مقابله با آسیب های ناشی از تغییرات آب و هوایی می گردد. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر ادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوا در شهرستان ساری در سال 1400انجام گرفته است. جامعه ی آماری پژوهش شامل برنجکاران شهرستان ساری در استان مازندران می باشند (N= 24502)که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970)، 271 برنجکار به عنوان نمونه ی آماری انتخاب گردید. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شدند. روایی شکلی پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. همچنین بر پایه میزان میانگین واریانس استخراج شده (549/0< AVE > 519/0) و پایایی ترکیبی (921/0< CR > 858/0)، پرسشنامه دارای روایی همگرا و پایایی مناسبی بود. برای پردازش داده ها از نرم افزارهای SPSS16 و Smart PLS2 بهره گرفته شد. یافته های مدل سازی معادله های ساختاری نشان داد که دسترسی به منبع های اطلاعاتی، انگیزه های شالیکاران، ویژگی های اجتماعی و درآمد برنجکاری تأثیر مثبت و معنی دار و فاصله شالیزار تا محل سکونت و سن تأثیر منفی و معنی دار بر ادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی داشتند و2/76 درصد از تغییرپذیری های ادراک برنجکاران برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی را این شش متغییر تبیین می کنند.
Climate change has led to significant reductions in agricultural productivity in both developing and developed countries. Farmers' accurate understanding of climate change leads to effective activities to protect their lives from the damage caused by climate change. In this regard, this study aimed at factors influencing of rice farmers' perceptions for adaptation to climate change in Sari County in 2021. The statistical population of study includes rice farmers of Sari County in Mazandaran Province (N=24502). According to Krejcie and Morgan (1970) table, 271 rice farmers were selected as a statistical sample. Data were collected using a researcher-made questionnaire. The content validity of the questionnaire was confirmed by experts' opinions. Also, based on the Average Variance Extracted (0.519>AVE< 0.549) and Composite Reliability (0.858>CR<0.921), the questionnaire had a convergent validity and appropriate reliability. SPSS16 and Smart PLS2 software were used to analyze the data. The results of structural equation modeling showed that access to information sources, rice farmers' motivations, social characteristics and rice farming income had a positive and significant impact and distance from rice field to residence and age had a negative and significant impact on rice farmers' perceptions for adaptation to climate change and 76.2% of the variability of rice farmers' perceptions for adaptation to climate change are explained by these six variables.
اسدی، ع.، جمشیدی، ا.، و کلانتری، خ. (1396). سازوکارهای سازگاری با تغییر اقلیم کشاورزان خرده پای استان همدان، نشریه علمی علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد13، شماره 2، صص 130-109.
پناهی، ح.، و اسمعیل درجانی، ن. (1399). بررسی اثر گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی بر رشد اقتصادی (مطالعه موردی: استانهای ایران طی دوره 1390-1380)، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره بیست و دوم، شماره یک، صص 88-79.
پورفلاح، ر. (1400). 20درصد برنج مزارع ساری برداشت شد/ تولید 130 هزار تنی. سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران.
خالدی، ف.، زرافشانی، ک.، میرکزاده، ع.، و شرفی، ل. (۱۳۹۴). بررسی عوامل موثر بر توان سازگاری کشاورزان در برابر تغییرات اقلیم (مطالعه موردی: گندمکاران شهرستان سرپل ذهاب، استان کرمانشاه)، پژوهشهای روستایی، جلد ۳، شماره۶، صص۶۵۵-۶۷۸.
داوری، ع.، و رضازاده، آ. (1392). مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
رمضانی، ع. م. (1401). کشت مکانیزه در 63 درصد شالیزارهای مازندران، سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران. قابل دسترس در: https://jkmaz.ir/Home/ShowDetailsDocument?DocId=111031
سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران. (1400). وضعیت تولید محصولات کشاورزی استان مازندران، معاونت آمار، ساری، مازندران.
طهماسبی، ا.، قادرمرزی، ح.، رحیمی، ف.، و عزیزی، س. (1400). درک و استراتژی سازگاری جوامع محلی شهرستان مشکین شهر نسبت به تغییرات اقلیمی، توسعه محلی (روستایی-شهری)، دوره 13، شماره 2، پیاپی 26: 637-609.
عبداللهزاده، غ.، اژدرپور، ع.، شریفزاده، م.ش. (۱۳۹۶). بررسی ادراک روستاییان نسبت به تغییرات اقلیمی و راهبردهای سازگاری در شهرستان زابل. جغرافیا و برنامهریزی محیطی، جلد۶۸، شمار۴، صص ۸۶-۱۰۶.
عبداللهزاده، غ. ح.، شریفزاده، م.، و قدمی امریی، ز. (1395). ارزیابی آگاهی برنجکاران شهرستان ساری از پیامدهای مصرف سموم شیمیایی و خطرات آن برای سلامت در سال زراعی 1394. مجله سلامت و محیط زیست، فصلنامه ی علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران ، جلد 9، شماره 4، صص558-545.
صالحی، ص.، و پازوکی نژاد، ز. (1399). سازگاری روستاییان با تغییرات آب و هوایی و ارتباط آن با عوامل اجتماعی (مطالعه موردی: روستاییان شهرستان بابلسر-استان مازندران)، پژوهشهای راهبردی مسائل اجتماعی ایران، مقالات آماده انتشار، انتشار آنلاین از 25 اسفند1399.
قبادی علیآبادی، س.، آگهی، ح.، و فرهادیان، ه. (1400). تحلیل دقت ادراک کشاورزان شهرستان کرمانشاه از روند تغییرات آب و هوا با استفاده از سوابق داده‌های هواشناسی، برنامهریزی منطقهای، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اردیبهشت 1400.
کلانکی، م.، کاراندیش، ف. (۱۳۹۴). پیشبینی اثرات بلند مدت تغییر اقلیم بر مولفههای اقلیمی در منطقه مرطوب. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، (۲۰): ۱۳۱-۱۴۸.
ملایی، ف.، حسینی، س. م.، حجازی، س. ی.، و پیشبین، س. ا. ر. (1397). تبیین راهبردهای سازگاری کشاورزان استان خراسان جنوبی با تغییر اقلیم، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 14، شماره 2، صص 105-83.
منصورفر، ک. (1385). روشهای پیشرفتۀ آماری همراه با برنامههای کامپیوتری، چ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
یزدانپناه، م.، فروزانی، م. و زبیدی، ط. (1396). تعیین عوامل موثر بر رفتار سازگاری کشاورزان در مقابه با تغییرات آب و هوایی: مورد مطالعه شهرستان باوی خوزستان، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2، شماره 48، صص 147-137.
Ali, A., & Erenstein, O. (2017). Assessing farmer use of climate change adaptation practices and impacts on food security and poverty in Pakistan. Climate Risk Management, 16: 183-194.
Apata, T. (2011). Factors influencing the perception and choice of adaptation measures to climate change among farmers in Nigeria. Evidence from farming households in Southwest Nigeria. Environmental Economics, 2(4): 74-83.
Arbuckle, J.G., Morton, L.W., & Hobbs, J. (2013), Understanding farmer perspectives on climate change adaptation and mitigation: The roles of trust in sources of climate information, climate change beliefs, and perceived risk, Environment and Behavior, 47(2), 205-234.
Arunrat, N., Wang, C., Pumijumnong, N., Sereenonchai, S., & Cai, W., (2017). Farmers' intention and decision to adapt to climate change: A case study in the Yom and Nan basins, Phichit province of Thailand. Journal of Cleaner Production, 143: 672-685.
Asrat, P., & Simane, B. (2018). Farmers’ Perception of Climate Change and Adaptation Strategies in the Dabus Watershed, North-West Ethiopia. Ecological Processes, 7(1): 7.
Asseng, S., Zhu, Y., Wang, E., & Zhang, W. (2018). Crop modeling for climate change impact and adaptation. Crop Physiology. Academic Press, San Diego, 505546.
Azadi, Y., Yazdanpanah, M., Forouzani, M., & Mahmoudi, H. (2018). Farmers’ adaptation choices to climate change: A case study of wheat growers in Western Iran. Journal of Water and Climate Change, 10(1): 102-116.
Bradshaw, B., Dolan, H., & Smit, B. (2004). Farm-level adaptation to climatic variability and change: crop diversification in the Canadian prairies. Climatic Change, 67(1), 119-141.
Campbell, D., Barker, D., & McGregor, D. (2011). Dealing with Drought: Small farmers and environmental hazards in Southern St. Elizabeth, Jamaica, Applied Geography, 31(1): 146-158.
Chin, W. (1988). The partial least squares approach to structural equation modeling. In G.A. Marcoulides, editor. Modern methods for business research. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. 295-303.
Dunlap, R. E. (2010). Climate change and rural sociology: Broadening the research agenda. Rural Sociology, 75: 17-27.
El Kharraz, J., El-Sadek, A., Ghaffour, N., & Mino, E. (2017). Water scarcity and drought in WANA countries. Procedia Engineering, 33: 14-29.
Etemadi, M., & Karami, E. (2016). Organic fig growers' adaptation and vulnerability to drought. Journal of Arid Environments, 124: 142-149.
Grothmann, T., & Patt, A. (2005). Adaptive capacity and human cognition: The process of individual adaptation to climate change. Global Environmental Change, 15(3), 199-213
Gandure, S., Walker, S., & Botha, J. J. (2013). Farmers perceptions of adaptation to climate change and water stress in a South African rural community. Environmental Development, 5: 39-53.
Gebrehiwot, T., & Van Der Veen, A. (2013). Farm level adaptation to climate change: the case of farmer’s in the Ethiopian Highlands. Environmental management, 52(1), 29-44
Hair J. F., Hult G. T. M., Ringle C. M. & Sarstedt M. (2013). A premier on partial least squares structural equation modeling(PLS-SEM). SAGE publication.
Henseler, J., Ringle, C. M. & Sinkovics, R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing, Advances in International Marketing, 20: 277-319.
Independent Police Complaints Commission (IPCC). (2013). The physical Science Basis: Contribation of working Grepe I to the fifth assessment repert of the intergever mental panol on climate change, Cambridge university Press, Cambridge, unifend kigdem. Independent Police Complaints Commission (IPCC)
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3): 607-610.
Khan, I., Lei, H., Ali Shah, I., Ali, I., Khan, I., Muhammad, I., Huo, X., & Javad, T. (2020). Farm households’ risk perception, attitude and adaptation strategies in dealing with climate change: Promise and perils from rural Pakistan, Land Use Policy, 91: 104395.
Khanal, U., Wilson, C., Hoang, V. N., & Lee, B. (2018). Farmers' adaptation to climate change, its determinants and impacts on rice yield in Nepal. Ecological Economics, 144: 139-147.
Kidanu, A., Kibret, K., Hajji, J., Mohammed, M., & Ameha, Y. (2016). Farmers perception towards climate change and their adaptation measures in Dire Dawa Administration, Eastern Ethiopia. Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 8(12), 269-283.
Kumar Jha, Ch. & Gupta, V. (2021). Farmer’s perception and factors determining the adaptation decisions to cope with climate change: An evidence from rural India, Environmental and Sustainability Indicators, 10: 100-112.
Lee, K. S. & Chen, W. (2017). A long shadow: Cultural capital, techno-capital and networking skills of college students. Computers in Human Behavior, 70: 67-73.
Mubaya, C. P., Njuki, J., Mutsvangwa, E. P., Mugabe, F. T., & Nanja, D. (2012). Climate variability and change or multiple stressors? Farmer perceptions regarding threats to livelihoods in Zimbabwe and Zambia. Journal of Environmental Management, 102, 9-17.
Nazmul Huda. M. D. (2013). Understanding indigenous people’s perception on climate change and climate hazards: a case study of Chakma indigenous communities in Rangamati Sader Upazilanof Rangamati District, Bangladesh, Natural Hazards, 65: 2147-2159.
Nelson, D. R., Adger, W. N., & Brown, K. (2007). Adaptation to environmental change: contributions of a resilience framework. Annual review of Environment and Resources, 32(1), 395.
Nunnally, J. C. & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3rd ed), New York: McGraw-Hill.
Nunnally, J. C. (1967). Psychometric theory, New York, NY: McGraw-Hill.
Omerkhil, N., Kumar, P., Mallick, M., Lungyina, B. M., Tara, Ch. Rawat, P. S., & Rajiv, P. (2020). Micro-level adaptation strategies by smallholders to adapt climate change in the least developed countries (LDCs): Insights from Afghanistan, Ecological Indicators, 118: 106871.
Rodriguez, N. (2015). Perceptions of Climate Trends among Mexican Maize Farmers. Arizona State University.
Rodriguez Diaz, J. A., Weatherhead, E. K. Knox, J. W. & Camacho, E. (2007). Climate change impacts on irrigation water requirements in the Guadalquivir river basin in Spain. Regional Environmental Change, 7:149–159.
Sekelemani, A., Mogomotsi, P. K., Stone, L. S., Mogomosti, G. E. J., & Lekhane, O. (2020). Farmers’ perceptions of climate change and their adaptation strategies: The case of Ngamiland East, Botswana, Transactions of the Royal Society of South Africa, 75 (2): 213-221.
Sharka Juana, J., Kahaka, Z., & Nathan Okurut, F. (2013). Farmers’ perception and adaptation to climate change in Sub-Sahara Africa: A synthesis of empirical studies and implications for public policy in Africa agriculture. Published by Canadian Center of Science and Education, Journal of Agricultural Science, 4(4): 121-135.
Spence, A., Poortinga, W., & Pidgeon, N. (2012). The psychological distance of climate change. Risk analysis, 32(6): 957-972.
Talanow, K., Topp, E. N., Loos, J., & Martín-López, B. (2021). Farmers' perceptions of climate change and adaptation strategies in South Africa's Western Cape, Journal of Rural Studies, 81: 203-219.
Tesfahunegn, G. B., Mekonen, K., & Tekle, A. (2016). Farmers’ Perception on Causes, Indicators and Determinants of Climate Change In Northern Ethiopia: Implication For Developing Adaptation Strategies. Applied Geography, 73: 1-12.
Tesfaye, W., & Seifu, L. (2016). Climate change perception and choice of adaptation strategies: Empirical evidence from smallholder farmers in east Ethiopia. International Journal of Climate Change Strategies and Management, 8(2): 253-270
Wei, J., Hansen, A., Zhang, Y., Li, H., Liu, Q., Sun, Y., & Bi, P. (2014). Perception, attitude and behavior in relation to climate change: A survey among CDC health professionals in Shanxi province, China. Environmental research, 134, 301-308.
Zhang, Ch., Jin, J., Kuang, F., Ning, J., Wan, X., & Guan, T. (2020). Farmers’ perceptions of climate change and adaptation behavior in Wushen Banner, China, Environmental Science and Pollution Research, 27: 26484-26494.
_||_