کارایی آموزش مهارتهای مرجع‌نگاری به دانشجویان مطاله موردی: دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی
میترا زارعی
1
(دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه بین‌المللی امام رضا علیه السلام،
کتابدار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد)
کلید واژه: مرجع‌نگاری, سبک ونکوور, خطاهای مرجع‌نگاری, دانشگاه علوم پزشکی مشهد, پایان‌نامه‌ها,
چکیده مقاله :
هدف: هدف از این بررسی شناخت کارایی سه شیوه آموزش مرجع نگاری به دانشجویان جهت انتخاب بهترین شیوه و از این طریق افزایش کارایی و کاهش هزینه‌های (زمانی و مالی) غیر ضروری است که دانشجویان و نظام دانشگاه در این زمینه متحمل می شود. روش: بر اساس اطلاعات گردآوری‌شده از روند کنترل مرجع طی 11 ماه در فاصله آبان ماه 1388 تا مهر ماه 1389، تعداد 207 پایان‌نامه در سه مقطع عمومی، تخصصی و کارشناسی ارشد به بخش پایان‌نامه تحویل داده شد که مجموعا 10107 ارجاع توسط مسئول آرشیو پایان‌نامه (محقق) کنترل و بررسی شد. پس از ارائه فهرست منابع توسط دانشجویان نحوه آشنایی وی با مهارت مرجع‌نگاری پرسش شد که پاسخها در سه گروه دستنامه آموزشی تهیه‌شده توسط کتابخانه مرکزی، استفاده از نرم‌افزار مرجع نگاری و سایر روشها دسته‌بندی شد. سپس منابع مختلف بررسی شد و نوع و فراوانی اشکالات رایج در مرجع نگاری با استفاده از سیاهه‌وارسی محقق ساخته تعیین گردید. یافته ها: بر اساس یافته های این بررسی اکثر دانشجویان کمتر از 50 منبع را در نگارش پایان‌نامه خود بکار گرفته بودند. 156 نفر در نگارش منابع پایان‌نامه خود از دستنامه تهیه‌شده توسط کتابخانه مرکزی، 16 نفر از نرم‌افزار های مدیریت مراجع استفاده کرده و 27 نفر نیز از شیوه های دیگر آموزشی بهره برده بودند. میزان خطاهای رخ داده در هر ناحیه متنوع بود و در اکثر موارد به صفر میل می کرد. نتیجه گیری: بررسی ارتباط بین شیوه آموزش مرجع‌نگاری و 20 نوع خطای مرجع نگاری کارایی این نوع از نرم‌افزارها را تا حدود زیادی به اثبات رساند. ضمن اینکه تدوین دستنامه ای کوتاه برای آموزش مرجع‌نگاری جهت جلوگیری از اتلاف وقت دانشجویان در این روند پیشنهاد می شود. نکته قابل توجه در نظرداشتن خطاهای پرتعداد در مرجع نگاری و تدوین برنامه آموزشی، دستنامه‌های راهنما و سایر فعالیتهای آموزشی با هدف کاهش این خطاهاست.
purpose: The research aim is to find out the usefulness of three training methods for preparing thesis references and select the best ones of the library educational policy. This will save time and money in library user education process. Methodology: Referencing errors were categorized from two points of view. First, according to writing and content errors. Second, according to the fields that referencing errors occurred (author, title, publication). Errors were tabulated from each points. Twenty error codes were identified and 207 theses were included in the survey. In fact, references of thesis prepared from September 2009 to November 2010 were selected as the research community. Findings: Results showed that about half of references contained less than 20 errors and the other half, more than 20 errors. Field error survey showed that the most several occurred errors were 10 in each field. In other words, more than half of the references contained less than 10 writing errors. 53% of the references contained less than 10 content errors. Both writing and content errors in author and publication fields were observed more than those of the titles. There were too many inconsiderable writing errors in references. Repetition errors were observed in less than 10 references in 67% of theses. Conclusion: Faculty staffs should be aware of the significance of reference lists as an important part of the research practices and remind this to the students. Libraries' duty is to prepare educational workshops and facilities proportionate to the student population and needs. Overcoming the problem of population and high demand for workshops is also the other libraries' duties. In order to meet this aim, presenting online courses are recommended.
آزاده، فریدون، واعظ، ریحانه، قریب، میترا.(1388) بررسی وضعیت صحت مقالات استنادی پایاننامههای دورههای دکترای تخصصی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت). 5(1 و 2)، 17-9.
اسدی گرگانی، فاطمه؛ طالبیان، علی؛ علیرمضانی، حمیده. (1380) بررسی مقایسه ای میزان رعایت شیوه ونکوور و استانداردهای ایزو در پایاننامههای دکترای تخصصی دانشگه علوم پزشکی کرمان. فصلنامه مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی. 4(10)، 36-29.
تفرشی، شکوه؛ تاج بخش، افشان.(1388) بررسی میزان رعایت شیوه ونکوور در ماخذ نویسی پایاننامههای رشته دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در فاصله سالهای 88-1383. مجله دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. 28(1)، 55-47
حری، عباس؛ شاهبداغی، اعظم. (1387) شیوه‌های استناد در نگارش‌های علمی رهنمودهای بین المللی. تهران: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ.
سبحانی، عبدالرسول؛ پور رمضان، مهرداد؛ ذاکر نقیبی، علی. (1377) بررسی رعایت اصول نگارش علمی پایاننامههای تحقیقاتی دانشجویان پزشکی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه گیلان. 7(25)، 8-1.
عزیزی، فریدون؛ رئیس زاده، فربد؛ زارعی، شبنم؛ طریقت صابر، گلبرگ؛ گرزن، رضا. (1380) بررسی کیفیت ذکر منابع در مقالات پژوهشی مجلات علمی- پژوهشی در جمهوری اسلامی ایران. پژوهش در پزشکی (مجله پژوهشی دانشکده پزشکی). 25(4)، 255-49.
منصور قناعی، فریبرز؛ شفقی، افشین؛ فریدی، مازیار؛ نیک زاد،حسن؛ عظیمی،افشین. (1377) بررسی 5 ساله پایاننامههای دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه گیلان. 7(25)، 15-9.
میرصمدی، منصور؛ چهره یی، علی؛ باقرزاده، امیر حسین. (1381) بررسی پایاننامههای فارغ التحصیلان دوره پزشکی عمومی در نیمه اول سال 1378 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران از نظر رعایت اصول علمی نگارش. مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران. 9(32)، 750-741.
Aronsky, D., Ransom, J., Robinson, K.(2005) Accuracy of References in Five Biomedical Informatics Journals. Journal of the American Medical Informatics Association, 12(2),225-228.
Brahmi, FA., Gall, C. (2006) Endnote and Reference Manager citation formats compared to instructions to authors in top medical journals. Medical Reference Service Quarterly, 25(2),49-57.
Gatten. Raida. (2010) A case study in reference list accuracy. New Library World, 111(1/2),16-25.
Green, R., Willmott, M. Beyond searching: the evolving role of librarians in supporting citation and information management. Colombia university libraries reference services symposium. 2009 Mar 13.
Hansen, ME., McIntire, DD.(1994) Reference citations in radiology: accuracy and appropriateness of use in two major journals. AJR. American Journal of Roentgenology ,163(3),719-23.
Holt, S., Siebers, R., Suder, A., Loan, R., Jeffery, O.(2000) The accuracy of references in Australian and New Zealand Medical Journals. The New Zealand Medical Journal ,113(1119),416-7.
Kirchhoff, KT. (1995) Ensuring accurate references. Nurse Author and Editor. A Newsletter for Authors and Editors and Editorial Broad Members,5(1),1-3.
Nishina, K., Asano, M., Mikawa, N., Obara, H. (1995) The accuracy of reference lists in Acta Anaesthesiologica Scandinavica. Acta Anaesthesiologica Scandinavica,39(5),577-578
Oermann, MH., Mason, NM., Wilmes, NA.(2002) Accuracy of references in general readership nursing journals. Nurse Educator, 27 (6), 260-4.
Pérez, GA.(2000) Errors in bibliographic references of Nefrología from 1981 to 1995.A quality control. Publicación Oficial De La Sociedad Española Nefrologia, 20,23-8.
Reddy, MS., Srinivas, S., Sabanayagam, N., Bälasübräniänian, SP.(2008) Accuracy of references in general surgical journals, an OLD problem revisited. Surgeon, 6(2):71-75.
Taylor, D. The appropriate use of references in a scientific research paper. Emergency Medicine, 2002(14),166-170.
Unver, B., Senduran, M., Unver Kocak, F., Gunal, I., Karatosun, V. (2009) Reference accuracy in four rehabilitation journals. Clinical Rehabilitation, 23 (8), 741-5.