• صفحه اصلی
  • نقدی بر نظریه تعدد اقرار در اثبات حد سرقت

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 700477 بازدید : 136 صفحه: 189 - 211

10.22034/ijrj.2023.700477

20.1001.1.26455013.1401.19.70.9.8

نوع مقاله: پژوهشی

نقدی بر نظریه تعدد اقرار در اثبات حد سرقت

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

نادر مختاری افراکتی 1 (استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.)
معصومه تاج الدینی 2 (مربی گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران.)
لیلا مهرابی راد 3 (مربی فقه و lمبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران،)

تاریخ دریافت : 1400/05/19 تاریخ پذیرش : 1401/04/18 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: سرقت, اقرار, ادله اثبات, تعدد اقرار,

چکیده مقاله :

مشهور فقیهان امامیه، اقرار را به عنوان ملکه دلائل، در صورتی که دو مرتبه واقع شود، مثبت حد سرقت می دانند. قانونگذار نیز وفق ماده 172 قانون مجازات اسلامی(مصوب 1392)، به تبعیت از قول مشهور، بر همین نظر است. در این میان برخی فقیهان متقدم به صورت صریح با این قول مخالفت نموده و از فحوای کلام برخی فقیهان متأخر نیز، مخالفت با این قول، استنباط می شود؛ چه اینکه بنابر نظر ایشان، با یک مرتبه اقرار تام نیز، حد سرقت قابل اثبات است. نظر به اینکه روایات مورد استناد از سوی مشهور فقها، به لحاظ سندی و دلالی قابل خدشه هستند و دلیل متقن دیگری نیز در این خصوص ارائه نشده است و نیز با عنایت به وجود روایات صحیحه دال بر کفایت یک مرتبه اقرار برای اثبات حد سرقت و مطابقت این قول با عمومیت ادله حجیت اقرار و اطلاق روایات دال بر ثبوت حد سرقت با اقرار، نگارنده اقراری که واجد تمام شرایط باشد را با یک بار وقوع، مثبت حد سرقت دانسته است.

چکیده انگلیسی:

It is widely-held by Imami jurists that if confession, which is one of the methods of proving a lawsuit, happens twice, it proves the punishment (hadd) for theft. According to Article 172 of the Islamic Penal Code of Iran (passed in 2013), the legislator sees eye to eye with the famous or widely-held opinion. Meanwhile, some early jurists have explicitly opposed this notion, and it is also deciphered from the words of some more recent jurists that they also disagree with this position inasmuch as they maintain that a full confession made only one time shall suffice for proving the hadd (punishment) for theft.  Considering that the narrations cited by famous jurists can be undermined in terms of their "chain of transmission" and "denotation" and no other convincing proof has been presented in this regard, and also, in view of the existence of authentic narrations indicating the sufficiency of one confession for proving the punishment for theft as well as the conformity of this saying with the generality of the proofs of the validity of the confession and the traditions that prove the punishment for theft by confession, the writer considers one confession that meets all the conditions to be sufficient for proving the punishment for theft.  

منابع و مأخذ:


  1. قران کریم
    2.
  2. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى (1385) ، دعائم الإسلام، قم، موسسه آل بیت علیهم السلام، چاپ دوم.
    3.
  3. ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا( 1404) ، معجم مقائیس اللغة، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه
    4.
  4. اردبیلى، احمد بن محمد( 1403) ، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشادالأذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
    5.
  5. اردبیلى، سید عبد الکریم (1427) ، فقه الحدود و التعزیرات، قم، مؤسسة النشر لجامعة المفید رحمه الله.
    6.
  6. بجنوردى، محمد بن حسن موسوى( 1401) ، قواعد فقهیه (بجنوردى، سید محمد)، تهران، مؤسسه عروج، چاپ سوم
    7.
  7. بهرامی اقدم، حسین (1395)، جبر و وهن شهرت عملی نزد فقیهان متقدم، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال نهم، شماره 2.
    8.
  8. پورباقر،شهربانو؛حسینی مقدم، سید عسگری(1400)،بررسی فقهی حقوقی اقرار در فضای مجازی، فصلنامه ی پژوهش های فقه و حقوق اسلامی،دوره ی 17، شماره ی 64،صص55تا 76.
    9.
  9.  
    10.
  10. تبریزى، جواد بن على(1417)، أسس الحدود و التعزیرات، قم، دفتر مؤلف، چاپ اول.
    11.
  11. ترابی، اکبر(1390) ، آئین کیفری اسلام، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار( ع)
    12.
  12. جمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى، سید محمود هاشمى(1426)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، اول.
    13.
  13. جوهرى، اسماعیل بن حماد(1410)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دار العلم للملایین
    14.
  14. حائرى طباطبایى، على بن محمد(1418)، ریاض المسائل (ط - الحدیثة)، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول،
    15.
  15. حرعاملى، محمد بن حسن (1409)، وسائل الشیعة، قم، موسسه آل بیت علیم السلام، چاپ اول،
    16.
  16. خراسانی، محمدکاظم بن حسین (1409) کفایة الأصول، قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام.
    17.
  17. خزائی، میثم و زرگریان، طه(1394) ، شرطیت تکرار اقرار در فقه جزایی اسلام )نقدی بر ماده 172قانو ن مجازات اسلامی(، پژوهش­های فقهی، دوره 11، شماره 3.
    18.
  18. خوانسارى، احمد بن یوسف (1405) ، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، مؤسسه اسماعیلیان
    19.
  19. خویى، سید ابو القاسم(1418) ، التنقیح فی شرح العروة الوثقى، قم، تحت اشراف جناب آقاىلطفى، چاپ اول.
    20.
  20. خویى، سید ابو القاسم(1422) ، مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی ره.
    21.
  21. خویى، سید ابو القاسم (1422) ، مصباح الاصول، قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی ره.
    22.
  22. روحانی، سید صادق (1412) ، فقه الصادق (علیه السلام)، قم، دار الکتاب، چاپ اول.
    23.
  23. سبزوارى، سید عبد الأعلى(1413)، مهذّب الأحکام، قم، مؤسسه المنار، چاپ چهارم.
    24.
  24. سلاّر دیلمی، حمزة بن عبد العزیز‌(1404) ، المراسم العلویة و الأحکام النبویة فی الفقه الإمامی‌، قم، منشورات الحرمین‌.
    25.
  25. سیستانى، على حسینى(1414) ، قاعدة لا ضرر و لا ضرار (للسیستانی)،قم، دفتر آیة الله سیستانى، چاپ اول.
    26.
  26. شوشترى، محمد تقى( 1406)، النجعة فی شرح اللمعة، تهران، کتابفروشى صدوق، چاپ اول.
    27.
  27. شهید ثانى، زین الدین بن على (1410) ، الروضةالبهیة فی شرح اللمعةالدمشقیة، قم،کتابفروشى داورى.
    28.
  28. شهید ثانى، زین الدین بن على(1413) ، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول.
    29.
  29. شیخ طوسى، محمد بن حسن( 1390) ، الاستبصار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول.
    30.
  30. شیخ طوسى، محمد بن حسن (1407) ، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ اول
    31.
  31. شیخ طوسى، محمد بن حسن (1407)، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم،
    32.
  32. شیخ مفید، محمّد بن محمد بن نعمان(1413) ، المقنعة، قم، کنگرهجهانى هزاره شیخ مفید، چاپ اول.
    33.
  33. صدر، محمد( 1420) ، ما وراء الفقه، بیروت، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع،اول.
    34.
  34. علامه حلى، حسن بن یوسف( 1413) ، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
    35.
  35. فاضل هندى، محمد بن حسن (1416) ، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
    36.
  36. فقیهی، حسین(1384)، سیری در اسناد حدیث کافی، ماهنامه کوثر، شماره 64.
    37.
  37. فیومى، احمد بن محمد مقرى( بی تا) ، المصباحالمنیر فی غریبالشرحالکبیرللرافعی، قم، منشورات دار الرضی.
    38.
  38. کشی، محمد بن عمر( 1409) ، رجال الکشی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
    39.
  39. کلینى، محمد بن یعقوب( 1407) ، الکافی (ط - الإسلامیة)، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
    40.
  40. گلپایگانى، سید محمد رضا(1412) ، الدرالمنضود فی أحکام الحدود، قم، دار القرآن الکریم، چاپ اول.
    41.
  41. لنکرانى، محمد فاضل (1422) ، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - الحدود، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام، چاپ اول.
    42.
  42. مجلسی، محمدباقر(1403) ، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    43.
  43. مجلسی ، محمد باقر(1406) ، ملاذالأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، اول.
    44.
  44. محسنی دهکلانی، محمد(1387)، بازخوانی نظریه اشتراط تعدد اقرار در اثبات زنا،پژوهش های اسلامی،شماره 3.
    45.
  45. محقق داماد، مصطفى(1406) ، قواعد فقه (محقق داماد)، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، چاپ دوازدهم
    46.
  46. مرعشى نجفى، سید شهاب الدین(1424) ، السرقة على ضوء القرآن و السنة، قم، انتشارات کتابخانه و چاپخانه آیة الله مرعشى نجفى، چاپ اول.
    47.
  47. مشکینى، میرزا على( بی تا ) ، مصطلحات الفقه.
    48.
  48. مصطفوی، کاظم، درس خارج فقه، بازیابی شده از http://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/mostafavi/feqh/88/880720/%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85، 88/07/20
    49.
  49. مصطفوی، کاظم، درس خارج فقه، بازیابی شده از http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/mostafavi/feqh/90/901017/، 90/10/17
    50.
  50. مکارم شیرازى، ناصر(1418) ، أنوارالفقاهة - کتاب الحدود و التعزیرات، قم، انتشارات مدرسة الإمام علی بن چاپ اول.
    51.
  51. منتظری، حسینعلى( بی تا) ، کتاب الحدود، قم، انتشارات دار الفکر،چاپ اول.
    52.
  52. نجفى، محمد حسن(1404) ، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    53.
  53. نراقى، احمد بن محمد مهدى(1417) ، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام،قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه، چاپ اول.
    54.
  54. ه‍م‍دانی، رض‍ا بن م‍ح‍م‍د ه‍ادی(1416)‌، مصباح الفقیه، قم، مؤسسة الجعفریةلإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی.
    55.
_||_

  1. Ibn Ḥayyun, Nuʿmān b. Muḥammad al-Maghribī, Daʿāʾīm al-Islam, Qom, Aalulbayt (a) Institute, 2nd edition, 1385 A.H.
    2.
  2. Abū al-Ḥasan, Aḥmad b. Fāris b.Zakriyya, Muʿjam Maqāʾis al-Lugha, Islamic Propagation Office, the Islamic Seminary, 1404 A.H.
    3.
  3. Ardabīlī, Aḥmad b. Muḥammad, Majmaʿ al-Fāʾida wa al-Burhan fī Sharḥ Irshād al-Adhhān, Qom, Islamic Publications Office affiliated to the Society of Teachers of the Islamic Seminary of Qom, first edition, 1403 A.H.
    4.
  4. Ardabīlī, Sayyid ʿAbd al-Karīm, Fiqh al-Ḥudūd wa al-Taʿzirāt, Qom, Mofid University Press, 1427 A.H.
    5.
  5. Bujnurdī, Muḥammad b. Ḥasan Mūsavi, Qawāʿid Fiqhhiyya [Maxims of Jurisprudence], Tehran, ʿUrūj Institute, third edition, 1401 A.H.
    6.
  6. Bahrāmī Aqdam, Ḥusayn, Jabr wa Wahn Shuhrat ʿAmalī Nazd Faqihān Mutaqaddim, Quarterly of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, 9th year, Issue No. 2, 2016.
    7.
  7. Tabrīzī, Jawād b. ʿAlī, Usas al-Ḥudūd wa al-Taʿzīrāt, Qom, Muʾallif Office, first edition, 1417 A.H.
    8.
  8. Turābī, Akbar, Ᾱyīn Kayfari Islam (The Penal Laws of Islam), Qom, The Jurisprudence Center of Pure Imams (a), 1390 (Persian calendar).
    9.
  9. A group of researchers working under the auspices of Shahrūdi, Sayyid Maḥmūd Hāshemī, Farhang Fiqh Muṭābiq Madhhab Ahl al-Bayt (a), Qom, Institute for Islamic Encyclopedia of the School of Ahlalbayt (a), 1426 AH.
    10.
  10. Jawharī, Ismaʿīl b. Ḥamād al-Sīḥāḥ - Tāj al-Lugha wa Sehah al-ʿArabiyya, Beirut, Dār al-ʿIslam Lil-Malāyīn, 1410 A.H.
    11.
  11. Ḥāʾirī Ṭabāṭabāī, Ali b. Muḥammad, Riyadh al-Masāʾīl (Al-Haditha Print), Qom, Aalulbayt (a) Institute, first edition, 1418 A.H.
    12.
  12. Ḥurr Ᾱmilī, Muḥammad b. Ḥasan, Wasāʾīl al-Shīʿa, Qom, Aalulbayt (a) Institute, first edition, 1409 A.H.
    13.
  13. Khurāsānī, Muḥammad Kazem b. Husayn, Kifayat al-Uṣūl, Qom, Aalulbayt (a) Institute, 1409 A.H.
    14.
  14. Khazāʾī, Maytham wa Zargariyān, Ṭaha, The Conditionality of Multiple Confession in the Criminal Jurisprudence of Islam, A Critique of Article 172 of Islamic Penal Law, jurisprudential research, Series 11, No.3, p.1394 (Persian Calendar).
    15.
  15. Khansārī, Ahmad b. Yūsuf, Jāmiʿ al-Madārik fī Sharḥ Mukhtaṣar al-Nāfiʿ,Qom, Ismaʾīliyān Institute, 1405 A.H.
    16.
  16. Khoei, Sayyid Abulqāsim, Al-Tanqih, fī Sharḥ al-ʿUrwat al-Wuthqa, Qom, under the auspices of Mr. Luṭfī, first edition, 1418 A.H.
    17.
  17. Khoei, Sayyid Abulqāsim, Mabānī Takmilat al-Minhāj, Qom, Institute for Reviving the Works of Imam al-Khoei (ra) 1422 A.H.
    18.
  18. Khoei, Sayyid Abulqāsim, Mesbāḥ al-ʾUsūl, Qom, Institute for Reviving the Works of Imam al-Khoei (ra) 1422 A.H.
    19.
  19. Rohani, Sayyid Sādiq, Fiqh al-Ṣādiq (a), Qom, Dar al-Kitab, first edition, 1412 A.H.
    20.
  20. Sabzevārī, Sayyid Abd al-Aʿlā, Muhadhdhab al-Ahkām, Qom, al-ManāR Institute, fourth edition, 1413 A.H.
    21.
  21. Sallār al-Daylamī, Ḥamza b. Abd al-Aziz, al-Marāsim al-ʿAlawiyya wa al-Ahkām al-Nabawiyya fī al-Fiqh al-Imāmī, Qom, Manshurāt al-Haramayn, 1404 A.H.
    22.
  22. Sistani, Ali al-Husani, The Principle of No Harm, Qom, Office of Ayatollah Sistani, first edition, 1414 A.H.
    23.
  23. Shushtarī, Muḥammad Taqi, al-Najʿat fi Sharh al-Lumʿa, Tehran, Sadūq Library, first edition, 1406 A.H.
    24.
  24. Shahīd Thānī, Zayn al-Dīn b. Ali, Al-Rawḍa al-Bahiyya fī Sharh al-Lumʿa al-Damishqiyya, Qom, Dawarī Bookstore, 1410 A.H.
    25.
  25. Shahīd Thāni, Zayn al-Dīn b. Ali, Masālik al-Ifhām Elā Tanqih Sharāyiʿ al-Islam, Qom, Al-Maʿārif al-Islamiyya Institute, first edition, 1413. A.H.
    26.
  26. Shaykh Ṭūsī, Muḥammad b. Ḥasan, al-Istiṣār, Tehran, Dar al-Kotob al-Islamiyya, first edition, 1390.
    27.
  27. Shaykh Ṭūsī, Muḥammad b. Ḥasan, al-Khilāf, Qom, Islamic Publications affiliated to the Society of Teachers of the Islamic Seminary, first edition, 1407.
    28.
  28. Shaykh Ṭūsī, Muḥammad b. Ḥasan, Tahdhīb al-Aḥkām, Tehran, Dar al-Kotob al-Islamiyya, fourth edition, 1407 A.H.
    29.
  29. Shaykh Mufīd, Muḥammad b. Muḥammad b. Nuʿmān, al-Mughniʿa, Qom, World Congress on the Millinium of al-Shaykh al-Mufīd, first edition, 1413.
    30.
  30. Ṣadr, Muḥammad, Māwarāʾ al-Fiqh, Beirut, Dar al-Aḍwāʾ Lil-Tibaʿa wa al-Nashr wa al-Tawzīʿ, 1420 A.H.
    31.
  31. Allama Hilli, Hasan b. Yūsuf, Mukhtalaf al-Shīʿa fī Aḥkām al-Sharīʿa, Qom, Islamic Publications Office affiliated to the Society of Teachers of the Islamic Seminary, second edition,1413 A.H.
    32.
  32. Fāḍīl Hindī, Muḥammad b. Ḥasan, Kashf al-Lithām wa al-Ibhām ʿAn Qawāʿid al-Ahkām, Qom, Islamic Publications Office affiliated to the Society of Teachers of the Islamic Seminary, first edition, 1416.
    33.
  33. Faqīhī, Ḥusayn, A Look at the Authenticity of the Traditions of al-Kāfī, Kawthar Monthly, No.64, 1384 (Persian solar calendar).
    34.
  34. Fayūm, Ahmad b. Muḥammad al-Muqrī, al-Mesbāh al-Munīr fī Gharīb al-Sharh al-Kabīr by al-Rāfiʿī, Qom, Dār al-Raḍī (nd).
    35.
  35. Kashshī, Muḥammad b. Umar, Rijāl al-Kashshi, Mashhad, Mashhad University Press, 1409 A.H.
    36.
  36. Kulayni, Muḥammad b. Yaʿqūb, al-Kāfī (al-Islamiyya Print), Tehran, Dar al-Kotob al-Islamiyya, fourth edition, 1407 A.H.
    37.
  37. Gulpaigani, Sayyid Muḥammad Reza, Al-Durr al-Manḍūd fī Ahkām al-Ḥudūd, Qom, Dar al-Qurʿan al-Karīm, first edition, 1412 A.H.
    38.
  38. Lankarānī, Muḥammad Fāzel, Tafṣil al-Sharīʿa fī Sharḥ Taḥrīr al-Wasīla, al-Ḥudūd, Qom, the Jurisprudence Center of Pure Imam (a), first edition, 1422 A.H.
    39.
  39. Majlisī, Muḥammad Baqir, Biḥar al-Anwār, Beirut, Dar Iḥyā al-Turāth al-ʿArabī, 1403 A.H.
    40.
  40. Majlisī, Muḥammad Baqir, Malādh al-Akhyār fī Fahm Tahdhīb al-Akhbār, Qom, Ayatollah Marʿashi Najafī Library, first edition, 1406 A.H.
    41.
  41. Moḥsenī, Dehkalanī, Muḥammad, A Review of the Theory of the Requirement for Multiple Confessions in Providing Adultery, Islamic Researches, No.3, 1387 (Persian Calendar).
    42.
  42. Moḥaqiq Damād, Muṣṭafa, Qawāʾid Fiqh, Tehran, Islamic Sciences Publication Center, 12th edition, 1406 A.H.
    43.
  43. Marʿashī Najafī, Sayyid Shahāb al-Dīn, Al-Sariqa ʿalā Ḍawʾ al-Qurʾān wa al-Sunnah, Qom, Ayatollah Marʿashī Najafi Library Publication, first edition, 1424 A.H.
    44.
  44. Mishkinī, Mirza ʿAlī Muṣṭalaḥāt al-Fiqh, (nd)
    45.
  45. Musṭafavī, Kāzem, Khārij Lecture, retrieved from the following link:
    46.

http://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/mostafavi/feqh/88/880720/%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85

  1. Musṭafavī, Kāzem, Khārij Lecture, retrieved from the following link:
    2.

http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/mostafavi/feqh/90/901017/، 90/10/1713.

  1. Makārim Shīrāzī, Nāṣīr, Anwār al-Faqāha – Kitāb al-Ḥudūd wa al-Taʿzīrāt, Qom, Imam Ali School Publication, first edition, 1418.
    2.
  2. Muntaẓirī, Husayni ʿAlī, Kitāb al-Ḥudūd, Qom, Dar al-Fikr Publication, first edition, (nd).
    3.
  3. Najafī, Muḥammad Ḥasan, Jawāhir al-Kalām fī Sharḥ Sharāyiʿ al-Islam, Beirut, Dar Ihyā al-Turāth al-ʿArabī, 1404 A.H.
    4.
  4. Narāqī, Ahmad b. Muḥammad Mahdī, ʿAwāʾid al-Ayyām fī Bayān Qawāʾid al-Ahkām, Qom, Islamic Propagations Office Publication, first edition, 1417 A.H.
    5.
  5. Hamedānī, Riḍā b. Muḥammad Hādī, Miṣbāḥ al-Faqīh, Qom, al-Jaʿfariyya Institute for Revival of Legacy and Islamic Publications Institute, 1416 A.H.
    6.

مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]