درآمدی بر ماهیّت فقهی حقوقی «مستمرّی»

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

حمید مسجدسرایی ¹ , مصطفی جباری ²

1 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
2 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

تاریخ دریافت : 1396/09/04 تاریخ پذیرش : 1396/09/04 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: ترکه, بازنشستگی, حقوق بازنشستگی, حقوق مستمرّی, ورثه قانونی,

چکیده مقاله :

آنان که با مفاهیم استخدام، حقوق، بازنشستگی و مستمرّی آشنایی دارند می دانند که پس از فوت مستخدم، حقوق وی برابر مقرّرات خاصّی به شماری از بازماندگان وی می رسد. در این مورد، تفاوتی وجود ندارد که مستخدم، در حین اشتغال به کار فوت کرده باشد، یا پس از بازنشستگی. این نوشتار، در تلاش برای یافتن پاسخی قانع کننده برای سؤالاتی از این قبیل است که: ماهیّت مستمرّی چیست؟ آیا مستمرّی ماهیّتاً ترکه است؟ اگر چنین است چرا از قواعد ارث پیروی نشده و فقط به برخی از ورثه داده می شود نه به همه آنان؟ یافته اصلی این تحقیق آن است که بر خلاف مصوّبات قانونی، حقوق مستمرّی، ماهیّت ترکه را داشته و در نتیجه، تابع احکام و قواعد خاصّ ارث خواهد بود.

چکیده انگلیسی:

Those who are familiar with the words of employment salary retirement and pension know that after employee death his/her salary belongs to special regulation to his/her heirs. There is no difference in this respect that the employee has died during the employment or after retirement. This research has been done to find convincing answers to questions such as: what is the nature of pension? Is pension naturally legal?   The important conclusion of this research is that, contrary to legal provisions pension, it is by nature legal and is subjected to particular regulations of inheritance.    

منابع و مأخذ:

ابوالحمد، عبدالحمید، (1370)، حقوق اداری ایران، انتشارات توس، تهران، چاپ چهارم.  

2. امامی، سیّدحسن، (1370)، حقوق مدنی، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ ششم.

3. بحر العلوم، سیّد محمدتقی، (1403)، بلغه الفقیه، مکتبه الصادق(ع)، تهران، چاپ چهارم.

4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1369)، ارث، کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ دوم.

5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1376)، ترمینولوژی حقوق، کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ اول.

6. حرّ عاملی، محمد بن حسن، (1414)، تفصیل وسائل الشّیعه الی تحصیل مسائل الشّریعه، مؤسسه آل البیت، قم، چاپ دوم.

7. شهیدی، مهدی، (1374)، ارث، انتشارات سازمان سمت، تهران، چاپ اول.

8. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، (1387)، حقوق اداری، انتشارات سازمان سمت، تهران، چاپ چهاردهم.

9. کاتوزیان، ناصر، (1376)، ارث، نشر دادگستر، تهران، چاپ اول.

10. کاتوزیان، ناصر، (1369)، وصیّت در حقوق مدنی ایران، کانون وکلای دادگستری با همکاری نشر یلدا، تهران، چاپ دوم.

11. کاتوزیان، ناصر، (1388)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، نشر میزان، تهران، چاپ بیست و یکم.

12. عباسی، بیژن، (1389)، حقوق اداری، نشر دادگستر، تهران، چاپ اول.

13. مجموعه قوانین استخدام کشوری.

14. محمصانی، صبحی رجب، (1997)، المبادی الشّرعیه و القانونیّه فی الحجر و النّفقات و المواریث و الوصیّه، دار العلم للملائین، بیروت، چاپ هشتم.

15. موسی زاده، رضا، (1384)، حقوق اداری (1 و 2)، کلیات و ایران، نشر میزان، تهران، چاپ هفتم.

16. بحرانی، یوسف، (1363)، الحدائق النّاضره فی احکام العتره الطاهره، موسسه النشر الاسلامی، قم.

17. حلّی(علّامه)، حسن بن یوسف بن المطهر، (1421)، تحریر الاحکام الشّرعیه علی مذهب الامامیه، موسسه الامام الصّادق، قم، چاپ اول.

18. خمینی(امام)، سیّد روح الله، (بی تا)، تحریر الوسیله، مکتبه العلمیه الاسلامیه، تهران.

19. شهید ثانی، زین الدّین بن علی، (1403)،الرّوضه البهیّه فی شرح اللّمعه الدمشقیّه، با تعلیقات سیّدمحمد کلانتر، دار الهادی للمبطوعات، قم.

20. محقّق حلّی، ابوالقاسم نجم الدّین جعفر بن حسن، (1403)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، با تعلیقات سیّدصادق شیرازی، دار الهدی، قم، چاپ سوم.

21. محقّق کرکی، علی بن حسین، (1415)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، موسسه دار احیاء التراث، قم، چاپ دوم.

22. مغنیه، محمدجواد، (1379)، فقه الامام جعفر الصّادق، موسسه انصاریان، قم، چاپ دوم.         

23. مغنیه، محمدجواد، (1377)، الفقه علی المذاهب الخمسه، مؤسسه الصّادق، تهران، چاپ چهارم.

24. نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن، (1368)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی، دار الکتب الاسلامیّه، تهران، چاپ سوم.

25. یزدی، سیّد محمدکاظم، (1409)، العروه الوثقی، مؤسسه الأعلمی، بیروت، چاپ دوم.

1. Abolhamd, A. (1991). Iranian administrative law. Tehran: Tous Publication.

2. Abbasi, B. (2010). Administrative rights. Tehran: Dadgostar Publication.

3. Bahr Aloloum  S. (1982). Bolgha Faqih. Tehran: Maktabah Sadiq Publication.

4. Bahrani, Y. (1984). Alhadaegh Alnazerah Fi Ahkam Aletrah Altaherah. Qom: Alnashr Al-Islami.

5. Helli, H. (2000). Tahrir Alahkam Alshareyah Ala Mazhab Alemamitah. Qom: Alemam Alsadiq.

6. Hur, A. (1993). Tafsil Vasaaeh Alshiah Ela Tahsil Masaael Alshariah. Qom: Aal Beyt.

7. Jafari Langeroody, M. (1990). Inheritance. Tehran: Ganj Danesh.

8. Jafari Langeroody ,M. (1997). Terminology of law. Tehran: Ganj Danesh.

9. Katouzian, N. (2009). Civil law in the current legal order. Tehran: Mizan Publication.

10. Katouzian, N. (1997). Inheritance. Tehran: Dadgostar Publication.

11. Khomeini, S. (N.D). Tahrir Al-Vasilah. Tehran: Maktabah Alelmiyyah.

12. Mahmasaani, S. (1997). Almabaadi Alshareyyah Va Alghanooniyyah Fe Alhajr Va Alnafaghaat Va  Almavaris Va Alnasiyyah. Beirut: Dar Al-Elm Lelmalaaen.

13. Mousazadeh, R. (2005). Administrative rights. Tehran: Mizan Publication.

14. Mohaghegh, A. (1982).Sharaye Al-Islam Fe Masaael  Al-halal and Al-Haram. Qom: Dar 

   Alhodaa Lelmatbouat.

15. Mohaghegh, A. (1994). Jaame Almaghased Fe Sharhe Alghavaed. Qom: Dar Ehya Al-Torath.

16. Moghniyeh, M. (2000). Fiqh Alemam Jafar Alsadegh. Qom: Ansarian Institute.

17. Moghniyeh. M. ( 1998). Alfegh Ala Almazahef Alkhamsah. Tehran: MoasseseAlsadegh.

18. Najafi. M. (1989). Javaher Alkalam Fi Sharhe Sharaye Al-Islam. Tehran: Dar Al-Kotob 

   Aleslamiyah.

19. Shahidi. M. (1995). Inheritance. Tehran: Samt Publication.

20. Tabatabaei Motameni. M. (2008). Administrative rights. Tehran: Samt Publication.

21. Yazdi. S.Alorvah Alvosgha. Beirut: Moassese Alalami.