معیار ادای حق در قرض و دین در شرایط افزایش قدرت خرید پول بعد از سررسید تعهد
محورهای موضوعی : حقوق خصوصیسید رحمت‌اله دانش میرکهن 1 , سیدمحمد حسن حائری 2 , احمدعلی یوسفی 3
1 - استادیار معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - استاد الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3 - دانشیار اقتصاد، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
کلید واژه: دین, پول اعتباری, ادای حق, افزایش ارزش پول,
چکیده مقاله :
ارزش پول اعتباری، به عللی ممکن است افزایش یابد. در فرض کاهش ارزش پول، نظریات فقهی روشنی دربارة مبلغ بازپرداخت دین بعد از سررسید، وجود دارد؛ امّا در فرض افزایش ارزش پول، مدیون باید چه مبلغی پرداخت کند؟ از آنجایی که حق واقعی دائن و مدیون از نظر فقهی امری مهمّ است این پرسش باید جواب روشن خود را پیدا کند. پاسخ به این پرسش مهمّ از سویی نیازمند بررسی دقیق برخی از ابعاد موضوع پول اعتباری و از دیگر سو ارایه ادلة فقهی روشن است. با توجه به مطالب بیان شده فرضیه ی تحقیق عبارت است از: قدرت خرید پول در دین، معیار ادای حق در فرض افزایش ارزش پول است. این فرضیه به روش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای، به این نتیجه رسید که در صورت افزایش شدید ارزش پول، و در حالی که مدیون قدرت پرداخت دین در سررسید را ندارد؛ می باید مبلغی کمتر از مبلغ اسمی دریافت شده به دائن پرداخت کند؛ اما در صورت افزایش خفیف ارزش پول، پرداخت مبلغ اسمی ادای کامل حق محسوب می‌شود. در صورتی که از زمان دریافت تا زمان پرداخت قدرت خرید پول افزایش یافته باشد و مدیون علی رغم توانایی در پرداخت بعد از سررسید، دین را ادا کند، لازم است حداقل به عنوان جبران خسارت وارده مبلغ اسمی دریافت شده را به دائن پرداخت نماید.
The value of credit money may increase due to some reasons. In the premise of devaluation, there are clear jurisprudential views about the amount of repayment of debt after maturity. However, in case that the value of money increases, how much the debtor should repay? Since the actual due (right) of the creditor and debtor is jurisprudentially an important issue, this question must be clearly answered. Answering to this important question, on one hand, requires a precise examination of some aspects of the issue of credit money, and, on the other hand, needs the presentation of clear jurisprudential proofs. According to the stated assumptions, the research hypothesis is as follows: The purchasing power of money in the debt is the criterion of payment of debt in the premise of the increased value of the money. Using a descriptive-analytical method and collecting library data, we concluded that in the event of a sharp increase in the value of money, and while the debtor is not able to pay the debt at maturity date, he must pay an amount lower than the nominal amount received to the creditor. However, in the event of a slight increase in the value of the money, the payment of the nominal amount is considered the full payment of the debt. If the purchasing power of money has increased since the time of its receiving until the time of its payment, and the debtor pays the debt after the deadline despite the ability to pay, he needs to pay the received nominal to the creditor to compensate the losses.
منابع انگلیسی
_||_
Ameli Jabaei, Z .(1992). Masalek Al-Afham Ela Tanghih Sharayeh Al-Islam. Qom: Islamic Publication Office.
Ameli, A. (1993). Jameol Maghased Fi Sharhel Qavaed. Qom: Islamic Publication Office.
Farahidy, K. (1989). Ketab Al-Eyn. Qom: Hejrat Publication.
Helli, A . (2009). Izah Favayed Fi Sharh Moshkelatel Qavaed. Qom: Esmaeilian Institute.
Helli, H. (1989). Ershad Al-Azhan La Akham Al-Iman. Qom: Islamic Publication Office.
Helli, H. (1992). Mokhtalef Al-Shiah Fi Ahkam Al-Shariah. Qom: Islamic Publication Office.
Ibn Edris, M. (1989). Al-Saraer Al-Havi Le Tahrir Al-Fatavi. Qom: Islamic Publication Office.
Ibn Manzour, M. (No date). Lesan Al-Arab. Beirut: Dar Sader.
Ibn zohre, H. (1993). Ghaniat Al-Nozo Ela Elmi Al-Osoul Val Forou. Qom: Imam Sadiq Institute.
Jafari, M . (1994). Rights of liabilities. Tehran: Tehran University Publication.
Javaher, M. (1983). Javaher Al-Kalam Fi Sharh Sharaye Al-Islam. Beirut: Arab Publication Office.
Katozian, N. (2002). Civil law of wealth and property. Tehran: Dadgostar Publication.
Makarem Shirazi, N. (2006). Esteftaat Jadid. Qom: Imam Ali Ibn Abi Taleb.
Maki Ameli, S. (1993). Hashiatol Ershad. Qom: Islamic Publication Office.
Makki Ameli, S. (1989). Al-Lomoatol Dameshghiah fi Feghhol Imamiah. Beirut: Islamic Office.
Mohaghegh Damad, S. M. (2010). Jurisprudent law. Qom: Islamic Science Publication.
Prechter, R. (2012). The guide to understanding deflation. New York: New York Publication.
Razi, A. (1986). Al-Kafi. Tehran: Tehran Publication Office.
Sadr, S .(2000). Al-Islam Yaghoud Al-Hayat. Qom: Shahid Sadr Institute.
Tarmazi, M. (1982). Sonnan Al-Tarmazi. Beirut: Islamic Publication.
Toreihi, F. (1996). Majmaol Bahrein. Tehran: Mortazavi Publication.