امکان سنجی جرم انگاری براندازی نرم نظام اسلامی با رویکرد به مفهوم بغی

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

محمدصادق ایران عقیده ¹ (دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.)
علیرضا صابریان ² (استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.)
سید علی جبار گلباغی ماسوله ³ (استادیار گروه فقه و حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/09/11 تاریخ پذیرش : 1400/04/06 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: براندازی نرم, جرم انگاری براندازی نرم نظام اسلامی, بغی و برندازی نرم,

چکیده مقاله :

براندازی نرم نظام اسلامی که در شمار انقلاب های مخملی و رنگی قرار دارد، از مباحث مستحدثه و نوظهور در ادبیات فقه سیاسی و جزایی اسلام و برخی از دیگر رشته های علوم انسانی است که امروزه، نظر صاحبان اندیشه در این رشته ها را به خود جلب کرده است. شیوه و نوع اقدامات براندازان نرم، نوعاً، بهره گیری از فنّ آوری های نوینی مانند: شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی، در کنار استفاده از سمن ها و اعتراضات مدنی گسترده، جهت مقابله با نظام های مستقل و مشروع است که نظام اسلامی هم از این تهدید جدی، مستثنی نیست. تفاوت اقدامات براندازی نرم نظام اسلامی با براندازی سخت و سنتی آن، مانند بغی، در شکل و شیوه های اجراء است؛ هر چند که هدف و نتیجه ی هر دوی آن ها مقابله با نظام اسلامی و سقوط آن است. این واقعیت، ضرورت سخن از جرم انگاری براندازی نرم نظام اسلامی را نمایان می سازد. توجه به وسعت مفهومی و شرایط بغی و وحدت هدف و نتیجه بین بغی و براندازی نرم نظام اسلامی، بغی را یکی از عناوین مجرمانه ای در فقه جزایی قرار می دهد که می توان از امکان جرم انگاری براندازی نرم نظام اسلامی، در قالب آن، سخن راند. مقاله ی حاضر، در پی تبیین مفهوم براندازی نرم نظام اسلامی و تطبیق آن با مفهوم و شرایط جرم بغی، امکان جرم انگاری براندازی نرم نظام اسلامی را تحت عنوان مجرمانه ی بغی می سنجد و مستند به تحلیل فقهی جرم بغی، براندازی نرم نظام اسلامی را پدیده ی مجرمانه ی نوظهوری تحت عنوان جرم بغی و از مصادیق نوین و امروزین آن، نتیجه می گیرد.

چکیده انگلیسی:

Soft annihilation of the Islamic government is considered like the velvet revolutions which is discussed in the political literature of fight as a newly emerging phenomenon and new issue in Islamic criminal law. It has attracted the attention of thinkers and the field of humanities. The method and type of actions of law breakers of soft annihilation is utilizing modern technology like satellites and virtual environment plus civil protests that threats Islamic governments. The method of action is different soft and hard annihilation but the goal and the result are the same. Both methods work for downfall of the Islamic government. With respect to this fact the necessity of investigating and analyzing the subject is really felt need. The vast attention to the conceptual scope of the world rebellion (revolt) shows the fact that rebellion with this characteristic should be considered as possibility of criminalization of Islamic government.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

 آقابابایی، حسین. (1386). بررسی فقهی حقوقی جرم براندازی، چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

 ابن ادریس، محمد بن منصور. (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریرالفتاوی، چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

 ابن براج طرابلسی، عبد العزیز بن براج. (1406 ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

 ابن زهره حلبی، حمزة بن علی. (1417 ق). غنیة النزوع. قم: مؤسسه امام صادق (ع).

 ابن فارس، احمد. (1387). ترتیب مقاییس اللغه. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

 ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ق). لسان العرب، چاپ سوم. بیروت: دار الفکر.

 اردبیلی، احمد بن محمد. (1403 ق). مجمع الفائده و البرهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

انصاری، مرتضی. (1426 ق). مطارح الانظار.  قم: مجمع الفکر الاسلامی.

انگوتی گلنگدری، محمدرضا. (1396). جنگ نرم جنگ اراده­ها. تهران: انتشارات آواژه ابریشمی.

بحرانی، یوسف بن احمد. (1405 ق). الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

تبریزی، جواد. (1426 ق). منهاج الصالحین. قم: مجمع الامام المهدی.

 جمعی ازنویسندگان. (1388). گذر از فتنه 88. تهران: حوزه نمایندگی ولی فقیه در سپاه.

 جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407 ق). صحاح اللغه. بیروت: دار العلم للملایین.

 حائری طباطبایی، سید علی. (1418 ق). ریاض المسائل. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

16-حبیب زاده، محمدجعفر، (1379)، محاربه در حقوق کیفری ایران، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، چاپ اول.

17ـ حرعاملی، محمد بن حسن، (1414 ق)، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت (ع)، بیروت، چاپ دوم.

18ـ حسینی شیرازی، سید محمد، (1988 م)، الفقه، دار العلوم، بیروت، چاپ دوم.

19-حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح، (1417 ق)، العناوین الفقهیه، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.

20-حلی، یحیی بن سعید، (1405ق)، الجامع للشرائع، مؤسسه سید الشهداء، قم، چاپ اول.

21ـ حلبی، تقی الدین بن نجم الدین، (1403 ق)، الکافی فی الفقه، کتابخانه­ی امیرالمومنین (ع)، اصفهان، چاپ اول.

22-حکیم، سید محمد تقی، (1979 م)، الاصول العامه للفقه المقارن، مؤسسه آل البیت (ع)، بیروت، چاپ دوم.

23-حکیم، سید محسن، (1408 ق)، حقائق الاصول،کتاب­فروشی بصیرتی، قم، چاپ پنجم.

24ـ خویی، سید ابوالقاسم، (1418 ق)، موسوعه خویی، مؤسسه خویی، قم، چاپ اول.

25- خویی، سید ابوالقاسم، (1410 ق)، منهاج الصالحین، نشرمدینة العلم، قم، چاپ بیست هشتم.

26ـ دهخدا، علی اکبر، (1373)، لغت نامه، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول.

27ـ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1424 ق)، مفردات الفاظ القرآن، دارالقلم، دمشق، چاپ اول.

28ـ رستمی، محمود، (1386)، فرهنگ واژه­های نظامی، ایران سبز، تهران، چاپ دوم.

29ـ زراعت، عباس، (1383)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کیفری، انتشارات ققنوس، تهران، چاپ اول.

30ـ سبزواری، سید عبد الاعلی، (1413 ق)، مهذب الاحکام، مؤسسه المنار، قم، چاپ چهارم.

31ـ سبزواری، محمد باقر، (1423 ق)، کفایة الاحکام، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.

32ـ شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1419 ق)، مسالک الافهام، مؤسسه معارف اسلامی، قم، چاپ اول.

33ـ طریحی، فخرالدین، (1416 ق)، مجمع البحرین، کتاب­فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم.

34ـ طوسی، محمد بن حسن، (1387 ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، کتاب­فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم.

35ـ طوسی، محمد بن حسن، (1400 ق)، النهایه، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ دوم.

36ـ طوسی، محمد بن حسن، (1407 ق)، الخلاف، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.

37- طوسی، محمد بن حسن، (1407 ق)، التهذیب، دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ چهارم.

38ـ عرف، جمال، (1387)، انقلاب رنگی و جمهوری اسلامی ایران، پژوهشکده­ی مطالعات راهبردی، تهران، چاپ اول.

39-عبدالهی، محمد، (1390)، دست­های نامرئی، ساحل اندیشه، تهران، چاپ هفتم.

40ـ علامه حلّی، حسن بن یوسف، (1413 ق)، مختلف الشیعه، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم.

41ـ علامه حلّی، حسن بن یوسف، (1420 ق)، تحریر الاحکام الشرعیه، مؤسسه امام صادق (ع)، قم، چاپ اول.

42ـ علامه حلّی، حسن بن یوسف، (1410 ق)، ارشاد الاذهان، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.

43ـ علامه حلّی، حسن بن یوسف، (1412 ق)، منتهی المطلب، مجمع البحوث الاسلامیه، مشهد، چاپ اول.

44ـ علامه حلّی، حسن بن یوسف، (1414 ق)، تذکرة الفقهاء، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول.

45ـ عمید زنجانی، عباسعلی، (1393)، بایسته­های فقه سیاسی، انتشارات مجد، تهران، چاپ سوم.

46ـ عمید زنجانی، عباسعلی، (1384)، فقه سیاسی، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ چهارم.

47ـ عوده، عبدالقادر، (1994 م)، التشریع الجنایی الاسلامی، مؤسسه الرسالة، بیروت، چاپ سیزدهم.

48ـ فاروقی، حارث سلیمان، (2008 م)، المعجم القانونی، مکتبه لبنان ناشرون، بیروت، چاپ اول.

49ـ فراهیدی، خلیل بن احمد، (1410 ق)، العین، نشر هجرت، قم، چاپ دوم.

50- فخر المحققین، محمد بن حسن، (1378 ق)، ایضاح الفوائد، مؤسسه اسماعیلیان، قم، چاپ اول.

51- فخلعی، محمد تقی؛ گلباغی ماسوله، سید علی جبار، (1393)، واکاوی تفصیل منسوب به میرزای قمی در خصوص حجیت ظواهر، فصلنامه پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، سال دهم، شماره 37، ص 111ـ126.

52ـ قاضی، ابوالفضل، (1368)، کلیات حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول.

53ـ قهرمان پور، عسکر، (1393)، دانشنامه قدرت نرم، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، چاپ اول.

54ـ کاشف الغطاء، جعفر، (1422 ق)، کشف الغطاء، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.

55-کرکی، علی بن حسین، (1414 ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، مؤسسه ال البیت (ع)، قم، چاپ دوم.

56-کیدری، قطب الدین، (1416 ق)، اصباح الشیعه، مؤسسه امام صادق (ع)، قم، چاپ اول.

57-گلباغی ماسوله، سید علی جبار؛ سلطانی، عباسعلی؛ فخلعی، محمد تقی، (1397)، واکاوی قالب شناسی حواله با رویکرد به دیدگاه صاحب عروه، فصلنامه پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، سال چهاردهم، شماره 52، ص 111-126.

58-مجلسی، محمد باقر، (بی­تا)، حدود و قصاص و دیات، مؤسسه نشر آثار اسلامی، قم، چاپ اول

59-محقق حلی، جعفر بن حسن، (1408 ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، انتشارات استقلال، تهران، چاپ دوم.

60ـ مرعشی شوشتری، سید محمد حسن، (1379)، دیدگاه­های نو در حقوق کیفری اسلام، نشر میزان، تهران، چاپ اول.

61ـ منتظری، حسینعلی، (1409 ق)، دراسات فی ولایة الفقیه، نشر تفکر، قم، چاپ دوم.

62ـ موسوی خمینی، سید روح الله، ( 1423 ق)، تهذیب الاصول، جعفر سبحانی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، اول.

63ـ موسوی خمینی، سید روح الله، (1409 ق)، کتاب البیع، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، قم، چاپ اول.

64-میرزای قمی، ابوالقاسم، (1378 ق)، قوانین الاصول، دار الکتب الاسلامیه، تهران، چاپ اول.

65-نایینی، محمد حسین، (1352)، اجود التقریرات، سید ابوالقاسم خویی، چاپخانه عرفان، قم، چاپ اول.

66-نائینی، محمد حسین، (1388)، تنبیه الامه وتنزیه المله، بوستان کتاب، قم، چاپ اول.

67- نائینی، محمد حسین، (1376)، فوائدالاصول، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول.

68ـ نجفی، محمد حسن، (1367)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ سوم.

69- نراقی، محمد مهدی، (1384)، تجرید الاصول، نشر سید مرتضی، قم، چاپ اول.

70- وحید خراسانی، حسین، (1428 ق)، منهاج الصالحین، مدرسه امام باقر (ع)، قم، چاپ پنچم.

71ـ هاشمی، سید محمد، (1377)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، نشر دادگستر، تهران، چاپ سوم.

72ـ هاشمی شاهرودی، سید محمود، (1378)، بایسته­های فقه جزاء، نشر میزان، تهران، چاپ اول.

1- Holy Quran

2- Agha Babaei, Hossein, (2006), legal jurisprudence review of the crime of subversion, Research Institute of Islamic Culture and Thought, Tehran, second edition.

 3- Ibn Idris, Muhammad bin Mansour, (1410 AH), al-Sara'er al-Hawi for Tahrir al-Fatavi, Islamic Publications Office, Qom, second edition.

 4- Ibn Baraj Tripolisi, Abd al-Aziz bin Baraj, (1406 AH), al-Muhadzb, Islamic Publications Office, Qom, first edition.

 5- Ibn Zahra Halabi, Hamzah bin Ali, (1417 AH), Ghaniya al-Nuzou, Institute of Imam Sadiq (AS), Qom, first edition.

 6- Ibn Faris, Ahmad, (1387), the arrangement of Qayys al-Lagheh, Hozwa Research Institute and University, Qom, first edition.

 7- Ibn Manzoor, Muhammad bin Makram, (1414 AH), Lasan al-Arab, Dar al-Fikr, Beirut, third edition. 8- Ardabili, Ahmad bin Muhammad, (1403 AH), Majmam al-Faideh and al-Barhan, Islamic Publications Office, Qom, first edition.

 9- Ansari, Morteza, (1426 AH), Matarah al-Nazar, Majmaal al-Fikr al-Islami, Qom, first edition.

 10- Anguti Golangdari, Mohammad Reza, (2016), Soft Ring of Wills, Avajeh Abrishmi Publishing House, Tehran, first edition.

 11- Bahrani, Yusuf bin Ahmad, (1405 AH), al-Hadaiq al-Nadrah fi Haqam al-Utrah al-Tahirah, Islamic Publications Office, Qom, first edition.

 12- Tabrizi, Javad, (1426 AH), Minhaj al-Salehin, Majma al-Imam al-Mahdi, Qom, first edition.

 13- A group of authors, (1388), Passing through Fitna 88, the field of representation of religious jurist in Sepah, Tehran, first edition.

 14- Johri, Ismail bin Hammad, (1407 AH), Sahah al-Lagheh, Dar-ul-Alam Lal-Mulayin, Beirut, 4th edition.

 15- Haeri Tabatabai, Seyyed Ali, (1418 AH), Riaz al-Masal, Islamic Publications Office, Qom, first edition.

 16-Habibzadeh, Mohammad Jaafar, (1379), Moharebeh in Iranian Criminal Law, Tarbiat Modares University, Tehran, first edition.

 17- Haramali, Muhammad bin Hassan, (1414 AH), Wasal al-Shia, Al-Al-Bayt Institute (AS), Beirut, second edition.

 18- Hosseini Shirazi, Seyyed Mohammad, (1988 AD), al-Fiqh, Dar al-Uloom, Beirut, second edition. 19-Hosseini Maraghi, Seyyed Mir Abd al-Fattah, (1417 AH), al-Anawin al-Fiqhiyyah, Islamic Publications Office, Qom, first edition.

 20- Hali, Yahya bin Saeed, (1405 AH), Al-Jamee Lal-Shari'e, Sayyid Al-Shahada Institute, Qom, first edition.

 21- Halabi, Taqi al-Din bin Najm al-Din, (1403 A.H.), Al-Kafi Fi Fiqh, Amir al-Mominin (A.S.) Library, Isfahan, first edition.

 22-Hakim, Seyyed Mohammad Taqi, (1979 AD), Al-Asul al-Umaa for Comparative Fiqh, Al-Bayt Institute (AS), Beirut, second edition.

 23-Hakim, Seyyed Mohsen, (1408 AH), Haqqet al-Asul, Basirati Book Store, Qom, fifth edition.

 24- Khoui, Seyyed Abulqasem, (1418 AH), Khoui Encyclopedia, Khoui Institute, Qom, first edition. 25- Khoei, Seyyed Abul Qasim, (1410 AH), Minhaj al-Salehin, Nashramadina Al Alam, Qom, twenty-eighth edition.

 26- Dehkhoda, Ali Akbar, (1373), Dictionary, University of Tehran, Tehran, first edition.

 27- Ragheb Esfahani, Hossein bin Muhammad, (1424 AH), Vocabulary of the Qur'an, Dar al-Qalam, Damascus, first edition.

 28- Rostami, Mahmoud, (1386), Dictionary of Military Words, Iran Sabz, Tehran, second edition.

 29- Zareem, Abbas, (2013), Islamic Penal Code in the Criminal Legal System, Qaqnoos Publications, Tehran, first edition.

 30- Sabzevari, Seyyed Abd al-Ali, (1413 AH), Mahdez al-Ahkam, Al-Manar Institute, Qom, 4th edition.

 31- Sabzevari, Muhammad Baqir, (1423 AH), Kefaiya Al-Ahkam, Islamic Publications Office, Qom, first edition.

 32- Shahid Thani, Zain al-Din bin Ali, (1419 AH), Masalak al-Afham, Institute of Islamic Studies, Qom, first edition.

 33- Tarihi, Fakhreddin, (1416 AH), Majma Al-Baharin, Mortazavi Bookstore, Tehran, third edition. 34- Tousi, Muhammad bin Hasan, (1387 AH), al-Mabsut fi fiqh al-Umamiyah, Mortazavi bookstore, Tehran, third edition.

 35- Tousi, Muhammad bin Hassan, (1400 A.H.), Al-Nahaye, Dar al-Kitab al-Arabi, Beirut, second edition.

 36- Tousi, Muhammad bin Hassan, (1407 AH), Al-Khalaf, Islamic Publishing House, Qom, first edition.

 37- Tousi, Muhammad bin Hassan, (1407 A.H.), Al-Tahdhib, Darul Kitab al-Islamiya, Tehran, 4th edition.

 38- Araf, Jamal, (1387), The Color Revolution and the Islamic Republic of Iran, Institute of Strategic Studies, Tehran, first edition.

 39- Abdulahi, Mohammad, (2010), Invisible Hands, Sahil Andisheh, Tehran, 7th edition.

 40- Allameh Halli, Hasan bin Yusuf, (1413 A.H.), Farfiz al-Shia, Islamic Publications Office, Qom, second edition.

 41- Allameh Halli, Hasan bin Yusuf, (1420 AH), Tahrir al-Ahkam Al-Sharia, Institute of Imam Sadiq (AS), Qom, first edition.

 42- Allameh Halli, Hassan bin Yusuf, (1410 AH), Irshad al-Azhan, Islamic Publications Office, Qom, first edition.

 43- Allameh Halli, Hasan bin Yusuf, (1412 AH), Mantehi al-Muttalib, Majma al-Pakhu al-Islamiyya, Mashhad, first edition.

 44- Allameh Halli, Hasan bin Yusuf, (1414 AH), Tazkira al-Fiqaha, Al-Al-Bayt Institute (AS), Qom, first edition.

 45- Omid Zanjani, Abbas Ali, (2013), Essentials of Political Jurisprudence, Majd Publications, Tehran, third edition.

 46- Omid Zanjani, Abbas Ali, (1384), Political Jurisprudence, Amir Kabir Publications, Tehran, 4th edition.

 47- Oudeh, Abdul Qadir, (1994 AD), Islamic Jurisprudence, Risala Institute, Beirut, 13th edition.

 48- Farooqi, Harith Suleiman, (2008 AD), Al-Mu'jam al-Qanuni, Maktaba Lebanon Nashrun, Beirut, first edition.

 49- Farahidi, Khalil bin Ahmad, (1410 AH), Al-Ain, Hijrat Publishing House, Qom, second edition. 50- Fakhr al-Muhaqqin, Muhammad bin Hassan, (1378 AH), Explanation of Benefits, Ismailian Institute, Qom, first edition.

 51- Fakhlai, Mohammad Taghi; Golbaghi ​​Masouleh, Seyyed Ali Jabbar, (2013), Analysis of the description attributed to Mirzai Qomi regarding the authority of Zawahir, Islamic Jurisprudence and Law Research Quarterly, 10th year, number 37, pp. 111-126.

 52- Ghazi, Abolfazl, (1368), Fundamental Rights and Political Institutions, University of Tehran, Tehran, first edition.

 53- Kahramanpour, Askar, (2013), Encyclopaedia of soft power, Imam Sadiq University (AS), Tehran, first edition.

 54- Kashf al-Ghita, Jafar, (1422 AH), Kashf al-Ghita, Islamic Publications Office, Qom, first edition. 55-Karki, Ali bin Hossein, (1414 AH), Jami al-Maqasad fi Sharh Al-Qasas, Al-Bayt Institute (AS), Qom, second edition.

 56- Kidari, Qutb al-Din, (1416 AH), Isbah al-Shia, Imam Sadiq Institute (AS), Qom, first edition.

 57-Golbaghi ​​Masouleh, Seyyed Ali Jabbar; Soltani, Abbas Ali; Fakhlaei, Mohammad Taqi, (2017), analysis of Havala typology with an approach to didgAh Sahib Urwa, Islamic Jurisprudence and Law Research Quarterly, 14th year, number 52, pp. 111-126.

 58-Majlesi, Mohammad Baqer, (Beita), Hudud wa Qisas wa Diyat, Islamic Works Publishing Institute, Qom, first edition.

 59- Mohaghegh Hali, Jafar bin Hassan, (1408 AH), Islamic Laws in Halal and Haram Issues, Esteghlal Publications, Tehran, second edition.

 60- Marashi Shushtri, Seyyed Mohammad Hassan, (1379), New Perspectives in Islamic Criminal Law, Mizan Publishing House, Tehran, first edition.

 61- Montazeri, Hossein Ali, (1409 AH), Derasat fi Wilayat al-Faqih, Publishing House of Thought, Qom, second edition.

 62- Mousavi Khomeini, Seyyed Ruhollah, (1423 AH), Tehdib al-Asul, Jafar Sobhani, Institute for editing and publishing the works of Imam Khomeini, Tehran, first.

 63- Mousavi Khomeini, Seyyed Ruhollah, (1409 AH), Kitab al-Bay, Imam Khomeini Editing and Publishing Institute, Qom, first edition.

 64-Mirzai Qomi, Abu al-Qasim, (1378 A.H.), Laws of Principles, Dar al-Kitab al-Islamiya, Tehran, first edition.

 65-Nayini, Mohammad Hossein, (1352), Ajud al-Tagharirat, Seyyed Abul Qasem Khoei, Irfan Printing House, Qom, first edition.

 66-Naini, Mohammad Hossein, (1388), Tanbiyeh al-Uma and Tanziyeh al-Mulleh, Bostan Kitab, Qom, first edition.

 67- Naini, Mohammad Hossein, (1376), Fawad al-Asul, Islamic Publishing House, Qom, first edition. 68- Najafi, Mohammad Hassan, (1367), Javaher al-Kalam fi Sharh Shar'e al-Islam, Darul Kitab al-Islamiyya, Tehran, third edition.

 69- Naraghi, Mohammad Mahdi, (1384), Tajrid al-Asul, Seyyed Morteza Publishing House, Qom, first edition.

 70- Vahid Khorasani, Hossein, (1428 AH), Menhaj al-Salehin, Imam Baqir (AS) School, Qom, fifth edition.

 71- Hashemi, Seyyed Mohammad, (1377), Fundamental Rights of the Islamic Republic of Iran, Dadgstar Publishing House, Tehran, third edition.

 72- Hashemi Shahroudi, Seyyed Mahmoud, (1378), Basics of Penal Jurisprudence, Mizan Publishing House, Tehran, first edition.