مفهوم و ماهیت پول و ضمان مربوط به کاهش ارزش و خسارت تأخیر تأدیه در بازپرداخت قرض اسکناس

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

علی اکبر ایزدی فرد ¹ , حمید ابهری ² , حسین بهرامی ³

1 - دانشگاه مازندران
2 - دانشگاه مازندران
3 - دانشگاه مازندران

تاریخ دریافت : 1396/02/12 تاریخ پذیرش : 1396/02/12 تاریخ انتشار : 1396/02/12

کلید واژه: خسارت, پول, اسکناس, قرض, ارزش پول,

چکیده مقاله :

قانون‌گذار در ماده 652 قانون مدنی، به حاکم اختیار داده است که چنانچه اوضاع و احوال اقتضاء کند برای مقترض مهلت یا اقساط قرار دهد. اگر موضوع قرض اسکناس باشد ممکن است در این مدّت، ارزش پول کاهش یابد یا مقرض از منافعی که می-توانست با استفاده از پولش به‌دست آورد، محروم بماند. در بین اندیشمندان در رابطه با قابل‌مطالبه‌بودن کاهش ارزش پول و خسارت تأخیر تأدیه اختلاف‌نظر وجود دارد. به نظر می‌رسد که در صورت کاهش ارزش پول تحت شرایطی، قدرت خرید تحت ضمان است و از آنجایی که علّت تحت ضمان‌بودن قدرت خرید چیزی جز پرداخت مثل در مال مثلی نیست(ماده 650 ق.م.)، در فرض اعطای مهلت از سوی حاکم نیز قدرت خرید باید در مالی که به عنوان مثل پرداخت می‌شود، رعایت شود. امّا قانون‌گذار در ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی، پول را به اعتبار ارزش اسمی مثلی دانسته لذا امکان جبران کاهش ارزش پول در فرض مادّه 652 ق.م. وجود ندارد. خسارت تأخیر تأدیه هم که در واقع مسؤولیت نقض عهد است قابل مطالبه نیست چون در مانحن‌فیه نقض عهدی صورت نگرفته است.

چکیده انگلیسی:

The legislator has allowed the governor to give moratorium or installment to the lender based on article 652. If the debt subject be related to the bill, the value of money may decrease. Also, the lender may be deprived from the benefits that could obtain by the use of his money too. There are many different viewpoints among the scholars in relation with being eligible of devaluation and compensation of delayed payment. It seems that devaluation is under the guarantee and purchasing power of money must be respected. But according to article 522, there is no possibility to compensate devaluation. Compensation of delayed payment is not eligible too.