شیوه‌های جبران خسارت معنوی ناشی از نقص زیبایی خطای پزشکی

محورهای موضوعی : فقه و حقوق جزا و جرم شناسی

عاطفه نیک نژاد ¹ , علیرضا مظلوم رهنی ²

1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
2 - استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/05/25 تاریخ پذیرش : 1401/11/17 تاریخ انتشار : 1402/12/23

کلید واژه: خسارت معنوی, جبران خسارت, شیوه های جبران, نقص زیبای,

چکیده مقاله :

مسؤلیت مدنی و جبران خسارت معنوی از موضوعات مهمی است که همواره مورد توجه حقوقدانان بوده ‌است. جبران خسارت زیان‌دیده امری مهم، که قانون‌گذار به‌عنوان یک اصل توجه ویژه‌ای به آن داشته ‌است. از جمله مصادیق مهم و مصطلح از خسارت معنوی در جامعه امروز بحث نقص زیبایی است. به این معنی که شخص به دلایل متعدد، زیبایی ظاهری و چهره خود را ازدست می‌دهد و این امر سبب آسیب روحی و منزوی شدن فرد می‌گردد اما متفاوت¬بودن جبران خسارت معنوی و دشواری ارزیابی آن سبب نارسایی‌ها می‌شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به شیوه‌های جبران خسارت معنوی پرداخته‌است که درنتیجه از بین روش‌هایی که جهت جبران خسارت معنوی ارائه¬شده می‌توان به شیوه های اعاده وضع به سابق، جبران معادل، نمادین و خسارت تنبیهی اشاره‌کرد. در این پژوهش بر ناکارامدی شیوه‌های جبران در نظام حقوقی ایران نتیجه‌گیری و توجه به خواسته زیان¬دیده در نحوه‌ی جبران خسارت تاکید و پیشنهاد گردیده‌است. به نظر می رسد با ارائه شیوه جدید بتوانیم سبب التیام و آرامش خاطر زیان‌دیده شویم، از این رو به هدف اصلی از جبران خسارت نائل شویم.

چکیده انگلیسی:

Civil liability and compensation for moral damages are important issues that have always been considered by lawyers. Compensation for damages of a damaged person is an important principle which a legislator should paid special attention. The issue of beauty defects is one of the important and common examples of moral damage in today's society. This means a person loses his/her appearance and beauty for various reasons, and this causes psychological damage and isolation. However, the difference in compensation for spiritual damage and the difficulty of its assessment causes inadequacies. To undertake this line of research, methods of compensation for moral damages have been addressed using the descriptive-analytical method. As a result, among the methods presented for compensation of the moral damages, the methods of restitutio in integrum, equivalent compensation, symbolic compensation, and punitive damages can be noted. The findings of the study reveal that the compensation methods in the Iranian legal system is inefficient. Therefore, attention has been proposed to the injured party in the method of compensation. It seems presenting a new methods can facilitate peace of mind for the damaged. Thus, one may achieve the main goal of damage compensation.

منابع و مأخذ:

1. آتش روز، امید (۱۳۹۶). تحلیلی بر شناخت زیبایی و مصادیق آن در قرآن.
2. العوا، محمد سلیم، اصول النظام الجنایی الاسلامی، دارالمعارف
۳. امامی، حسن (1395). حقوق مدنی، جلد یک، چاپ 37، انتشارات اسلامیه.
۴. انصاری، مرتضی(1286). المکاسب، چاپ سنگی، طهران.
5. باریکلو، علیرضا (۱۳۹۶). مسولیت مدنی، چاپ 7 ، انتشارات بنیاد حقوقی میزان.
6. بجنوردی، حسن (1410). القواعد الفقهیه،چاپ 2، قم، انتشارات اسماعیلیان.
7. بغدادی، مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری، المقنعه( للشیخ المفید) (1413). چاپ اول، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید- رحمه الله علیه.
8. بهمن پوری، عبدالله (1398). تحلیل فقهی مسئولیت ناشی از ورود خسارت برزیبایی و کارکرد ثانوی اعضا.
9. توفیق رضا، حسین، اهلیه العقوبه فی الشرعیه و القانون المقارن
10. توکلی، محمد مهدی، (1399). حقوق مدنی، جلد1، تهران، مکتبوب آخر.
۱1. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1368). ترمینولوژی حقوق، بی چا، تهران، انتشارات گنج دانش.
۱2. حاتمی، علی اصغر (1382). خسارت معنوی و شیوه های جبران آن در حقوق ایران.
13. حاجی تبار، حسن، موسوی، سید محبوبه، (1395). بررسی جواز جراحی پلاستیک در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، سال دوازدهم، شماره43.
14. خفیف، علی (1997).الضمان فی الفقه اسلامی، دارالفکر العربی، قاهره.
15. داراب پور، مهراب (1387). مسولیت های خارج از قرارداد، انتشارات مجد، تهران.
16. رشدی،محمد اسماعیل. الفقه الجنایی الاسلامی، مطبعه الجبلاوی، بی جا، بی تا
17. سعید، مقدم (1985). التعویض عن الضرر المعنوی فی المسئولیة المدینه، دراسة المقارنه، بیروت: دار الحداثة للطباعة و النشر و التوزیع.
18. سعیدی، محمدتقی، اربابی، محمد (1400). نقش سوگیری های شناختی در خطاهای پزشکی: مروری بر ادبیات، مفاهیم و تعاریف، مجله اخلاق پزشکی، دوره پانزدهم، شماره چهل و ششم.
19. سلطانی نژاد، هدایت اله (1394).برررسی تطبیقی خسارت معنوی، تهران، میزان دانش.
20. شنیور، قادر (1392).گونه شناسی تعهد و مسولیت پزشک در جراحی زیبایی و ترمیمی، فصلنامه فقه و پزشکی، سال پنجم، شماره 17.
21. شهید ثانی، زین الدین بن علی، کشف الریبه فی الاحکام الغیبه، مکتب المرتضویه، تهران
22. ________________، مالک الافهام دارالهدی، قم
23. صفایی، حسین، رحیمی، حبیب الله (1396). مسولیت مدنی( الزامات خارج از قرارداد) چاپ دهم، تهران: سازمان مطالعه تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها( سمت)، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی.
۲4. صفایی، حسین، رحیمی، حبیب اله (1397). مسولیت مدنی تطبیقی، چاپ اول، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
25. طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن، (1387).المبسوط فی فقه الامامیه، جلد7، چاپ سوم، تهران: المکتبه المرتضویه لاحیا الاثار الجعفریه.
۲6. عاملی، سعید (1396).جنایت بر زیبایی.
۲7. عاملی غروی، جواد (1326-1324). مفتاح الکرامه فی الشرح، قواعد علامه.
۲8. عمید، حسن (1362). فرهنگ فارسی عمید، چاپ 18، تهران، انتشارات امیر کبیر.
۲9. عوده، عبدالقادر (1413).التشریع الجنایی الاسلامی مقارناً باقانون الوضعی، موسسه الرساله، بیروت.
30. فاضل مقداد، جمال‌الدین (1404). التنقیح الرائع لمختصر الشرایع، کتابخانه آیت الله مرعشی، قم.
31. قدرتی، فاطمه (1396).مطالبه خسارت معنوی متوفی( در حقوق اسلام و ایران) چاپ اول، انتشارات مجد.
32. کاتوزیان، ناصر (1396).دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی مسولیت مدنی، چاپ اول، انتشارات گنج دانش.
33. کاتوزیان، ناصر (1386). مسولیت مدنی ضمان قهری، چاپ8، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
34. کلینی، ابوجعفر، محمد بن یعقوب (1407). الکافی( ط- الاسلامیه) جلد6، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
35. لورراسا، میشل (1375).مسئولیت مدنی، ترجمه محمد اشتری، تهران، ناشر حقوقدانان.
36. محمودی، سید محسن (1386). مسائل جدی از دیدگاه علما و مراجع تقلید، نشر صاحب الزمان( عج) ورامین، جلد سوم.
۳7. معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
۳8. نجفی، محمدحسن (1376).جواهر الکلام، تهران: المکتبة الاسلامیة.
۳9. نظری توکلی، سعید، نادری پارسا، معصومه، (1398).تحلیل فقهی_ حقوقی چگونگی جبران خسارت نقص زیبایی در جرایم منجر به سوختگی.
40. نقیبی، ابوالقاسم (1386).خسارت معنوی در حقوق اسلام، ایران و نظام‌های حقوقی معاصر، چاپ اول، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
41. نیک فرجام، زهره (1392).جبران خسارت معنوی در فقه و حقوق.
42. یوسفیان، جواد (1379).نگاهی بر مفهوم زیبایی شناسی.