بهینه‌سازی کالوس‌زایی در گیاه سیاه دانه (.Nigella sativa L)
محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتاتسحر قره خانی 1 , پریسا عبداللهی 2 , منصور امیدی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی
2 - دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
3 - استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
کلید واژه: گیاهان دارویی, سیاه دانه, ریزنمونه, تنظیم‌کننده رشد,
چکیده مقاله :
سیاه دانه یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده آلاله است. این گیاه حاوی ترکیبات دارویی متنوعی می‌باشد که به‌عنوان پیش ماده تولید انواع داروها در درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با در نظر داشتن ارزش دارویی بسیار بالای این گیاه، مطالعات بسیار محدودی در زمینه کشت بافت آن انجام شده است. در مطالعه حاضر، میزان کالوس‌زایی ریزنمونه تهیه شده از برگ، مریستم و ساقه سیاه دانه روی محیط کشت پایه MS حاوی تنظیم‌کننده‌های رشد BAP و 2,4-D به‌ترتیب در سه سطح 1/0، 2/0 و 1 میلی‌گرم و 1، 2 و 4 میلی‌گرم بررسی گردید. اثر هر یک از تنظیم‌کننده‌های رشد به صورت یک آزمایش فاکتوریل جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. پس از هر دوره واکشت صفات وزن تر و خشک کالوس‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش عامل تنظیم‌کننده‌های رشد و ریزنمونه برای صفات مورد مطالعه در واکشت اول و دوم معنی‌دار شد. نتایج مقایسه میانگین حاکی از آن بود که بهترین تیمار در واکشت اول و دوم BAP متعلق به ریزنمونه برگ در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر BAP به‌ترتیب با وزن تر 266/0 و 224/0 گرم بود. در تنظیم‌کننده رشد 2,4-D بهترین تیمار متعلق به ریزنمونه برگ در غلظت 4 میلی‌گرم در لیتر به ترتیب با وزن تر 233/0 و 766/0 گرم مشاهده شد.
Black seed is one of the most important medicinal plant in the family Alaleh. This plant content of different medicinal compounds which is used to produce a variety of medications for the treatment of diseases. According to the value of the medications of this plant, limited studies have been done on tissue culture. In the present study, the rate of callus induction was provided of leaf, meristem and shoot of black seed on medium culture MS containing of growth regulator BAP and 2,4-D, respectively in three levels of 1, 2 and 4 mg/l of 2,4-D hormone and 0.1, 0.2 and 1 mg/l of BAP hormone was investigated. Each of growth regulator was studied as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications on MS medium. After each subculture period traits fresh weight and dry weight were measured. The result of analysis of variance showed that interaction of growth regulators and explant for the studied traits first and second subculture were significant. The result of comparison of mean showed that the best treatment in first and second subculture BAP hormone belongs to leaf explant in concentration 1 mg/1 were fresh weight 0.266 and 0.224 g respectively. In growth regulator 2.4-D was observed the best treatment belongs to leaf explant in concentration 4 mg/l were fresh weight 0.233 and 0.766 g respectively.
_||_