موانع توسعة اقتصادی ایران از منظر سفرنامه‌نویسان خارجی(از دورة صفویّه تا پایان قاجاریّه)
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهیسید محمد طیبی 1 , سید شمس‌الدین نجمی 2
1 - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان. ایران
2 - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان. ایران
کلید واژه: ایران, موانع توسعة اقتصادی, سفرنامه‌ها, سفرنامه‌نویسان خارجی,
چکیده مقاله :
سفرنامه‌ها و خاطرات اتباع کشورهای دیگر و غیرایرانیان در زمرة منابع و اسناد مهمّی هستند که جهت بررسی و پژوهش پیرامون تاریخ ایران ـ به ویژه در محدودة حاکمیّت صفویّه تا پایان قاجاریّه ـ نظر داشت و مراجعة به آنها لازم و غیرقابل انکار است. بسیاری از این منابع ـ به رغم منابع داخلی ـ بیشترین توجّه خود را به مباحث و مقولات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و دیگر امور روزمرّه و مبتلابة جامعه و مردم مبذول داشته‌اند. مقولة اقتصاد و وضعیّت اقتصادی ایران به لحاظ اهمیّت و ارتباط تنگاتنگ آن با زندگی مردم و حکومتها در گزارش‌ها و یادداشت‌های آنان جایگاه مهمّی به خود اختصاص داده است. در پژوهش حاضر سعی شده تا با تکیه و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، عوامل و موانع عقب‌ماندگی و عدم توسعة اقتصادی ایران در دوره‌های یاد شده از منظر سفرنامه‌نویسان خارجی به بحث گذاشته شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عنوان و موضوع یاد شده از نکات کمابیش مورد توجّه بوده و هر یک از آنان معطوف به مطالعات، برداشت‌ها و مشاهدات خود عوامل و موانعی را ـ که به طور عمده درونی می‌باشند ـ مطرح و مورد گزارش قرار داده‌اند.
Logbooks and memories of foreign nationals and non-Iranian are among important sources and documents, which should be considered for investigating and researching about Iran history especially between periods of Safavid and Qajar dynasties, and referring to them is necessary and irrevocable. Most of these sources – in spite of internal sources– paid most of their attention to the discussions and topics about social, economical, and cultural and other daily and frequent affairs of society and people. Economic and economical status of Iran hasoccupied an important place in their reports and writings since they have an interconnected and critical relation with people’s life and governments. In the present article it has been tried to discuss reasons and barriers of economical underdevelopment and hindrance in the aforesaid periods from a descriptive – analytic point of view. Findings of this study show that the mentioned topics were among the noteworthy ones and each has reported reasons and hindrances according to studies, their own observations and understanding.