بررسی بازتاب عملکرد دکتر محمد مصدق در تحولات سیاسی مصر در دهه‌ی 1950م
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهیدکتر جلیل نائبیان 1 , داود عمرانی 2
1 - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز
2 - کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه تبریز
کلید واژه: مصدق, استعمار, مصر, ناصر, ملی کردن,
چکیده مقاله :
ملی کردن صنعت نفت در ایران توسط دکتر محمد مصدق یکی از حوادث مهم تاریخ معاصر خاورمیانه در دهه ی 1950م می باشد. این اقدام گامی بزرگ برای کوتاه کردن دست استعمار از کشور ایران و کسب آزادی ملی بود. که علاوه بر بازتاب داخلی، بازتاب های منطقه ای و فرامنطقه ای وسیعی برجای گذاشت. بارزترین جلوه های این رخداد همانا از بین بردن تصور شکست ناپذیری کشورهای استعماری و شکستن تابوی استعمار در منطقه خاورمیانه می باشد. بیشترین تأثیر این جنبش ضد استعماری ایران، در کشور مصر متجلی گردید. برای اینکه ملت مصر نیز مانند ایرانیان طعم تلخ استعمار را در طول قرون متمادی چشیده بودند. بنابرین آزادی خواهان مصر با الگو قرار دادن اقدامات ضد استعماری دکتر مصدق، تلاش مضاعفی را در راه نجات کشورشان از استعمار خارجی و استبداد داخلی با شور و هیجان بیشتری دنبال نمودند؛ و در نهایت موفق به الغاء سلطنت و برقراری حکومت جمهوری شدند. این شور و هیجان ملی با روی کار آمدن سرهنگ جمال عبدالناصر دوچندان شد. وی با تاثیر پذیرفتن از دکتر مصدق اقدام به ملی کردن کانال سوئز که در حقیقت شریان حیاتی مصر و تحت نفوذ و سلطه انگلیس و فرانسه بود، کرد. البته ناگفته پیداست که این اقدام جمال عبدالناصر، بدون تردید به نوعی ادامه راه دکتر محمد مصدق بود که دومین ضربه ی بزرگ را بر پیکر استعمار وارد ساخت.
Nationalizing the oil industry in Iran by Dr. Mosadegh is one the most important event in middle earth contemporary history in 1950s. This achievement was a big step for cutting the hand of imperialism from Iran and reaching national freedom which had inbound and regional and global reflections. The most evident reflection of this event was wiping the undefeatable face of imperialism in middle earth. Most effects of Iran unti-colonialism movement was on Egypt because Egyptians had tasted the bitterness of colonialism during centuries like Iran. So liberals in Egypt put Dr.Mosadegh as their model and tried harder to save their country from foreign colonialism and inbound dictatorship with more eagerness and desire and finally they succeeded to end monarchy and establish presidential government. This desire multiplied by ruling of Gen. Gamal Abdel Nasser. He, affected by Dr.Mosadegh, began to nationalize the Suez Canal which was vital artery of Egypt and was under control of Britain and France. This is obvious that this Gamal Abdel Nasser action was a continuation of Dr.Mosadegh action and was the second big defeat of colonialism