زمینه‌های تاریخی ظهور مکتب اخباری و مکتب (نواخباری) تفکیک
محورهای موضوعی : مباحث معرفتی و روش شناختی و تاریخ پژوهینادیا هداوند میرزایی 1 * , سید علیرضا ابطحی فروشانی 2
1 - گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد
2 - دانشگاه آزاد نجف آباد
کلید واژه: زمینه‌های تاریخی ظهور, مکتب اخباری, مکتب تفکیک, مکتب نو اخباری.,
چکیده مقاله :
با افول مکتب اخباری در دوره فتحعلی شاه(۱۲۵۰- ۱۲۱۲ ق.) و کشته شدن میرزا محمد اخباری(۱۲۳۲ - ۱۱۷۸ق.) در اواخر دوره مشروطه، جریان نواخباریگری در دوره پهلوی اول در قالب برخی انجمن ها، کانون‌ها و مکاتب هم چون مکتب تفکیک ظاهر گردید.این که مکتب تفکیک در چه بستری شکل گرفت و تفاوت‌ها و نقاط مشترک آن با مکتب اخباری چه نکاتی بود؟ مواردی است که تلاش می‌گردد در این مقاله با تکیه بر منابع و اطلاعات موجود، به روش تاریخی وبا روش تحلیلی -توصیفی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به نظر می‌رسد؛ علیرغم برخی تفاوت‌ها در دو دیدگاه، عمده‌ترین وجوه مشترک مکتب اخباری با مکتب تفکیک که با عنوان نواخباریگری از آن یاد می‌شود؛ تلاش برای حفظ خلوص دین و منابع وحیانی و مقابله با جریان‌های دین گریز یا عقل‌گرا افراطی است که در دوره پهلوی اول به وجود آمد. در حقیقت عقل گرایی افراطی از زمینه‌های مشترک تجدید حیات جریان اخباریگری در ابتدا دوره قاجار و دوره پهلوی اول محسوب می‌شود.
As a result of extensive struggles of Vahid Behbahani (1205 A.H.) and Sheikh Jafar Kashif Al-Ghita for rehabilitation of Usuli institute and with the decline of Akhbarism (1212-1250 A.H.) at the reign of Fath-Ali Shah and murder of Mirza Muhammad Akhbari (1178-1232 A.H.) at the end of constitutional period, New Akhbarism first appeared in the form of councils, clubs, and schools such as Tafkik School at Pahlavi period. The condition in which Tafkik school was formed and its differences and similarities with Akhbarism are discussed in this article descriptively, historically, and analytically using available information. Despite the distinctions between both notions, their main commonalities are the attempt to preserve the purity of the religion and Revelation sources, and to prevent apostasy and radical rationalism which was emerged in the first Pahlavi period. Actually, radical rationalism is considered as one of the common causes of the revival of New Akhbarism in the beginning of Qajar dynasty and first Pahlavi period.