مسألۀ یگانگی یا تفاوت دو کتاب الجامع و الحاوی فی الطب: بررسی شواهد
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
محمد تقوی
1
,
مصطفی گوهری فخرآباد
2
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه فردوسی
کلید واژه: محمدبن زکریا رازی, الحاوی فی الطب, الجامع,
چکیده مقاله :
محمد بن زکریای رازی از جمله مشهورترین پزشکان تمدن اسلامی است که آراء و آثارش جایگاه مهمی در تاریخ پزشکی اسلام و جهان دارد. در بین آثار او، کتاب الحاوی فی الطب از شهرت بیشتری برخوردار است. بسیاری از نویسندگان قدیم و جدید، این کتاب را همان کتاب الجامع او که اکنون مفقود است دانسته اند؛ حال آن که شواهدی در دیگر آثار رازی، آثار پزشکی دوران بعد از وی و فهارس اسلامی وجود دارد که احتمال جدایی این دو اثر را پیش می کشد. مقالۀ حاضر می‌کوشد تا با بررسی شواهد مختلف در منابع موجود، ضمن بیان شباهت ها و تفاوت های این دو اثر، یگانگی یا تفاوت آن‌ها را نشان دهد. بنا بر بررسی های صورت گرفته، شواهد و دلایل ما برای یکی دانستن این دو اثر بیش تر است، هرچند نظر قطعی در این باره با توجه به باقی نماندن نسخه ای از کتاب الجامع امکان پذیر نیست.
Mohammad ibn Zakariya Al- Razi is one of the most famous Physicians in Islamic Civilization, Who his opinions and works have an important place in History of Islam and west medicine. Among his medicine works, Al- Hawi is the most famous. Many of Authors have considered Al- Hawi as equivalent to Al-Jami that destroyed today. However, the study of other Al- Razi's works, other works of Islamic medicine and the Islamic Bibliographic books shows that we can't demonstrate exactly that Al- Hawi and Al- Jami are one work, although our evidence for their unity is more. This Article attempts to show there are some differences and similarities between these two works based on evidence. Mohammad ibn Zakariya Al- Razi is one of the most famous Physicians in Islamic Civilization, Who his opinions and works have an important place in History of Islam and west medicine. Among his medicine works, Al- Hawi is the most famous. Many of Authors have considered Al- Hawi as equivalent to Al-Jami that destroyed today. However, the study of other Al- Razi's works, other works of Islamic medicine and the Islamic Bibliographic books shows that we can't demonstrate exactly that Al- Hawi and Al- Jami are one work, although our evidence for their unity is more. This Article attempts to show there are some differences and similarities between these two works based on evidence.
_||_