واکاوی حقوقی دادرسی محیط زیستی و نقش دادخواه خصوصی

محورهای موضوعی : حقوق محیط زیست

روح اله کریمی ¹ , عباس پهلوان زاده ² , حسین جلالی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 - استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.*(مسوول مکاتبات)
3 - استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1400/10/12 تاریخ پذیرش : 1401/02/28 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: دادرسی, شخص حقیقی, محیط زیست, دادخواه خصوصی, خسارت,

چکیده مقاله :

در کشور ما دعوایی که در آن خواهان از عموم مردم عادی و خوانده یک دستگاه دولتی باشد، معمولا کمتر مشاهده می شود. اما با مطرح شده یک دعوا از سوی یک سازمان غیردولتی یا یک شخص حقیقی می‌توان به این مساله امیدوار بود که طرح دعوا ی محیط زیستی در مسیر بلوغ و توسعه سیستم قضایی نقش بسزایی دارد. این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری و به روش توصیفی نگارش شده است. نگاه ویژه به حق شکایت محیط زیستی توسط دادخواه خصوصی و نگاه حقوق بشری به آن، بسط و توسعه در نیل بسوی تحقق اصل دادخواهی محیط زیستی و همچنین رویکرد صلاحیت مرجع قضایی و تامین خسارات محیط زیستی از جمله یافته های این پژوهش است. در این پژوهش ضرورت شناسایی حق دادخواه خصوصی جهت طرح دعاوی و دفاعیات محیط زیستی مورد واکاوی قرار گرفته و ظرفیت های قانونی اعم از قانون مسئولیت مدنی، قوانین خاص محیط زیستی و قوانین آیین دادرسی بخصوص در حوزه مدنی مورد توجه بوده که به نظر می رسد این مساله نیازمند چارچوب نظام یافته است.

چکیده انگلیسی:

In our country, it is usually less common to have a lawsuit in which the general public is called upon by a government apparatus. But with a lawsuit filed by a non-governmental organization or a natural person, one can hope that the environmental lawsuit is on the way to maturity and development of the judicial system.This research has been written based on library studies and filing and descriptive method. Among the findings of this study, a special section on the right to environmental complaint by a private plaintiff and a human rights perspective on it, expansion and development towards the realization of the principle of environmental litigation and also the approach of jurisdiction and environmental damage. In this study, the necessity of identifying the right of a private plaintiff to file lawsuits and environmental defenses has been investigated and legal capacities including civil liability law, special environmental laws and procedural laws, especially in the civil field, have been considered. This seems to require a systematic framework.

منابع و مأخذ:

1. Qasimi, Nasser (2008), environmental criminal law (a comparative study in national and international law), first edition, Tehran, Environmental Protection Organization. (In Persian)


2. Karimi, Rohallah (2016) Explaining environmental damage in the light of responsibility, tools and legal regime, private law master’s thesis under the guidance of Dr. Maryam Afshari, Islamic Azad University, Tehran North, Branch, page 29. (In Persian)


3. Amini, Hmid (2012), Human Rights in the Environment, Master’s Thesis of Private Law under the guidance of Dr. Alireza Entezari, Islamic Azad University, Narag Branch. (In Persian)


4. Shams, Abdullah (2019), Civil Procedure Code of the Fundamental Period, Volume 1, 57^th Edition, Darak Publications, Page 156-22. (In Persian)


5. Fahimi, Azizollah (1387), Civil Liability arising from environmental destruction, doctoral thesis of private law of Imam Sadiq University(AS). (In Persian)


6. Nejad Moghaddam Zanjani, Nilofar (1400) The social responsibility of companies to compensate for environmental damages with an emphasis on civil responsibility, master’s thesis in private law under the guidance of Dr. Mina Mohajer, Irshad Damavand University, page 31. (In Persian)


7. Rahmati, Soheila (2012) Investigatign the legal problems of direct payment of cross-border environmental compensations to non- governmental compensations to non-governmental individuals who have suffered damage, master’s thesis on environmental law, Faculty of Environment and Energy, University of Science and Research, page 38. (In Persian)


8. Mashhadi, Ali (2013) Essentialization of the right to the environment in Iranian and French laws, Comparative Law Studies Quarterly, No. 2, page 68. (In Persian)


9. Hemati, Mojtabi (2017) Filing a claim for compensation for environmental damage in Iran’s legal system, Judicial Legal Perspectives Quarterly, No. 81, Spring, page 221. (In Persian)


10. Keefi, Zohra (2017) Civil liability caused by environmental damage in Iranian law with a view on the 1993 Logano Convention, private law master’s thesis under the guidance of Dr. Sobhan Tayebi, Islamic Azad University, electronic unit, Page 17. (In Persian)


11. Kamfar, Behdad (1400), advanced course of general and specific criminal law, third edition, Research Publications, page 672. (In Persian)