بهره گیری از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره آنتروپی و TOPSIS در اولویت بندی تهدیدهای وارده بر تنوع زیستی: مطالعه موردی استان خوزستان

محورهای موضوعی : ارزیابی پی آمدهای محیط زیستی

سیدمحمد لاری بقال ¹ (دانشجوی دکتری گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
سولماز دشتی ² (دانشیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/10/18 تاریخ پذیرش : 1400/01/15 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: تصمیم گیری چند معیاره, آنتروپی, TOPSIS, تهدید, تنوع زیستی,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش با هدف اولویت بندی تهدید های وارده بر تنوع زیستی کشور انجام پذیرفته است. در این راستا در گام اول عوامل تهدیدکننده، خطرات و عوامل بالقوه آسیب رسان شناسایی و سپس با توجه به معیارهای بزرگی ، احتمال وقوع و حساسیت محیط زیست کار ارزیابی و طبقه بندی تهدیدهای وارده بر تنوع زیستی صورت گرفت. روش بررسی: در این مقالعه از فرایند طوفان ذهنی به منظور شناسایی تهدیدهای حائز اهمیت، از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره انتروپی به منظور محاسبه وزن شاخص های احتمال وقوع، شدت و حساسیت هر عامل تهدید کننده استفاده شده است و با استفاده از مدل TOPSIS تهدیدهای شناسایی شده اولویت بندی شدند. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان می دهد بالاترین مقدار به ترتیب مربوط به تخریب زیستگاه های طبیعی با 834/0، شکار غیر قانونی با 481/0و ورود گونه های مهاجم، زنده گیری و تجارت غیرقانونی و تغیرات آب و هوایی با 304/0 به ترتیب در اولویت اول تا سوم قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به ضرورت حفاظت از ذخایر ژنتیکی و حساسیت تنوع زیستی در استان خوزستان تصمیم گیری های اصولی و حساب شده و اجرای فعالیت های پیش گیرانه امری ضروری و اجتان ناپذیر بوده.

چکیده انگلیسی:

Target: This research is aimed at prioritizing the threat of biodiversity in the country. In this regard, in the first step, the threatening factors, the Dangers and Potential Damage Identifiers and then, according to the large criteria, the probability of occurrence and environmental sensitivity of the work are evaluated and the classification of threats to biodiversity was taken. Analysis Method: In this paper, the mental storm process is used to identify important threats. The multi-criteria entropy decision-making technique has been used to calculate the probability of occurrence index, severity and sensitivity of each threatening factor, and using the TOPSIS model, identifying threats Prioritized. Results: The results show that the highest amount is related to the destruction of natural habitats with 0.834, Hunter allowed 0.481, And the entry of invasive species, the alienation and illegal trade and climate change 0.304 is placed in the first to third priority respectively. Discussion and conclusion: Considering the need to protect genetic resources and the sensitivity of biodiversity in Khuzestan province, it is necessary and unavoidable to make principled and calculated decisions and implement preventive activities.

منابع و مأخذ:

• Badehian, Z., Yusfond, P. The concept and importance of biodiversity in the sustainability of ecosystems, the fourth international conference on environmental planning and management, Iran, 2016.(in Persian)


• Razqandi, A., Kalate, A. Management of wildlife habitats and protected areas using landscape ecology approach, 4th International Conference on Environmental Planning and Management. Iran, 2016.(in Persian)


• Manouri, M., Rahimi, R. Comparison of the integration of biodiversity in the environmental assessment process of Iran and South Asian countries. Natural Environment, Volume 63, Number 2, pp. 187-196, 1389. .(in Persian)


• Bagri, A., and Vorhies, F., 1997. Biodiversity Impact Assessment, http://economics. IUCN. org.


• Zergan, J., Dehnavi, J. Security threats of bioterrorism and ways to deal with it with a passive defense approach, security protection researches of Imam Hossein University (peace be upon him), fifth year, number 19, 2015 .(in Persian)


• Chand, M., Parker, A.,1998. Composition and diversity of woody vegetation in silvicultural openings of southern Indiana forests, Forest ecology and management, 109: 57-74.


• Ebadi, Abbas., Biodiversity threat factors in Solek protected area. The second national conference on planning, protection, protection of the environment and sustainable development. Islamic Azad University, Tehran Science and Research Unit, Tehran, Iran, 2014.(in Persian)


• James, C. R., Pressey, R. L., Williams, P. H. 2002. Representing biodiversity: Data and procedures for identifying priority areas for conservation. Journal of Biosciences. 27(4), pp: 309-326.


• Nonami, J. & Parrish, J., 2006. Toward a Framework for Conducting Ecoregional Threats Assessments. USDA Forest Service proceedings, Rocky Mountain Research Station, Colorado. Pp: 105-112.


• General Department of Environmental Protection of Khuzestan, 2016. (in Persian)


• Deputy of natural environment of the country's environmental protection organization, 2017. (in Persian)


• Muhlbauer, W. Kent., 2004. Pipeline Risk Management Manual: Ideas, -Techniques, and Resources . Burlington: Elsevier Inc.


• Khatlan, A., Jafari, A., Chamanifard, M. Comparative comparison of risk assessment systems for drilling oil and gas wells and providing a model for Iran. First National Conference on Earthquake Crisis Management and Vulnerability of Vital Places and Arteries, Tehran: Khordad 30-31, 2019. (in Persian)


• Amal K. Ali.­ Using the Delphi technique to Search for empirical measures of local planning agency power. Qualitative Report2005,10:718-744.


• Loo R.The Delphi Method: a Powerful Tool for Strategic Management. Police Strategies & Management, 2002; 25:762-769.


• Lari-Baqal, S., Jafarzadeh, N. The application of Entropy and Saw multi-criteria decision-making techniques in assessing the environmental risk of dredging the docks of Imam Khomeini Port (RA), Juntashapir Quarterly, 3rd, 2013. (in Persian)


• Asgharpour, M. Multi-criteria decision making, 6th edition, Tehran University Press, 2017. (in Persian)


• Malek-Hosseini, F., Dashti, S. Evaluation and ranking of environmental risks of Dena protected area using hierarchical analysis method, Natural Environment, Volume 70, Number 2, Summer 2016.