ارزیابی زیست محیطی بیابان زایی در حوضه آبخیز شهراصفهان با استفاده از مدل مدالوس و داده های سنجش از راه دور
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی شهری
محمدابراهیم عفیفی
1
,
خلیل علی نژاد
2
,
مرضیه موغلی
3
1 - استادیار داشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان
3 - عضو هیات علمی گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
کلید واژه: سنجش از دور, شهر اصفهان, بیابان زایی, مدالوس,
چکیده مقاله :
تخریب سرزمین یک فرایند جهانی است که در نهایت منجر به کاهش حاصلخیزی خاک می شود و اگر مفهوم آن را نوعی ناپایداری و عدم تعادل در رابطه بین انسان و محیط قلمداد کنیم، باید پذیرفت که بخش اعظمی از جهان و کشور ایران با این مشکل زیست محیطی روبرو است. مقابله با پدیده تخریب سرزمین و بیابان زایی نیازمند ارزیابی وپایش نوع وشدت تخریب اراضی، تعیین دلایل تخریب صورت گرفته و اتخاذ اقدامات لازم برای مواجهه با مشکل پیش آمده و نیز بررسی صحت انجلام پروژه های مزبور است . فناوری سنجش از دور نقش بسیار ارزنده ای در ارزیابی و پایش تخریب سرزمین و بیابان زایی در مقیاس های محلی، منطقه ای و جهانی دارد و سبب ایجاد رویکرد جدیدی در مطالعات مربوط به ارزیابی و پایش بیابان زایی گردیده است . در این مطالعه سعی شد با استفاده از داده های سنجش از دور و مدل مدالوس به ارزیابی بیابان زایی حوزه آبخیز شهر اصفهان پرداخته شود. درگام اول، بر اساس وضعیت منطقه، شش معیار اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، آب زیرزمینی و مدیریت و سیاست برای ارزیابی میزان تخریب، مدنظر قرار گرفت. شاخص ها بر اساس میزان تأثیرشان بر فرایند تخریب، کمّی و به هر کدام از آن ها طبق روش فازی امتیازی بین 5/0 تا 1 داده شد و در مقیاس پیکسل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که 4 درصد از سطح منطقه در رده خفیف،10 درصد منطقه در رده متوسط و 86 درصد منطقه در رده شدیدبیابان زایی قرار دارد . از نظر حساسیت محدوده به تخریب، 4% از مساحت کل محدوده در طبقه بالقوه، 22% در طبقه شکننده A، %50 در طبقه شکنندهB، %20 در طبقه شکنندهC و 3% در طبقه بحرانی قرار دارد. بنابراین حدود 92% از مساحت منطقه در طبقه شکننده قرار دارد.
Destruction of the land is a global process that ultimately leads to a decrease in soil fertility, and if we consider its concept as a kind of instability and imbalance in the relationship between man and the environment, it should be accepted that a large part of the world and the country of Iran are dealing with this environmental problem. is facing Dealing with the phenomenon of land destruction and desertification requires evaluating and monitoring the type and intensity of land destruction, determining the causes of the destruction, and taking necessary measures to face the problem, as well as checking the integrity of the projects mentioned. Remote sensing technology has a very valuable role in the evaluation and monitoring of land degradation and desertification in local, regional and global scales and has led to the creation of a new approach in studies related to the evaluation and monitoring of desertification. Considering the importance of the destruction issue, in this study, an attempt was made to evaluate the desertification of Isfahan watershed by using remote sensing data and Medalos model. In the first step, based on the situation of the region, six parameters of climate, soil, vegetation, underground water and management and policy were considered to evaluate the amount of destruction. The indices were quantified based on their effect on the destruction process and each of them was given a score between 0.5 and 1.5 according to the fuzzy method, and they were studied in the pixel scale. The obtained results indicate that 4% of the area is in the mild category, 10% of the area is in the moderate category, and 86% of the area is in the severe category of desertification. In terms of the range's sensitivity to destruction, 4% of the total area of the range is in the potential class, 22% in the fragile class A, 50% in the fragile class B, 20% in the fragile class C and 3% in the critical class. Therefore, about 92% of the area of the region is in the fragile layer.
_||_