کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در ارزیابی اثرات طرح‌های آبخیزداری اجراشده در حوزه آبخیز ریمله شهرستان خرم آباد
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در محیط زیست
ابراهیم کریمی سنگچینی
1
,
سید عبدالحسین آرامی
2
,
ابراهیم یوسفی مبرهن
3
1 - استادیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و
2 - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش
3 - بخش حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سمنان، ایران.
کلید واژه: مدلEPM, فرسایش و رسوب, رواناب تولیدی, ضریب CN,
چکیده مقاله :
ارزیابی پروژه‌های اجراشده آبخیزداری و ارائه دورنمایی از نتایج عملکرد آن‌ها، اطلاعات مناسبی را برای برنامه‌ریزی بلندمدت در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران قرار می‌دهد. امروزه با استفاده از نرم‌افزارهای توانمند سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی می‌توان محاسبات لازم را با دقت و سرعت بیشتری انجام داد. هدف از این تحقیق، ارزیابی اثرات طرح‌های آبخیزداری اجراشده در حوزه آبخیز ریمله بااستفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور از نظر فرسایش و رسوب و رواناب بوده است. جهت پیش‌بینی فرسایش قبل از اجرای طرح‌های آبخیزداری و بعد از اجرای آن‌ها، از مدل EPM استفاده شد. از روش شماره منحنی انجمن حفاظت خاک امریکا (SCS) برای محاسبه رواناب قبل از اجرای طرح‌های مدیریتی آبخیز و بعد از اجرا استفاده شد. ضریب CN برای دو کاربری تهیه شده در سال ۱۳۷۰ و فعلی محاسبه شد. آزمون t زوجی به منظور بررسی تفاوت آماری اختلاف رواناب تولیدی و میزان فرسایش و رسوب قبل و بعد از اجرای طرح‌های آبخیزداری استفاده شد. میزان فرسایش و رسوب کل سالیانه در شرایط کنونی نسبت به قبل از اجرای طرح‌های حفاظتی آبخیزداری به‌ترتیب به طور متوسط حدود ۶۷۹۳ مترمکعب و ۵۷۱۲ تن کاهش یافته‌اند. مقدار تفاوت حجم رواناب سالیانه بین قبل از اجرای طرح‌ها و شرایط کنونی به طور متوسط حدود 15256 مترمکعب می‌باشد. نتایج آزمون t زوجی نشان داد که اقدامات حفاظتی آبخیزداری انجام‌شده در حوضه ریمله توانسته‌اند اختلاف معنی‌داری را در کاهش فرسایش و رسوب و رواناب تولیدی را ایجاد کنند و نتیجه‌گیری کلی اینکه این اقدامات اثر مثبت معنی‌داری را در کاهش فرسایش و رسوب و رواناب تولیدی داشته‌اند.
Evaluating the implemented watershed projects and providing a perspective of their performance results provide managers and decision-makers with appropriate information for long-term planning. Nowadays, by using powerful remote sensing software and geographic information system, the necessary calculations can be done with more accuracy and speed. The purpose of this research was to evaluate the effects of watershed management projects implemented in the Rimeleh Watershed using geographic information system and remote sensing in terms of erosion, sedimentation, and runoff. EPM model was used to predict erosion before and after the implementation of watershed projects. American Soil Conservation Society (SCS) curve number method was used to calculate the runoff before and after implementation of watershed management plans. The CN coefficient was calculated for two applications prepared in 1370 and the current one. The paired t-test was used to investigate the statistical difference between the difference in production runoff and the amount of erosion and sedimentation before and after the implementation of watershed projects. The amount of total annual erosion and sedimentation in current conditions have decreased by an average of 6793 cubic meters and 5712 tons, respectively, compared to before the implementation of watershed protection plans. The amount of difference in the volume of annual runoff between before the implementation of the plans and the current conditions is on average about 15256 cubic meters. The results of the paired t-test showed that the watershed protection measures implemented in the Rimeleh Watershed have been able to create a significant difference in reducing erosion, sedimentation and production runoff, and the general conclusion is that these measures have had a significant positive effect in reducing erosion, sedimentation, and production runoff.
_||_