شناسایی کانی های هماتیت و مگنتیت با استفاده از داده های طیفی سنجنده های مختلف (سه سنجنده ) و قابلیت سنجی آنها در تشخیص کانی ها(مطالعه موردی : استان آذربایجان شرقی )

محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در محیط زیست

مریم بیاتی خطیبی ¹ , محمود سورغالی ² , سمانه باقری ³

1 - دانشگاه تبریز .دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی .گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
2 - دانشجوی دکتری، گروه RSوGIS دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز ،تبریز ،ایران
3 - دانشجوی دکتری، گروه RSوGIS دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز ،تبریز ،ایران

تاریخ دریافت : 1401/08/23 تاریخ پذیرش : 1401/09/29 تاریخ انتشار : 1401/09/30

کلید واژه: سنجش از دور, آذربایجان شرقی, مگنتیت, هماتیت, ناحیه دگرسانی,

چکیده مقاله :

با توجه به جایگاه زمین شناسی و تنوع رخدادهای گوناگون در شمال غرب ایران، استان آذربایجان شرقی دارای پتانسیل بالایی در رابطه با کانی سازی آهن می باشد. هدف مطالعه حاضر، شناسایی کانی های هماتیت و مگنتیت در منطقه مورد مطالعه شامل محدوده ای مابین شهرستان های تبریز، شبستر، هریس و ورزقان می باشد. در این پژوهش از داده های چند طیفی سنجنده OLI ماهواره 8 Landsat ، سنجنده ASTER ماهواره TERRA ، ماهواره Sentinel-2 و همچنین داده های ابرطیفی سنجنده Hyperion به منظور پایش کانی های هماتیت و مگنتیت و نقشه های زمین شناسی موجود به منظور صحت سنجی استفاده شده است. در این بررسی به منظور شناسایی کانی های هماتیت و مگنتیت از داده های طیفی چند طیفی و برای اخذ داده ها از داده های مربوط به طیف زمانی مختلف این سنجنده ها بهره گیری شده است.برای کلیه داده های اخذ شده ،عملیات پیش پردازش، شامل تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک در محیط نرم افزار ENVI5.3 انجام شده است. روش های مورد استفاده در این پژوهش ،شامل روش های شاخص محور( عملیات نسبت باندی) و طیف محور SID) ،MF ، SFF ، LSU ) می باشد.با عنایت به سابقه زمین شناسی استان آذربایجان شرقی ،نتایج حاصل از این دو روش نمایانگر وجود دو کانی هماتیت و مگنتیت در محدوده مطالعاتی بود که مقایسه نتایج نشان داد که داده های چند طیفی سنجنده ASTER دارای قابلیت بالایی در تفکیک و شناسایی دو کانی مورد مطالعه هستند. از آنجایی که دسترسی به داده های ابرطیفی هایپریون دارای محدودیت می باشد و همچنین مساحت محدودی را نسبت به داده های چند طیفی پوشش می دهد می توان نتیجه گرفت داده های ASTER نسبت به سایر منابع داده های طیفی دارای مزیت و کارایی بیشتری در مطالعات کانی شناسی می باشد.

چکیده انگلیسی:

According to the geological position and diversity of various events in the northwest of Iran, East Azarbaijan province has a high potential in relation to iron mineralization. The aim of the present study is to identify hematite and magnetite miSnerals in the study area, which includes a range between the cities of Tabriz, Shabestar, Haris and Warzghan. In this research, the multispectral data of OLI sensor of Landsat 8 satellite, ASTER sensor of TERRA satellite, Sentinel-2 satellite, as well as hyperspectral data of Hyperion sensor in order to monitor hematite and magnetite minerals and existing geological maps were used for validation. Is. In this study, in order to identify hematite and magnetite minerals, multi-spectral spectral data was used and to obtain data, data related to different time spectra of these sensors were used. For all obtained data, pre-processing operations, including Atmospheric and radiometric corrections have been done in the environment of ENVI5.3 software. The methods used in this research include index-based methods (band ratio operation) and spectrum-based methods (SID), MF, SFF, LSU). Considering the geological history of East Azarbaijan province, the results of these two methods represent The presence of two minerals, hematite and magnetite, was within the scope of the study, and the comparison of the results showed that the multi-spectral data of the ASTER sensor has a high ability to distinguish and identify the two studied minerals. Since the access to Hyperion hyperspectral data is limited and also covers a limited area compared to multi-spectral data, it can be concluded that ASTER data has more advantages and efficiency in mineralogical studies than other sources of spectral data