تحلیل ریسک خشکسالی کشاورزی با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و GIS (منطقه مورد مطالعه: استان سمنان)

محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در عمران

مصطفی عابدزاده ¹ , بهروز ارسطو ² , حمیدرضا نانکلی ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی عمران - سنجش از دور دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
2 - کارشناس و هیئت علمی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی/عضو هیئت علمی گروه مهندسی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
3 - رئیس اداره ژئودزی و ژئودینامیک سازمان نقشه برداری کشور/عضو هیئت علمی گروه مهندسی عمران - نقشه برداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.

تاریخ دریافت : 1397/01/15 تاریخ پذیرش : 1397/02/17 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS), استان سمنان, سنجش ازدور, واژگان کلیدی: تحلیل ریسک خشکسالی کشاورزی,

چکیده مقاله :

خشکسالی کشاورزی یکی از پیچیده ترین حوادث طبیعی محسوب می شود. به دلیل تغییرات مکانی و زمانی این پدیده لازم است اطلاعات و ابزارهای موجود جهت پایش این پدیده در همه ی مقیاس ها بهبود یابند. داده های سنجش ازدور و GIS1، یک ابزار پایش مناسب را برای ارزیابی وسعت و شدت خشکسالی در دسترس قرار می دهد. میزان رشد گیاه، یکی از مهم ترین شاخص مشخص کننده رخداد خشکسالی است. در این مطالعه ابتدا به ارزیابی تعدادی از شاخص های گیاهی پرداخته شده و در نتیجه آن، شاخص2 NDVI به عنوان مناسب ترین شاخص برای پوشش گیاهی انتخاب گردیده است. در این مطالعه، از تصاویر3 MODIS به دلیل توان تفکیک زمانی و مکانی مناسبی که برای تحلیل ریسک خشکسالی کشاورزی استان سمنان دارند، استفاده شده است. دوره زمانی مورد بررسی ماه های مارس تا ژوئیه سال های 2000 تا 2017 است. ابتدا تصاویر تصحیح هندسی و رادیومتریک شده اند. سپس با ارزیابی سری هفتده ساله ی تصاویر NDVI، SPI4 ، LST5،6 SPEI و مجموع بارش سالیانه در سطح منطقه، روند تغییرات خشکسالی نشان داده شده است. در این مطالعه به وسیله شاخص های ماهواره ای ذکر شده دراستان سمنان اقلیم ها میزان ناحیه تحت تاثیر خشکسالی بررسی شده است. شاخص های ماهواره ای، استان سمنان را در سال های 2000، 2010، 2013، 2016 تحت تاثیر خشکسالی نشان می دهند. براساس این شاخص ها در سال های 2000، 2001، 2006 ،2007، 2016، 2017خشکسالی در استان وجود داشته است. شدت خشکسالی در سال 2000، 2016 بیشتر از سایر سال ها ملاحظه شد. همچنین سال 2005 ترسالی و سایر سال ها، سال های متوسطی هستند. نتایج نشان داد مشخص کردن مناطق حساس به خشکسالی نقش بسیار مهمی در اعمال مدیریت های لازم برای کاهش ریسک خشکسالی می تواند داشته باشد.