سنجش کارکرد عناصر منظر شهر در جذب گردشگر(مطالعه موردی محلات شهر چالوس)

محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی

ملیحه کیادلیری ¹ , عباس ارغان ² , سعید کامیابی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا ، واحد سمنان ،دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران
3 - استاد مرکز تحقیقات گردشگری دامنه جنوبی البرز مرکزی ، واحد سمنان ،دانشگاه آزاد اسلامی ،سمنان، ایران

تاریخ دریافت : 1402/09/01 تاریخ پذیرش : 1402/12/27 تاریخ انتشار : 1402/12/29

کلید واژه: فضای شهر, منظر شهر, جذب گردشگری, محلات شهری, شهر چالوس,

چکیده مقاله :

توسعه صنعت گردشگری در مناطق مختلف در گرو فاکتورهایی است که در فضای شهر، گردشگری شهری را رقم می زند این امر تحت تاثیر منظر شهر و مجموعه عوامل سازنده آن می باشد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف سنجش منظر شهر چالوس در جذب گردشگر صورت گرفته است. این تحقیق از نوع کاربردي و از نظر ماهیت و روش کار توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش تمامی شهروندان بالای 20 سال محلات شهر چالوس هستند که روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت اتفاقی از مردم شهر و گردشگران به تعداد 484 نمونه ( بر اساس فرمول کوکران ) می‌باشد. جهت تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ (0.734) استفاده و در راستای تحلیل داده ها از ابزار پرسشنامه و تحلیل آن در SPSS و بهره گیری از آزمون هایی همچون میانگین، آزمون T تک نمونه ای و نیز تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داده است که در ارزیابی شاخص توپوگرافی در جذب گردشگر این نتیجه حاصل می گردد که محله 10 در بهترین و محله 6 در بدترین وضعیت، هندسه ساختمان ها محله 9 در بهترین و حوزه مرکزی در بدترین وضعیت، خیابان ها و شبکه گذرگاهی محله 10 در بهترین وضعیت و محله 8 در بدترین وضعیت ، تابلوهای اطلاع رسانی حوزه ساحلی در بهترین و محله 6 در بدترین وضعیت، نمای ساختمان ها محله 4 در بهترین و حوزه مرکزی در بدترین وضعیت، مبلمان شهری حوزه مرکزی در بهترین و محله 5 در بدترین وضعیت، فضای سبز محله 10 در بهترین و محله 12 در بدترین وضعیت، مصالح ساختمانی محله 10 در بهترین و محله 12در بدترین وضعیت، نورپردازی در جذب و ماندگاری گردشگر در شهر چالوس، حاکی از آن است که حوزه مرکزی در بهترین وضعیت و محله 1 در بدترین وضعیت قرار دارد.

چکیده انگلیسی:

tourism industry development in different areas is based on many factors which creatcs urban tourism in cities, and is also affected by urban landscape and the creoting factors. Hence the current article has been done to deliberate the chalous sity landscape in tourism attraction. this research s method is operational by the purpose and is descriptive–anaiytie by the essence. the statistical society of the research are all +20 citizens living in towns and the sampling method in this research is random access among the citizens and tourists using KuKran formula. in orcler to determine the stability of the question aire, cronbach s alpha(0/734) has been used and for analyzing data, queshonnaire tool and it s analyzes in spss, examinations like mean, single sanple T test, and also AHP gradual Analysis is employed.attracting tourist, show that region 10 is at the best situation andregion 6 is the worst one. in asseising the geometry of buildings, region 9 was at the best and central region was at the worst situation. in assessing streets index and by pass network, region 10 was at the best and region 8, in assesting traffic and in formation signs and also facades, region 4 was at the best and central region, in urban furni tures , central region was at the best and region 5 was. in the index of green spaces, region 10 was at the best and region 12 was. in analyzing and assessing the quality of building materials, region 10 was at the best and region 12was at the and finally in assessing the index of lightening in order to attract and save tourists, the results are showing that the central region has the best and region 1 has the worst condition.

منابع و مأخذ:

1- ارغان، عباس، مجید سنایی، ملیحه کیادلیری و ایرج توفیقی، ۱۳۹۴، ارزیابی عملکرد منظر و ساختار طبیعی شهر در مقاصد گردشگری مطالعه موردی شهر کلاردشت، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، ترکیه، موسسه سرآمدهمایش کارین، صص 139-117#
2- اسلامی راد، قربان و یاسر قاسمی، ۱۳۹۰، نقش و اهمیت مبلمان شهری در ساماندهی و زیباسازی فضاهای گردشگری شهری، همایش گردشگری و توسعه پایدار، همدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، صص 31-15#
3- ایلکا، شاهین و ایلکا، شهاب، 1391، تجسم اندیشه آیینی در معماری و منظر پردازی ایران، تهران، انتشارات طحان، چاپ اول#
4- بهدوست، فرانک، پور احمد ، احمد، 1394، بررسي تاثيرات گردشگري شهري در توسعه شهر کرمانشاه، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری ، دوره 4 ، شماره 14 ، صص 133-115#
5- بحريني، حسين( 1382 )، تدوين اصول و ضوابط طراحي محيطي ورودي شهر، مجله محيط شناسي، ويژه نامه طراحي محيط،تهران، انتشارات دانشگاه تهران#
6- دانش فر، احسان و صدیق، مرتضی، 1392،معماری منظر ( انسان و طبیعت) ، تهران، انتشارات سروش دانش، چاپ اول#
7- دل، اون .ای ، 1390، منظر سازی پایدار برای همه، ترجمه طلا آذرخش و محمد غلامی و فریبا شریفی، تهران، انتشارات عزت اله غلامی ، چاپ اول#
8- راهنما، محمد تقی،(1383): مجموعه مباحث و روشهای شهر سازی، ورزات مسکسن شهر سازی#
9- رحمانی، جمشید و مطلبی، مهدی، 1384، واژه نامه منظر، تهران، انتشارات آفتاب گرافیک#
10- سجادیان، ناهید؛ سجادیان ، مهیار(1390) ، " قابلیت های اکوتوریسم روستایی در مازندران ( پهنه بندی، مدیریت حفظ و توسعه) "، مدیریت شهری، شماره 27#
11- ستاری، محمد حسین، ۱۳۹۴، گردشگری شهری، سومین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پایدار، همدان، دبیرخانه دائمی همایش، صص 137-122#
12- فرمانداری شهرستان چالوس ، 1397#
13- فنی، زهره،علیزاده طولی ، محمد، زحمت کش،زینب ،1393، تاثیرات گردشگری بر توسعه پایدار شهری از نظر ساکنان (مورد مطالعه: جزیره قشم) ، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری ،دوره 9، شماره 28 ، زمستان، صص 72-39#
14- کالن،گوردون، 1390، گزیده منظر شهری، ترجمه دکتر منوچهر مزینی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم#
15- ملکیان، محمود، ایزدی ، محمد سعید ، سبحان اردکانی ، سهیل، 1395 ، اهمیت فضاهای همگانی شهری در توسعه پایدار گردشگری شهری (مطالعه موردی: منطقه یک شهر همدان)، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 18 ، (ویژه نامه شماره 3 طراحی و مدیریت شهری –شماره پیاپی 4) ، زمستان ، صص 255-237#
16- مستوفی الممالکی، رضا، کمانداری ، محسن، 1395 ، بررسی و تحلیل فضای گردشگری شهری به منظور ارائه مسیرهای ویژه گردشگری مورد شناسی: شهر کرمان، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای ، دوره 6، شماره 18 ، بهار ، صص 152-135#
17- مرکز آمار ایران،1335، 1345، 1355، 1365، 1375، 1385، 1390، 1395#
18- مهندسین مشاور مازند طرح، 1387#
19- محجوب جلالی، نرجس و محمد مسعود، ۱۳۹۴، شناخت و تبیین عناصر منظر شهری، دومین کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار، بصورت الکترونیکی، موسسه بین المللی معماری، شهرسازی مهرازشهر،صص 204-192#
20- منصوری، سید امیر ، 1395 ، جزوه دری منظر شهری ، گروه معماری منظر ، پردیس هنر های زیبا، دانشگاه تهران#
21- نمساوی، ام البنین ، 1382 ، بررسی روند توسعه فیزیکی شهر چالوس در سه دهه اخیر ، پایان نامه کارشناسی ارشد ملایر ، دانشگاه ملایر#
22- Ferreira, Joao and Estevao (2009), Cristina Regional Competitiveness of Tourism Cluster: A Conceptual Model Proposal, available Online at http://mpra.ub.uni-muenchen.de/14853#
23- Sassi,paol,(2006), strategies for sustainable architecture,taylor & Francis#